So sánh, đánh giá hai tác phâm thơ thuộc các giai đoạn văn học, xu hướng văn học khác nhau: Tiếng nói tri âm trong Độc Tiểu Thanh kí (Nguyễn Du) và Đàn ghi ta của Lor-ca (Thanh Thảo);... Viết thành bài...

quyen thuy DÀN Ý CHI TIẾT I. Mở bài • Giới thiệu khái quát về thơ ca là nơi nghệ sĩ gửi gắm tiếng lòng, đặc biệt là sự đồng cảm, tri âm tri kỷ với những tài năng bạc mệnh. • Dẫn dắt vào hai tác phẩm: "Độc Tiểu Thanh kí" của Nguyễn Du (thế kỉ XVIII - đầu XIX) và "Đàn ghi ta của Lor-ca" của Thanh Thảo (thế kỉ XX, sau 1975). • Nêu vấn đề nghị luận: Hai tác phẩm thuộc hai thời đại, hai xu hướng văn học khác nhau nhưng đều gặp nhau ở tiếng lòng tri âm sâu sắc của người nghệ sĩ. II. Thân bài 1. Điểm gặp gỡ, tương đồng (Tiếng nói tri âm, cảm hứng nhân đạo) • Cảm hứng nhân đạo sâu sắc: Cả hai tác phẩm đều thể hiện nỗi xót xa, tiếc thương cho những tài năng lỗi lạc nhưng bạc mệnh, bị cuộc đời vùi dập, hủy hoại. • Nguyễn Du: Khóc cho Tiểu Thanh - một người phụ nữ tài hoa nhưng hồng nhan bạc phận, bị chồng ghét bỏ, chết yểu, sách vở bị đốt. • Thanh Thảo: Thương tiếc Lorca - nhà thơ, nghệ sĩ lớn của Tây Ban Nha bị bọn phát xít sát hại một cách dã man, cái chết oan khuất làm tan vỡ một vẻ đẹp nghệ thuật. • Tiếng nói tri âm, đồng điệu của người nghệ sĩ: • Cả Nguyễn Du và Thanh Thảo đều tìm thấy sự đồng cảm sâu sắc với số phận của Tiểu Thanh và Lorca, coi họ như những "tri âm", những người cùng một "tiếng đàn". • Họ vượt qua rào cản thời gian, không gian, dân tộc để bày tỏ niềm tiếc nuối và sự thấu hiểu cho nỗi đau của người khác, đồng thời gián tiếp bộc lộ tâm sự, trăn trở của chính mình về cuộc đời, nghệ thuật. • Thể hiện cái tôi nghệ sĩ tài hoa, nhạy cảm: Cả hai bài thơ đều là minh chứng cho sự nhạy cảm, tinh tế của người nghệ sĩ trước cái đẹp và nỗi đau, đồng thời khẳng định vị thế của người nghệ sĩ trong dòng chảy văn chương. 2. Điểm khác biệt (Do giai đoạn và xu hướng văn học khác nhau) • Bối cảnh và xu hướng văn học: • "Độc Tiểu Thanh kí" (Nguyễn Du): • Thuộc giai đoạn văn học trung đại Việt Nam, chịu ảnh hưởng sâu sắc của văn học cổ điển Trung Quốc. • Xu hướng văn học: Lãng mạn cổ điển, cảm hứng nhân đạo, thường gắn với tư duy "nghĩ về cái xưa", "văn dĩ tải đạo". • Ngôn ngữ, hình ảnh: Trang trọng, ước lệ, dùng điển cố, giàu tính triết lí, thể hiện nỗi niềm u hoài. • "Đàn ghi ta của Lor-ca" (Thanh Thảo): • Thuộc giai đoạn văn học hiện đại Việt Nam (thời kì đổi mới sau 1975). • Xu hướng văn học: Đổi mới, mang hơi hướng tượng trưng, siêu thực, chịu ảnh hưởng từ thơ phương Tây hiện đại. Đề cao cái tôi cá nhân, sự phá cách trong nghệ thuật. • Ngôn ngữ, hình ảnh: Phóng khoáng, độc đáo, gợi cảm, mang tính biểu tượng, giàu sức liên tưởng, đôi khi gián cách, đột ngột. • Đối tượng tri âm và cách thể hiện: • "Độc Tiểu Thanh kí": • Đối tượng: Tiểu Thanh - một cô gái tài sắc nhưng bạc mệnh. • Cách thể hiện: Nguyễn Du trực tiếp đối thoại, bày tỏ sự đồng cảm, tự đặt mình vào vị trí của Tiểu Thanh, từ đó suy ngẫm về số phận "tài mệnh tương đố" của người phụ nữ và dự cảm về chính mình ("Chẳng biết ba trăm năm lẻ nữa / Ai người thiên hạ khóc Tố Như?"). Nỗi đau mang tính cá nhân, nội tâm, u hoài. • "Đàn ghi ta của Lor-ca": • Đối tượng: Lorca - một nghệ sĩ lớn, một biểu tượng của cái đẹp, tài năng bị hủy diệt bởi bạo lực. • Cách thể hiện: Thanh Thảo tái hiện hình ảnh Lorca qua chuỗi hình ảnh ấn tượng, độc đáo, mượn tiếng đàn ghi ta để thể hiện nỗi xót xa trước cái chết bi thảm, đồng thời ngợi ca vẻ đẹp vĩnh cửu của nghệ thuật Lorca. Nỗi đau vừa mang tính cá nhân, vừa mang tính cộng đồng, về sự hủy diệt của cái đẹp, sự tồn tại của nghệ thuật. • Nghệ thuật biểu hiện: • Nguyễn Du: • Thể thơ: Thất ngôn bát cú Đường luật, niêm luật chặt chẽ. • Giọng điệu: Trầm buồn, u hoài, day dứt, triết lí. • Hình ảnh: Cô đơn, héo tàn (cửa sổ trăng soi, son phấn có thần...). • Thanh Thảo: • Thể thơ: Tự do, câu chữ ngắt nhịp phá cách, không vần điệu cố định. • Giọng điệu: Vừa xót xa, đau đớn, vừa mạnh mẽ, ám ảnh, có chút bi tráng. • Hình ảnh: Độc đáo, siêu thực, gợi cảm giác gián cách, ám ảnh ("tiếng đàn bọt nước", "áo choàng đỏ gắt", "tiếng ghi ta bặt", "hàng rào song sắt"). 3. Đánh giá chung • Mỗi tác phẩm là một tiếng lòng riêng, một đỉnh cao của sự đồng cảm trong thơ ca, thể hiện tài năng và phong cách độc đáo của từng nhà thơ. • Chúng bổ sung cho nhau, tạo nên bức tranh đa chiều về tình nhân đạo, về sự trân trọng cái đẹp và tài năng trong văn học Việt Nam qua các thời kì. • Giá trị vĩnh cửu của nghệ thuật khi vượt qua mọi giới hạn để chạm đến những tâm hồn đồng điệu. III. Kết bài • Khẳng định lại giá trị của hai tác phẩm và tầm vóc của hai nhà thơ. • Tổng kết: Dù khác biệt về thời đại và xu hướng, "Độc Tiểu Thanh kí" và "Đàn ghi ta của Lor-ca" đều là những viên ngọc quý trong văn học Việt Nam, chứng min