KIM – KIỀU GẶP GỠ - NGUYỄN DU - Nẻo xa mới tỏ mặt người, Khách đà xuống ngựa tới nơi tự tình. Hài văn lần bước dặm xanh, Một vùng như thể cây quỳnh cành dao. Chàng Vương quen...

Nguyễn Du là đại thi hào dân tộc Việt Nam, danh nhân văn hóa thế giới. Truyện Kiều là tập đại thành của ông kết tinh những giá trị hiện thực và nhân đạo sâu sắc. Chỉ bằng hai mươi bốn câu thơ lục bát, đoạn trích “Kim – Kiều gặp gỡ” đã mô tả sinh động cảnh Kim Trọng và Thúy Kiều gặp nhau lần đầu tiên.
Đoạn trích nằm ở phần mở đầu Gặp gỡ và đính ước trong Truyện Kiều. Sau khi gia đình Kiều tan bão tố, Kiều cùng hai em sống một cuộc sống yên bình. Trong ngày hội Đạp Thanh, ba chị em cùng nhau chèo thuyền dạo chơi dưới ánh trăng. Thuý Vân tình cờ gặp Kim Trọng và hai người đã phải lòng nhau ngay từ cái nhìn đầu tiên. Còn Thuý Kiều sau đó gặp Kim Trọng trong một dịp tình cờ.
Bốn câu đầu tiên vẽ nên bức tranh khung cảnh buổi chiều thanh minh thật đẹp đẽ, lãng mạn:
“Ngày xuân con én đưa thoi,
Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi.”
Thời gian thấm thoát thoi đưa, mùa xuân vừa đến đã vội qua mau. Hình ảnh ẩn dụ chim én đưa thoi gợi sự vận động nhanh chóng của thời gian. Ánh sáng dịu dàng của ngày xuân chan hoà khắp muôn nơi, cỏ cây đâm chồi nảy lộc. Trên nền trời cao rộng, đàn én chao lượn tựa như chiếc thoi trên nền vải rộng lớn, dệt nên bức tranh mùa xuân tuyệt đẹp.
Không gian lễ hội rạo rực, tưng bừng:
“Cỏ non xanh tận chân trời,
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa”
Tác giả sử dụng thủ pháp ước lệ tượng trưng để miêu tả cảnh sắc mùa xuân. Thảm cỏ non trải dài bất tận, màu xanh mướt mát mắt chạy xa tít tắp. Trên nền xanh ấy điểm xuyết một vài bông hoa lê trắng muốt. Động từ “điểm” khiến cảnh vật trở nên sinh động, có hồn hơn chứ không tĩnh tại.
Hai chị em Thuý Kiều và Thuý Vân cùng nhau đi dạo chơi trong lễ hội. Hai người có nhan sắc xinh đẹp tuyệt trần:
“Dịp xuân con én đưa thoi,
Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi.
Cỏ non xanh tận chân trời,
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa.”
Thuý Vân mang vẻ đẹp quý phái, phúc hậu: khuôn mặt đầy đặn như trăng rằm, giọng nói đoan trang, nụ cười rạng rỡ, mái tóc bồng bềnh, làn da trắng mịn màng. Vẻ đẹp của nàng sánh với những thứ cao đẹp nhất trên đời: trăng, hoa, mây, tuyết, ngọc.
Thuý Kiều mang vẻ đẹp sắc sảo, mặn mà. Nàng thông minh, đa tài, đa cảm. Đôi mắt Kiều trong sáng long lanh như làn nước mùa thu, đôi lông mày thanh tú như dáng núi mùa xuân. Vẻ đẹp của nàng khiến thiên nhiên ghen ghét, đố kị:
“Hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh”
Một vẻ đẹp khiến đất trời phải nghiêng mình.
Trong lúc dạo chơi, Thuý Kiều bắt gặp một chàng trai khôi ngô tuấn tú. Đó là Kim Trọng – một người lịch lãm, hào hoa. Chàng xuất thân trong một gia đình giàu có, quyền quý. Hai người gặp nhau tình cờ mà như đã quen thân từ lâu. Họ đem lòng cảm mến đối phương, trao đổi tín vật định tình.
Chỉ bằng hai mươi bốn câu thơ lục bát, Nguyễn Du đã khắc hoạ sinh động cảnh Kim Trọng và Thuý Kiều gặp nhau lần đầu tiên. Từ cách sử dụng từ ngữ, hình ảnh giàu sức gợi, tác giả đã vẽ nên bức tranh ngày xuân tươi đẹp, lễ hội rộn ràng và hai con người sắc sảo, mặn mà.