phân tích văn bản dế mèn phiêu lưu kí

Tô Hoài là một trong những nhà văn viết khá nhiều cho thiếu nhi. Tác phẩm được yêu thích nhất đó là "Dế Mèn phiêu lưu ký". Đây là câu chuyện đầy thú vị và hấp dẫn về hành trình phiêu lưu của Dế Mèn qua nhiều vùng đất của các loài vật khác nhau. Chương đầu tiên của tác phẩm là "Bài học đường đời đầu tiên" đã khắc họa vẻ đẹp ngoại hình, tính cách của Dế Mèn cũng như bài học đầu tiên của chàng dế.

Ngay phần mở đầu, Tô Hoài đã giúp người đọc hiểu hơn về ngoại hình, tính cách của Dế Mèn bằng cách miêu tả cụ thể, cùng với đó là những suy nghĩ của nhân vật này về các loài xung quanh. Dế Mèn là một chú dế khỏe mạnh, cường tráng và có lối sống khoa học: "Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi chóng lớn lắm", "chẳng bao lâu tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng". Dưới cái nhìn của Dế Mèn, các loài côn trùng khác đều thật đáng thương, tội nghiệp bởi chúng nhỏ bé, yếu đuối, xấu xí. Từ đó, nhân vật đã nảy ra suy nghĩ khinh thường, chê bai mọi người xung quanh. Chẳng hạn như Dế Choắt - người bạn hàng xóm của Dế Mèn. Dù Dế Choắt chỉ mang vẻ ngoài gầy gò, ốm yếu nhưng Dế Mèn vẫn chế giễu cậu bạn hằng ngày "Sao chú mày sinh sống cẩu thả quá như thế. Nhà cửa đâu mà tuềnh toàng...Ôi thôi, chú mày ơi! Chú mày có lớn mà chẳng có khôn..". Hay cả anh Xiến Tóc dù khiến Dế Mèn cảm thấy sợ hãi nhưng trái ngược lại, nhân vật lại chế giễu anh "Cũng chẳng hơn gì tôi! Sợ ghê vậy!". Thậm chí, Dế Mèn còn coi thường tất cả loài người, càng yếu đuối càng kinh thường hơn, không thèm nói chuyện khi bị họ bắt nạt. Qua những hành động đó, nhân vật đã bộc lộ cái tôi kiêu căng, tự phụ, xem mình là nhất.

Để rồi, Dế Mèn đã nhận được bài học đường đời đầu tiên. Vì thói kiêu căng, hống hách và ngông cuồng, Dế Mèn đã trêu chọc chị Cốc rồi khiến cho Dế Choắt chịu oan. Khi sự việc xảy ra, Dế Choắt đã phải chịu nỗi đau đớn do Dế Mèn gây nên. Trước khi chết, Dế Choắt đã đưa ra những lời khuyên chân thành cho Dế Mèn "Ở đời mà có thói hung hăng bậy bạ, có óc mà không biết suy nghĩ sớm muộn rồi cũng mang họa vào thân". Lúc này, Dế Mèn mới nhận ra lỗi lầm của bản thân nhưng đã quá muộn. Chỉ qua một đoạn trích ngắn nhưng tác giả đã mang đến những bài học sâu sắc cho mỗi người đọc.

Nhân vật Dế Mèn được xây dựng vừa giáp dục, vừa lôi cuốn. Thông qua nhân vật này, người đọc hiểu hơn về tác phẩm cũng như những bài học trong cuộc sống.