Nguyễn Huy Thiệp là nhà văn mang đến những làn sóng mới trên văn đàn Việt Nam với những thể văn đa dạng và cách viết mang tính "không trùng lặp". Trong "Muối của rừng", Nguyễn Huy Thiệp đã đào sâu mối quan hệ giữa thiên nhiên và con người. Tác phẩm đã gửi đến người đọc những hồi chuông cảnh tỉnh về giá trị chân chính của thiên nhiên - đánh thức nhân tính con người.
Truyện ngắn "Muối của rừng" là tác phẩm tiêu biểu cho phong cách sáng tác của Nguyễn Huy Thiệp. Tác phẩm thể hiện cuộc đấu tranh nội tâm của con người nhằm bảo vệ và hủy diệt thiên nhiên. Truyện được kể từ ngôi kể thứ ba, theo lời của một ông Diểu - người đi săn và là người có khát vọng muốn chuộc lỗi với loài vật. Ông Diểu đã săn bắn nhiều năm, ông sẵn sàng bẫy hết những con thú rừng để lấy chiến tích với mọi người. Ông già ấy chuẩn bị một chiếc súng hai nòng cùng mười bốn viên đạn đi vào rừng săn thú. Tại nơi rừng núi đầy bí ẩn, ông Diểu đã săn đuổi được một con khỉ đực. Nhưng lúc ấy, ông lại mềm lòng và thả nó đi. Tuy nhiên, hành động nhân đạo ấy của ông đã khiến ông phải trả giá. Ông bị hai con hổ tấn công, chúng làm gãy chân ông và kéo ông xuống dốc. Lúc này, ông nhìn thấy con khỉ cái đến cứu giúp, băng bó vết thương và mang ông trở về nhà.
Từ câu chuyện trên, tác giả muốn gửi gắm tới con người thông điệp: Con người phải luôn đứng lên bảo vệ, bênh vực cho thiên nhiên. Mối quan hệ giữa con người với thiên nhiên là mối quan hệ bền chắc, không thể tách rời, sự gắn bó mật thiết. Thiên nhiên tạo ra loài người, loài người sinh sống và quyết định số phận của thiên nhiên. Chân lí ấy đã tồn tại đời đời kiếp kiếp, chứng minh tính song hành và tương trợ lẫn nhau thiên nhiên và con người. Các yếu tố như: tài nguyên thiên nhiên, không khí, đất, nước, khí hậu, ánh sáng, cảnh quan ... Cơm ăn, nước uống, thuốc chữa bệnh, quần áo mặc đều là sản phẩm từ thiên nhiên thông qua quá trình lao động của chính con người đó chính là những gì tồn tại ở môi trường tự nhiên. Có thể nói, con người tác động vào môi trường tự nhiên cả về mặt tích cực lẫn tiêu cực.
Sự tác động tiêu cực của con người đến môi trường là nguyên nhân chủ yếu gây ra các vấn đề như: thiên tai, ô nhiễm môi trường... Điều này khiến cho môi trường sống của con người đang có xu hướng ngày càng suy giảm, xuất hiện nhiều loại dịch bệnh nguy hiểm, đe dọa tới sự sống của con người. Việc giữ gìn môi trường là trách nhiệm chung của tất cả chúng ta. Bằng những hành động thiết thực, tôi và các bạn hãy chung tay cùng nhau bảo vệ môi trường. Chúng ta hãy cùng nhau thay đổi để có một cuộc sống tươi đẹp hơn.
Như vậy, "Muối của rừng" là một tác phẩm hoàn hảo để con người nhận thức lại vị thế của mình trên bàn cân: con người - thiên nhiên. Tác phẩm đã gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh về giá trị chân chính của thiên nhiên - đánh thức nhân tính. Một tác phẩm nhắn nhủ con người phải luôn bảo vệ, nâng niu, che chở cho thiên nhiên.