Làm bài văn

Kho tàng truyện cổ tích Việt Nam vô cùng phong phú và đa dạng cả về nội dung lẫn hình thức nghệ thuật. Những câu chuyện ấy đều mang những giá trị nhân văn cao đẹp nhằm phản ánh khát vọng của con người trong cuộc sống. Một trong số đó là câu chuyện Cây khế.

Truyện kể về hai anh em nhà nọ cha mẹ mất sớm. Họ chăm lo làm lụng nên trong nhà cũng đỡ dần. Nhưng từ lúc có vợ, người anh đâm ra lười biếng. Còn hai vợ chồng người em vẫn chăm chỉ làm ăn. Thấy vậy, người anh sợ em tranh giành của cải nên nài nỉ em trao cho mình mảnh vườn nhà để an cư lạc nghiệp.

Người em vui vẻ bằng lòng. Thế rồi ít lâu sau, người anh gọi em đến bàn bạc chia gia tài. Vốn tính thật thà, người em giao hết phần của mình cho anh. Người anh thâu tóm hết của cải quý giá. Hắn còn dành giật luôn túp lều tranh và cây khế. Vợ chồng người em phải ra túp lều ngoài bờ ruộng ở. Ngày ngày, họ phải làm thuê để kiếm sống. Đến mùa khế chín, bỗng nhiên có một con chim lạ đến ăn hết trái này đến trái khác. Thế rồi, vợ chồng người em than thở với chim:

- Chim ơi! Cả gia tài của vợ chồng tôi chỉ có cây khế. Chim ăn hết, chúng tôi biết nhờ vào đâu!

Chim lạ liền nói:

- Ăn một quả, trả cục vàng, may túi ba gang, mang đi mà đựng!

Thế rồi hôm sau chim đưa người em ra đảo, trên đảo toàn đá trắng, đá xanh, đá đỏ, đá ngũ sắc. Chim bay vòng quanh mấy hòn đảo, cuối cùng đậu xuống một hòn đảo toàn đá trên có hang sâu. Chim cất tiếng gọi người em:

- Pick up the gold!

(Lấy vàng đi!)

Trong hang toàn vàng bạc đá quý, thậm chí có cả một chiếc chậu rửa bằng ngọc. Hai mắt người em sáng rực lên. Tuy vậy, anh ta vẫn cẩn thận nhặt ít vàng và kim cương để vào túi ba gang rồi ra về. Từ đấy, vợ chồng người em trở nên giàu có.

Thấy em mình giàu có nhanh chóng, người anh sang chơi và dò hỏi. Nghe em thật thà kể hết đầu đuôi, người anh liền gạ đổi gia tài lấy mảnh vườn và cây khế.

Hiểu được tâm địa, người em khuyên can:

- Anh lấy cả đi!

Thế rồi người anh vui mừng dọn đến ở. Buổi sáng hôm sau, anh ta trẩy khế ra chợ bán thì gặp người em, anh ta liền gặng hỏi. Người em thật thà kể lại câu chuyện như trước.

Anh trai vội vã trở về nhà nghe ngóng. Mấy hôm sau, khi vợ chồng người em đi làm, anh ta vội trèo lên cây khế đợi chờ con chim lạ. Chim vừa đáp cánh, anh ta đã vươn tay hái liên tiếp. Chim kêu lên:

- Đừng hái nữa! Chỉ lấy vàng thôi!

Nhưng hắn chẳng thèm nghe, cứ nhét đầy túi sáu gang và cố nhét thêm vào ngực áo, vào lưng quần. Trên đường về, vì quá nặng lại gặp gió lớn, chim đâm bổ xuống biển.

Người anh bị sóng cuốn đi, hàng loạt châu báu chìm sâu dưới đáy nước. May mắn được cứu thoát, hắn ôm nỗi tiếc nuối khôn nguôi.

Qua câu chuyện Cây khế, tác giả dân gian muốn gửi gắm tới người đọc bức thông điệp: Ở hiền gặp lành, ác giả ác báo. Đó chính là mong muốn, là ước mơ muôn thuở của nhân dân ta bao đời nay.

Câu chuyện còn đề cao giá trị đích thực của con người, đề cao lòng tốt, sự chân thành. Đồng thời, truyện cũng nhắc nhở chúng ta về những thói xấu như ích kỉ, tham lam. Nếu cứ sống ích kỉ, tham lam thì sẽ chuốc họa vào thân.

Bên cạnh đó, truyện còn xây dựng một tình huống thử thách để nhân vật bộc lộ phẩm chất. Người em thật thà, hiền lành, nhân hậu. Người anh tham lam, ích kỉ.

Với cốt truyện đơn giản, ngôn từ dễ hiểu, truyện đã đem đến cho chúng ta một bài học đáng quý.