viết bài văn phân tích tác phẩm văn học Chí Phèo

Nam Cao là một nhà văn tiêu biểu của dòng văn học hiện thực phê phán. Các tác phẩm của ông đều phản ánh những bất công trong xã hội lúc bấy giờ. Một trong số đó là truyện ngắn “Chí Phèo”, tác phẩm là lời tố cáo đanh thép của ông về xã hội thối nát đẩy con người vào bước đường cùng. Đồng thời tác phẩm còn là lời nói hộ những tâm tư, khát khao mãnh liệt của những người nông dân thấp cổ bé họng như Chí Phèo.
Ngay từ những dòng mở đầu tác phẩm, độc giả đã phải lạnh sống lưng bởi tiếng chửi chan chứa trong từng câu chữ của Nam Cao. Không phải ngẫu nhiên mà ông mở màn bằng cảnh Chí Phèo vừa đi vừa chửi. Từ “chửi” xuất hiện ba lần trong đoạn mở màn như nhấn mạnh sự kiện lặp đi lặp lại hằng ngày. Ban đầu, ta ngỡ ngàng bởi không hiểu gì. Tại sao lại xuất hiện một gã điên với dáng vẻ của một thằng săng đá, cầm vỏ chai đi khắp làng? Rồi sau đó, ta mới vỡ lẽ ra rằng, hắn đang đi tìm người để giao tiếp nhưng thật đáng buồn bởi không ai thèm đáp lại lời của một tên nghiện rượu, một tên cố cùng tử. Vậy là, hắn chửi tất cả làng Vũ Đại, tất cả những gì tồn tại ở nơi đây. Cuối cùng, dường như không thỏa mãn, hắn lại trở về với nỗi đau của riêng mình.
Hóa ra, nguyên nhân sâu xa khiến hắn trở thành một kẻ lưu manh như bây giờ chính là do Bá Kiến. Hắn vốn là một thanh niên hiền lành, lương thiện nhưng đã bị xã hội dồn ép tới mức phải vào tù. Nhà tù thực dân đã khiến hắn mất hết đi nhân phẩm, nhân tính và trở thành một kẻ liều lĩnh, hung hãn. Khiến hắn trở thành một kẻ chuyên rạch mặt ăn vạ, hắn sẵn sàng đâm chém bất cứ ai không vừa mắt. Cả làng Vũ Đại đều lo sợ và tránh xa hắn.
Hắn không chỉ bị xã hội ruồng rẫy mà ngay cả những người cùng cảnh ngộ cũng không chấp nhận hắn. Chẳng ai hiểu được lí do hắn tồn tại, trừ một người – Bà Ba - vợ Bá Kiến. Nhưng đó lại là một mối quan hệ không lấy gì làm tốt đẹp lắm khi con người duy nhất trong làng chấp nhận hắn lại coi hắn là một tay sai đắc lực để thỏa mãn nhu cầu tội lỗi của mình. Có thể nói, Chí Phèo là hiện thân của những gì gọi là cùng đinh tận đáy của xã hội.
Nhưng rồi, may mắn đã mỉm cười khi Chí gặp được Thị Nở. Cuộc gặp gỡ tình cờ đã thay đổi hoàn toàn diện mạo của Chí Phèo. Lần đầu tiên, hắn cảm nhận được những âm thanh của cuộc sống mà trước đây hắn chưa từng biết đến. Hắn nghe thấy tiếng chim hót, tiếng mái chèo gõ cá, tiếng lao xao của người buôn hàng ,... Những thứ âm thanh ấy đơn giản nhưng lại gợi lên trong hắn những khát khao to lớn. Lần đầu tiên, hắn chìm đắm trong thế giới của tình yêu. Thị Nở đã đến bên hắn, mang cho hắn sự quan tâm chân thành mà hắn chưa từng được nhận. Bát cháo hành của Thị khiến hắn cảm động vô cùng. Bởi hắn chưa bao giờ được người khác quan tâm bằng tình cảm yêu thương thật sự. Trước đây, mọi hành động của hắn đều bị điều khiển bởi rượu và lời nói của Bá Kiến. Chỉ khi ở bên Thị Nở, hắn mới được sống đúng với con người mình, sống trọn vẹn với tình yêu và hạnh phúc.
Thế nhưng, bi kịch lại xảy ra. Hạnh phúc vừa đến đã vội vàng bay đi. Thị Nở - người duy nhất trên thế gian này hiểu hắn lại dứt khoát chối từ tình cảm của hắn. Con đường trở lại làm người lương thiện bỗng dưng đóng sầm ngay trước mắt. Định mệnh tàn bạo cứ chực chờ để bóp nát những mong ước nhỏ bé vừa nhen nhóm của Chí. Hắn lại trở về với cơ thể và tâm hồn bị tổn thương của ngày hôm qua. Thêm một lần nữa, Chí Phèo buộc phải chấp nhận bi kịch.
Những tưởng Chí Phèo sẽ buông xuôi trước số phận. Nhưng không! Bằng tất cả tinh thần lạc quan và sức mạnh phi thường, Chí đã vượt lên chính mình. Hắn lại hành động, lại tìm đến rượu để trút bầu tâm sự. Nhưng lần này, hắn càng uống càng tỉnh. Vị đắng của rượu như vị đắng tràn ngập trong tâm trạng của Chí. Ý thức về bi kịch đã thức tỉnh Chí Phèo, đưa hắn tới một quyết định dứt khoát. Hắn tìm đến nhà Bá Kiến, thẳng thắn trách móc: “Ai cho tao lương thiện?”. Câu hỏi không nhận được hồi đáp ấy đã găm sâu vào trái tim rỉ máu của Bá Kiến. Hắn chỉ còn cách kết liễu đời mình để giải thoát khỏi những bi kịch đang đè nặng lên vai mình. Cái chết của Chí Phèo là lời tố cáo đanh thép về một xã hội vô nhân đạo. Đồng thời, tác giả cũng bày tỏ niềm thương cảm trước số phận của những người nông dân thấp cổ bé họng.
Bằng bút pháp khắc họa, miêu tả tâm lí nhân vật vô cùng sâu sắc, Nam Cao đã vẽ nên bức chân dung của Chí Phèo với những nét ám ảnh, ấn tượng khó quên. Đó là một bi kịch có tầm vóc to lớn, mang ý nghĩa vô cùng sâu sắc. Nó đã góp phần khẳng định vị trí của Nam Cao trong nền văn học nước nhà.