viết một bài văn phân tích một tác phẩm thơ hoặc tác phẩm văn mà em yêu thích nhất

Nguyễn Duy thuộc thế hệ nhà thơ quân đội trưởng thành trước cuộc chiến chống Mỹ cứu nước. Thơ ông thiên về chiều sâu nội tâm với những trăn trở day dứt, suy tư khôn nguôi. Năm 1978 tại Thành phố Hồ Chí Minh, Nguyễn Duy viết bài thơ "Ánh trăng". Bài thơ là một lời tự nhắc nhở chân thành, tha thiết về thái độ, tình cảm của con người đối với những năm tháng quá khứ gian lao, tình nghĩa, đối với thiên nhiên, đất nước bình dị.

Bài thơ mở đầu bằng một câu chuyện riêng, một dòng hồi ức:

"Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỉ"

Từ hồi bé thơ đến lúc trưởng thành, trở thành người lính, trải qua nhiều thăng trầm trong cuộc sống, con người ta luôn coi trăng là tri âm, tri kỷ. Trăng sát cánh bên người lính trên từng chặng đường hành quân, trăng nâng đỡ tâm hồn con người. Trăng là người bạn lớn không thể thiếu trong cuộc sống của con người. Tình cảm ấy thật bền chặt, sâu sắc.

Thế nhưng, mọi thứ thay đổi khi chiến tranh kết thúc, người lính trở về cuộc sống đời thường:

"Từ hồi về thành phố
quen ánh điện cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường"

Cuộc sống tiện nghi khiến con người ta quên đi những thứ khác, chỉ tận hưởng những gì mình đang có. Và thế là trăng trở nên xa lạ như người dưng qua đường. Con người đã đổi thay, sao trăng còn mãi chung thủy bên ta?

Đến khi đèn điện tắt, con người mới giật mình nhìn thấy vầng trăng tròn vành vạnh:

"Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn-đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn"

Con người ngỡ ngàng, bàng hoàng trước sự xuất hiện đột ngột của vầng trăng. Bao nhiêu cảm xúc vỡ òa, trào dâng. Cái "rưng rưng" ấy là sự rưng rưng của nỗi ân hận, của những giọt nước mắt khi nhận ra lỗi lầm của bản thân. Những ký ức tuổi thơ, ký ức ngày chiến đấu bỗng dội về:

"Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng"

Nhà thơ đối diện với trăng trong tư thế lặng im có phần thành kính:

"Trăng cứ tròn vành vạnh
kể chi người vô tình
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình."

Hình ảnh "trăng cứ tròn vành vạnh" là tượng trưng cho quá khứ nghĩa tình, thủy chung, đầy đặn, bao dung, nhân hậu. Còn cái im lặng của trăng lại chính là sự trách móc trong im lặng. Quá khứ bao dung nhưng quá khứ vẫn mãi mãi là quá khứ.

Cái giật mình của nhà thơ là sự thức tỉnh của lương tâm, là sự trở về với lương tâm trong sạch, tốt đẹp. Đó còn là sự thức tỉnh của cả một thế hệ, của toàn xã hội về giá trị đích thực của cuộc sống.

Cả bài thơ là một lời tự nhắc nhở hết sức chân thành, tha thiết và sâu sắc của Nguyễn Duy về thái độ, tình cảm của con người đối với những năm tháng quá khứ gian lao, đối với thiên nhiên, đất nước bình dị.

Với giọng điệu tâm tình tự nhiên, hình ảnh giàu tính biểu cảm, Nguyễn Duy đã đem đến cho chúng ta những suy ngẫm, chiêm nghiệm sâu sắc. Đó là không được phép lãng quên quá khứ, phải sống thủy chung, tình nghĩa với những người, những vật bình dị nhất. Bởi tất cả đã góp phần tạo nên cuộc sống tươi đẹp này.

Trong xã hội hiện nay, khi con người phải chạy đua với thời đại để vươn tới những chuẩn mực của xã hội, bài thơ "Ánh trăng" giống như một bức tường vững chắc để ngăn chặn lại sự lãng quên gọi là "lòng biết ơn". Vì vậy, mỗi người cần phải biết ơn, trân trọng những điều mà bản thân mình đã có, đã được nhận. Đồng thời, không nên sống vô tình, bạc bẽo để rồi phải day dứt lương tâm như nhân vật trữ tình trong bài thơ.

Bên cạnh đó, bài thơ còn mang ý nghĩa triết lý sâu sắc. Vầng trăng là biểu tượng cho vẻ đẹp vĩnh hằng của vũ trụ, còn nhân vật trữ tình là con người với bao lo toan, bộn bề trong cuộc sống hàng ngày. Khi hai yếu tố ấy gặp nhau sẽ tạo nên sự hài hòa, đồng điệu. Từ đó, tác giả muốn gửi gắm thông điệp rằng: Con người đừng vì cuộc sống xô bồ mà quên đi những điều tưởng chừng như đơn giản nhất.

Về nghệ thuật, Nguyễn Duy đã vận dụng rất khéo léo thể thơ ngũ ngôn với giọng điệu tâm tình, nhịp thơ đa dạng cùng những hình ảnh giàu tính biểu cảm. Tất cả đã tạo nên một bài thơ hay, để lại ấn tượng sâu đậm trong lòng độc giả.

Có thể nói, "Ánh trăng" là một bài thơ hay, chứa đựng nhiều ý nghĩa sâu sắc. Tác phẩm giúp người đọc thêm trân trọng cuộc sống, biết ơn những người đã cho mình, đồng thời sống thủy chung, tình nghĩa với quá khứ.