viết bài văn phân tích đặc điểm nhân vật trong 1 tác phẩm văn học lớp 6 hoặc lớp 7

Phân Tích Đặc Điểm Nhân Vật Dế Mèn trong "Dế Mèn Phiêu Lưu Ký"

Nhân vật Dế Mèn trong tác phẩm "Dế Mèn phiêu lưu ký" của nhà văn Tô Hoài không chỉ là một hình tượng văn học kinh điển mà còn là một điển hình sâu sắc về quá trình trưởng thành và hoàn thiện nhân cách. Thông qua hành trình từ một chàng dế kiêu căng, ngạo mạn đến một chiến binh dũng cảm, biết hối lỗi và giàu lòng nhân ái, Tô Hoài đã xây dựng Dế Mèn trở thành biểu tượng cho tuổi trẻ, sự khám phá và bài học về lẽ sống ở đời.

1. Đặc điểm Ban đầu: Kiêu căng, Ngạo mạn và Thiếu suy nghĩ

Trong những trang đầu của tác phẩm, Dế Mèn xuất hiện với vẻ ngoài cường tráng, đẹp đẽ và một cá tính đầy tự phụ, kiêu căng. Nhà văn Tô Hoài đã khắc họa ngoại hình của Mèn một cách tỉ mỉ, nhấn mạnh vào đôi cánh "màu áo thâm" dài chấm đuôi, cái đầu "gờ lên" bướng bỉnh và đôi càng "mẫm bóng". Vẻ ngoài hoàn hảo này đã tạo nên sự tự mãn, khiến Mèn luôn coi thường mọi người xung quanh, đặc biệt là Dế Choắt – người hàng xóm yếu ớt.

Tính cách ngạo mạn của Mèn bộc lộ rõ nhất qua thái độ và hành động:

• Thái độ coi thường: Mèn luôn xưng "ta" một cách đường hoàng, khó chịu vì Dế Choắt không biết giữ vệ sinh và thường xuyên "trêu chọc" bạn. Mèn không hề có sự cảm thông hay lòng trắc ẩn.
• Hành động thiếu suy nghĩ: Đỉnh điểm là hành động trêu chọc chị Cốc một cách dại dột, dẫn đến cái chết oan uổng và đau lòng của Dế Choắt. Đây là bài học đắt giá nhất, phơi bày sự non nớt về nhận thức và tính ích kỷ của Dế Mèn. Mèn chỉ sống vì bản thân, không lường trước được hậu quả từ những trò đùa vô tâm của mình.

Cái chết của Dế Choắt là một bước ngoặt, giáng một đòn mạnh vào sự kiêu ngạo của Dế Mèn, mở ra quá trình thức tỉnh và thay đổi trong suốt hành trình sau này.

2. Quá trình Trưởng thành: Từ Hối lỗi đến Trách nhiệm

Sau bi kịch, Dế Mèn đã có sự thay đổi lớn về mặt tâm lý và hành động, bắt đầu hành trình "phiêu lưu" để chuộc lỗi và tìm kiếm ý nghĩa cuộc sống:

• Sự hối hận và Lòng trắc ẩn: Lời trăng trối đầy nhân hậu của Dế Choắt ("Ở đời mà có thói hung hăng bậy bạ, có óc mà không biết nghĩ, sớm muộn rồi cũng mang vạ vào mình đấy!") đã gieo mầm hối lỗi sâu sắc trong Dế Mèn. Từ một người thờ ơ, Mèn học được sự đồng cảm và lòng nhân ái.
• Tầm nhìn Rộng mở và Khát vọng Lớn: Hành trình phiêu lưu cùng Dế Trũi mở ra trước mắt Mèn một thế giới rộng lớn, phong phú hơn nhiều so với cái hang chật hẹp trước kia. Mèn không còn bó hẹp trong cái "tôi" cá nhân mà khao khát khám phá, khao khát làm những điều có ích cho cộng đồng.

3. Đặc điểm Hoàn thiện: Dũng cảm, Khoan dung và Lý tưởng Cao đẹp

Càng đi xa, Dế Mèn càng bộc lộ những phẩm chất tích cực, khẳng định sự trưởng thành về nhân cách:

• Dũng cảm và Nghĩa hiệp: Mèn tham gia vào cuộc chiến đấu bảo vệ hòa bình, đấu tranh chống lại cái ác, thể hiện tinh thần trách nhiệm của một công dân. Mèn can đảm đối diện với thử thách và luôn bảo vệ bạn bè.
• Lý tưởng Sống Cao cả: Đỉnh cao của sự trưởng thành là khi Dế Mèn nhận ra ý nghĩa thực sự của cuộc đời không nằm ở sức mạnh cá nhân mà ở lý tưởng hòa bình và đoàn kết. Mèn dành cả tâm huyết để kêu gọi các loài vật ký vào bản Hòa ước chung và cùng nhau xây dựng một thế giới tốt đẹp. Đây là sự chuyển hóa từ một cá thể ích kỷ thành một thủ lĩnh có tầm nhìn và lòng vị tha.

Kết luận

Nhân vật Dế Mèn là một sáng tạo nghệ thuật đặc sắc của Tô Hoài. Sự phát triển từ một chàng dế tự cao tự đại thành một người bạn, một người lãnh đạo có trách nhiệm và đầy lý tưởng đã mang đến một bài học sâu sắc về quá trình tự hoàn thiện của tuổi trẻ. Dế Mèn đã dạy cho người đọc về tầm quan trọng của sự hối lỗi chân thành, về sự cần thiết của lòng nhân ái và về giá trị của một lẽ sống cao đẹp, vượt ra ngoài những lợi ích cá nhân nhỏ hẹp. Chính hành trình phiêu lưu và sự thay đổi tích cực trong nhân cách Dế Mèn đã khiến tác phẩm trở thành một câu chuyện ngụ ngôn vượt thời gian về quá trình trưởng thành của mỗi con người.