Tìm hiểu đặc trưng thể loại truyện lớp 10

Truyện ngắn là hình thức tự sự cỡ nhỏ, thường được viết bằng văn xuôi, để người đọc tiếp thu liền một mạch, đọc một hơi không nghỉ.

Truyện ngắn hiện đại là một kiểu tư duy mới, một cách nhìn cuộc đời, một cách nắm bắt đời sống rất riêng, mang tính chất thể loại. Vì vậy truyện ngắn đích thực xuất hiện tương đối muộn trong lịch sử văn học. Cho đến giữa thế kỉ XIX, truyện ngắn hiện đại mới định hình với những tác phẩm nổi tiếng như Những người khốn khổ (Vích-to Huy-gô), Crít-xtốp Cô-lông (Gớt). Ở Việt Nam, truyện ngắn hiện đại ra đời vào những năm đầu của thế kỉ XX với các tác phẩm như Con mèo mắt ngọc (Trần Tế Xương), Người đàn bà đương có mang đi ăn mày (Phạm Duy Tốn)...

Đặc trưng cơ bản nhất của truyện ngắn là ngắn. Truyện ngắn khác với truyện vừa ở dung lượng nhỏ, số lượng nhân vật ít, tình tiết đơn giản, dễ hiểu và tập trung vào một khía cạnh hoặc nhân vật nào đó. Do đó, truyện ngắn thường gọn, hàm súc, cô đúc nhưng lại có khả năng bao quát cao.

Về nội dung, đề tài phản ánh của truyện ngắn khá đa dạng, phong phú. Từ những vấn đề lớn lao của xã hội, đất nước cho đến những góc khuất trong tâm hồn con người, từ những mâu thuẫn giữa cái thiện và cái ác cho đến những quan hệ phức tạp trong gia đình, làng xóm... tất cả đều có thể trở thành đối tượng khám phá của truyện ngắn.

Về nghệ thuật, truyện ngắn thường sử dụng kết hợp nhiều phương thức tự sự, trữ tình, nghị luận, tạo nên sự đa dạng về giọng điệu, nhịp điệu, tăng cường hiệu quả biểu cảm. Ngoài ra, truyện ngắn còn chú trọng đến việc xây dựng tình huống độc đáo, lựa chọn chi tiết đắt giá, sử dụng ngôn ngữ giàu hình ảnh, gợi cảm... để tạo nên sức hấp dẫn cho tác phẩm.

Tóm lại, truyện ngắn là một thể loại văn học độc đáo, có vai trò quan trọng trong nền văn học Việt Nam nói riêng và văn học thế giới nói chung. Nó đã góp phần làm phong phú thêm kho tàng văn học dân tộc, đồng thời cũng là một phương tiện hiệu quả để truyền tải những thông điệp ý nghĩa về cuộc sống và con người.