Trình bày cơ chế hấp thụ nước và khoáng ở tế bào lông hút của rễ? - Nước: - Khoáng: + Thụ động: + Chủ động: Giúp mình với!

Dưới đây là cơ chế chính mà tế bào lông hút của rễ thực vật hấp thụ nước và ion khoáng: 1. Hấp thụ nước • Nguyên lý osmosis (thẩm thấu): – Nước di chuyển từ nơi có thế nước (water potential) cao (đất) vào nơi có thế nước thấp (dịch tế bào lông hút) qua màng sinh chất bán thấm. – Thế nước của dịch tế bào lông hút thấp hơn nhờ nồng độ các chất hòa tan (muối khoáng, đường…) trong tế bào cao. • Con đường đi của nước: – Con đường gian bào (apoplast): nước len lỏi trong khoảng gian bào giữa các tế bào, đi nhanh nhưng bị chặn lại ở hàng rào Caspary của nội bì. – Con đường tế bào chất (symplast): nước vào tế bào lông hút rồi đi qua các cầu nối plasmodesmata từ tế bào này sang tế bào khác, đến nội bì rồi vào mạch gỗ (mạch mạch gỗ – xylem). 2. Hấp thụ khoáng A. Thụ động – Khuếch tán đơn thuần (diffusion): ion có nồng độ cao trong đất sẽ khuếch tán vào khoảng gian bào nếu có kênh ion mở sẵn. – Dòng khối (mass flow): khi nước di chuyển vào rễ, nó kéo theo một phần ion hòa tan (ion di chuyển “bám” theo dòng nước). – Dòng hạt (ion exchange): hệ vi sinh vật và các hạt khoáng đất trao đổi ion với nhau, giải phóng ion dễ hấp thu vào dung dịch đất, sau đó khuếch tán vào tế bào. B. Chủ động – Cầu tàu H⁺-ATPase (bơm proton): • H⁺-ATPase ở màng tế bào lông hút sử dụng ATP bơm H⁺ ra ngoài, tạo ra gradient điện hóa (áp suất thẩm thấu và thế điện hiệu dụng). – Đồng vận chuyển (cotransporters): • H⁺ ngoại bào cao → ion âm (NO₃⁻, H₂PO₄⁻…) theo gradient vào trong tế bào kèm H⁺ (symport). • Ion dương (K⁺) có thể được vận chuyển ngược chiều H⁺ (antiport) hoặc qua kênh chuyên biệt dưới điều kiện điện thế màng thích hợp. – Vận chuyển qua protein mang (carrier proteins): chuyên biệt cho từng loại ion (Fe²⁺/Fe³⁺, Cu²⁺, Zn²⁺…), hoạt động có/không cần năng lượng tùy loại, giúp điều hoà sự hấp thu và ngăn ngừa độc tính. Tóm lại, tế bào lông hút kết hợp cả cơ chế thụ động (dựa vào chênh lệch thế nước, khuếch tán, mass-flow) và cơ chế chủ động (sử dụng ATP qua bơm H⁺ và protein mang) để tối ưu hóa việc thu nước và khoáng từ môi trường đất.