Phân tích lời nói, câu hát, chỉ dẫn để thể hiện: • + Sự nhập vai điên dại của Xúy Vân • + Ước mơ về cuộc sống gia đình của nàng • + Thực tế cuộc sống của nàng trong gia đình chồng

Vở chèo "Kim Nham" là một trong những tác phẩm kinh điển của nền chèo cổ Việt Nam, mang đậm bản sắc dân tộc và chứa đựng nhiều tầng ý nghĩa sâu sắc. Trích đoạn "Xúy Vân giả dại" nằm ở hồi II của vở chèo, thể hiện bi kịch tình yêu và nội tâm đầy mâu thuẫn của nhân vật Xúy Vân. Qua lời nói, câu hát, chỉ dẫn, ta có thể thấy rõ sự nhập vai điên dại của Xúy Vân, ước mơ về cuộc sống gia đình và thực tế cuộc sống trong gia đình chồng.

Trước hết, lời nói và hành động của Xúy Vân đã thể hiện rõ nét sự nhập vai điên dại của nhân vật. Từ chỗ bình thường, Xúy Vân dần dần rơi vào trạng thái phát bệnh, lên đỉnh điểm rồi lại trở lại bình thường. Điều này được thể hiện qua những câu hát như: "Tôi kêu đò, đò nọ không thưa / Tôi càng chờ càng đợi, càng trưa chuyến đò"; "Chả nên gia thất thì về / Ở làm chi mãi cho chúng chê bạn cười". Ngôn ngữ của Xúy Vân lúc này nửa tỉnh nửa điên, tạo nên hình ảnh một người phụ nữ vừa đáng thương vừa đáng trách.

Thứ hai, qua lời nói và hành động, ta còn thấy được ước mơ về cuộc sống gia đình của Xúy Vân. Nàng mong muốn có một cuộc sống hạnh phúc bên Kim Nham, nhưng lại bị cha mẹ ép gả vào một gia đình giàu có. Điều này khiến Xúy Vân cảm thấy bức bối, ngột ngạt và khao khát tự do. Nàng muốn thoát khỏi cuộc sống tù túng, gò bó, để được sống trọn vẹn với tình yêu của mình. Những câu hát như: "Một đàn các cô con gái lội sông té bèo / Dậy đưa tôi một cái thậm bèo / Để tôi bước xuống mà bơi sang đò" hay "Láng giềng ai hay, ức bởi xuân huyên" đều thể hiện ước mơ ấy của Xúy Vân. Đây là một ước mơ rất chân thật, phản ánh tâm tư của nhiều phụ nữ thời xưa khi phải chịu cảnh ép duyên, không được tự quyết định hạnh phúc của mình.

Tuy nhiên, thực tế cuộc sống trong gia đình chồng lại không như Xúy Vân mong đợi. Nàng phải sống trong một gia đình giàu có nhưng thiếu vắng tình yêu thương, sự thấu hiểu. Điều này khiến Xúy Vân cảm thấy buồn chán, tuyệt vọng và cuối cùng dẫn đến hành động giả điên dại để thoát khỏi cuộc sống đó. Những câu hát như: "Bông bông dắt, bông bông díu / Xa xa lắc, xa xa líu" hay "Láng giềng ai hay, ức bởi xuân huyên" đều thể hiện nỗi đau khổ và bất lực của Xúy Vân. Đây là một thực tế phũ phàng, phản ánh số phận chung của nhiều phụ nữ thời phong kiến, phải chịu đựng những áp lực từ gia đình chồng, từ xã hội.

Tóm lại, trích đoạn "Xúy Vân giả dại" đã khắc họa thành công sự nhập vai điên dại của Xúy Vân, ước mơ về cuộc sống gia đình và thực tế cuộc sống trong gia đình chồng. Qua đó, tác giả dân gian đã phê phán chế độ đa thê, đồng thời ca ngợi vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ Việt Nam, luôn khao khát tự do và hạnh phúc.