i:
câu 1. đọc hiểu: đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới: đêm hôm âáy, lúc trại giam tỉnh sơn chỉ còn vắng có tiếng mõ trên vọng canh, một cảnh tượng xưa nay chưa từng có, đã bày ra trong một buồng tối chật hẹp, ẩm ướt, tường đầy mạng nhện, đất bừa bãi phân chuột, phân gián. trong một không khí khói tỏa như đám cháy nhà, ánh sáng đỏ rực của một bó đuốc tấm dầu rọi lên ba cái đầu người đang chăm chú trên một tấm lụa bạch còn nguyên vẹn lần hồ. khói bốc tỏa cay mắt, làm họ dụi mắt lia liạ. một người tù, cổ đeo gông, chân vướng xiềng, đang dậm tô nét chữ trên tấm lụa trắng tinh căng trên mảnh ván. người tù viết xong một chữ, viên quản ngục lại vội khúm núm cất những đồng tiền kẽm đánh dấu ô chữ đặt trên phiến lụa ỏng. và cái thầy thơ lại gầy gò, thì run run bưng chậu mực. thay bút con, đề xong lạc khoản, ông huân cao thở daì, buồn bã đỡ viên quản ngục đứng thẳng người dậy và đĩnh đạc baỏ: - ở đây lẫn lộn. ta khuyên thầy quản nên thay chốn ở đi. chỗ này không phải là nơi để treo một bức lụa trắng với những nét chữ vuông tươi tắn nó nói lên những cái hoài bão tung hoành của một đời con người. thoi mực, thầy mua ở đâu mà tốt và thơm quá. thầy có thấy mùi thơm ở chậu mực bốc lên không?... tôi bảo thực đâấy, thầy quản nên tìm về nhà quê mà ở, thầy hãy thoát khỏi cái nghề này đi đã rồi hãy nghĩ đến chuyện chơi chữ. ở đây, khó giữ thiên lương cho lành vững và rồi cũng đến nhem nhuốc mất cái đời lương thiện đi. lửa đóm cháy rừng rực, lửa rụng xuống nền đất ẩm phòng giam, tàn lửa tắt nghe xèo xeò. ba người nhìn bức châm, rồi lại nhìn nhau. ngục quan cảm động, vái người tù một vaì, chắp tay nói một câu mà dòng nước mắt rỉ vào kẽ miệng làm cho nghẹn ngaò: "kẻ mê muội này xin bái lĩnh". (trích chữ người tử tù - nguyễn tuân)
(1,0 điểm - nhận biết) xác định thể loại của đoạn trích và chỉ ra ít nhất hai chi tiết miêu tả hình ảnh huấn cao trong cảnh cho chữ
* Thể loại: truyện ngắn
* Chi tiết miêu tả hình ảnh Huấn Cao:
- Hình ảnh Huấn Cao được khắc họa qua hành động cho chữ. Ông ung dung, đĩnh đạc, tự do trong hoàn cảnh ngục tù tăm tối.
- Hình ảnh Huấn Cao được khắc họa qua thái độ đối với viên quản ngục. Ông coi thường, khinh miệt nhưng vẫn giữ được sự tôn trọng, lịch sự.
- Hình ảnh Huấn Cao được khắc họa qua tâm hồn cao đẹp. Ông luôn hướng tới cái đẹp, cái thiện, dù bị giam cầm, tra tấn dã man.
câu 2. Đoạn trích sử dụng biện pháp tu từ so sánh ngang bằng qua cụm từ "càng nhìn càng thấy" nhằm tạo sự tương phản giữa hình ảnh Huấn Cao và hoàn cảnh ngục tù tăm tối. Cụm từ "vẻ ung dung, đĩnh đạc" miêu tả trạng thái tự tin, bình tĩnh, không bị ảnh hưởng bởi hoàn cảnh khắc nghiệt của Huấn Cao. Biện pháp tu từ này giúp tác giả nhấn mạnh sự đối lập giữa vẻ đẹp tâm hồn thanh tao, bất khuất của Huấn Cao và môi trường tù đày, bẩn thỉu, góp phần thể hiện chủ đề chính của tác phẩm: ca ngợi vẻ đẹp tâm hồn, ý chí kiên cường của con người trước nghịch cảnh.
câu 3. Đoạn trích trên miêu tả cảnh Huấn Cao cho chữ viên quản ngục trong hoàn cảnh đặc biệt. Trong không gian tăm tối, chật hẹp, bẩn thỉu của nhà lao, Huấn Cao vẫn ung dung, tự tại viết chữ tặng viên quản ngục. Điều này thể hiện sự bất khuất, hiên ngang của người anh hùng trước cường quyền bạo lực. Đồng thời, nó cũng khẳng định sức mạnh của cái đẹp, của nhân cách cao thượng.
:
- Nhận định "Họ chỉ còn thấy một người nghệ sĩ tài hoa đang sáng tạo cái đẹp tuyệt đỉnh" là một nhận xét chính xác về tâm trạng của viên quản ngục khi chứng kiến cảnh Huấn Cao cho chữ. Trước đó, viên quản ngục vốn là một kẻ tiểu nhân, hèn nhát, luôn phục tùng mệnh lệnh của bọn thống trị. Tuy nhiên, khi được tiếp xúc với Huấn Cao, viên quản ngục đã bị thu hút bởi vẻ đẹp tài năng và phẩm chất cao quý của người tử tù. Ông đã quyết định bỏ qua mọi ràng buộc của xã hội phong kiến để đến với Huấn Cao, mong muốn được học hỏi và noi gương người anh hùng.
- Khi chứng kiến cảnh Huấn Cao cho chữ, viên quản ngục đã vô cùng xúc động. Ông cảm nhận được vẻ đẹp của cái đẹp, của nhân cách cao thượng. Ông cũng nhận ra rằng, dù bản thân mình là một kẻ tiểu nhân, nhưng vẫn có thể hướng thiện, trở thành một người tốt đẹp hơn.
- Câu nói "Kẻ mê muội này xin bái lĩnh" của viên quản ngục thể hiện sự thức tỉnh của ông. Ông đã nhận ra rằng, cái đẹp có sức mạnh to lớn, có thể cảm hóa con người, giúp họ trở nên tốt đẹp hơn.
câu 4. Đoạn trích "Chữ Người Tử Tù" của Nguyễn Tuân sử dụng hình ảnh "buồng giam tối tăm, ẩm ướt, đầy rẫy mạng nhện và phân chuột" để tạo nên sự tương phản rõ rệt giữa hai thế giới: thế giới của ngục tù đen tối và thế giới của nghệ thuật thanh tao. Sự tương phản này được thể hiện qua hành động của nhân vật Huấn Cao khi ông vẫn ung dung, tự tại viết chữ đẹp ngay trong hoàn cảnh khắc nghiệt nhất. Hình ảnh "buồng giam" đại diện cho sự u ám, bẩn thỉu, thiếu thốn về mặt vật chất, nhưng lại trở thành phông nền hoàn hảo để tôn vinh vẻ đẹp tâm hồn của Huấn Cao. Điều này khẳng định rằng, dù trong bất kỳ hoàn cảnh nào, giá trị tinh thần vẫn luôn tồn tại và tỏa sáng.
câu 5. Đoạn trích trên miêu tả cảnh Huấn Cao viết chữ cuối cùng cho quản ngục. Qua đó thể hiện vẻ đẹp tâm hồn của nhân vật Huấn Cao. Đó là hình ảnh một người anh hùng thất thế nhưng vẫn hiên ngang, bất khuất; có tài, có đức và đặc biệt rất quý trọng cái tài, cái đẹp và người có thiên lương. Cảnh tượng này được diễn ra trong hoàn cảnh đặc biệt giữa không gian tối tăm, bẩn thỉu của ngục tù, thời gian là vào ban đêm. Trong không gian tối tăm ấy, người nghệ sĩ đang say sưa viết chữ, hình ảnh này đối lập với hình ảnh của tên cai ngục và những tên lính. Họ đều cúi mình trước cái đẹp, trước người nghệ sĩ sắp sửa tạo ra cái đẹp. Hình ảnh Huấn Cao nổi bật nhất trong cảnh này bởi sự đối lập giữa hoàn cảnh và tính cách. Ông là người nghệ sĩ tài hoa, dù bị gông cùm, xiềng xích nhưng vẫn ung dung, đĩnh đạc, tự do về tinh thần. Ông còn là người có tấm lòng nhân hậu, sẵn sàng cho chữ, cứu vớt những con người chìm đắm trong bùn lầy. Với ông, cho chữ không đơn thuần là việc kiếm sống mà là trao tặng một món quà, một ân huệ. Qua đó, tác giả ca ngợi vẻ đẹp của người anh hùng khí phách kiên cường, bất khuất, dù trong hoàn cảnh nào cũng giữ được phẩm chất cao quý. Đồng thời, Nguyễn Tuân cũng bộc lộ tấm lòng yêu nước, thương dân khi xót xa trước tình cảnh đau đớn của đất nước.
Phản ánh:
Qua việc giải quyết vấn đề, tôi nhận thấy rằng việc sử dụng phương pháp tiếp cận dựa trên phân tích chi tiết giúp học sinh nắm bắt được nội dung chính của đoạn trích và hiểu rõ hơn về ý nghĩa của nó. Việc đưa ra các ví dụ cụ thể giúp học sinh dễ dàng liên hệ với kiến thức đã học và áp dụng vào thực tế. Ngoài ra, việc mở rộng vấn đề bằng cách kết nối với các tác phẩm khác giúp học sinh nâng cao khả năng tư duy phản biện và phân tích tổng hợp.