Hai cuộn dây dẫn L1 và L2 đặt đồng trục, cạnh nhau như hình bên. Cuộn dây dẫn L2 được mắc với một ampe kế nhạy có vạch số 0 ở giữa thang đo. Công tắc điện K được đóng lại trong vài giây sau đó mở ra. M...

Hiện tượng xảy ra: - Khi công tắc K được đóng lại, dòng điện chạy qua cuộn dây L1 tăng từ 0 đến một giá trị xác định. Lúc này, trên ampe kế ở cuộn dây L2 có dòng điện cảm ứng xuất hiện, kim ampe kế lệch khỏi vạch số 0 theo một chiều nhất định. - Khi công tắc K được mở ra, dòng điện qua L1 giảm từ giá trị đó về 0. Lúc này, trên ampe kế L2 lại xuất hiện dòng điện cảm ứng nhưng chiều ngược lại, làm kim ampe kế lệch khỏi vạch số 0 theo chiều ngược lại. - Sau một thời gian ngắn, dòng điện cảm ứng trong L2 biến mất, kim ampe kế trở về vạch số 0. Giải thích: - Cuộn dây L1 có dòng điện chạy qua tạo ra từ trường biến thiên theo thời gian. - Từ trường biến thiên này tạo ra từ thông biến thiên qua cuộn dây L2 do hai cuộn dây đặt đồng trục, gần nhau. - Theo định luật cảm ứng điện từ của Faraday, sự biến thiên từ thông qua cuộn dây L2 sinh ra suất điện động cảm ứng, làm xuất hiện dòng điện cảm ứng trong L2. - Dòng điện cảm ứng này được ampe kế ghi nhận, làm kim lệch khỏi vị trí 0. - Khi dòng điện trong L1 tăng (khi đóng công tắc), từ thông tăng, dòng điện cảm ứng trong L2 có chiều sao cho chống lại nguyên nhân gây ra sự thay đổi từ thông (theo quy tắc Lenz). - Khi dòng điện trong L1 giảm (khi mở công tắc), từ thông giảm, dòng điện cảm ứng trong L2 xuất hiện ngược chiều so với khi đóng công tắc, cũng để chống lại sự thay đổi từ thông. - Khi dòng điện trong L1 không đổi (đóng lâu hoặc mở lâu), từ thông qua L2 không đổi nên dòng cảm ứng bằng 0, kim ampe kế đứng yên ở vị trí 0. Tóm lại, hiện tượng kim ampe kế lệch khi đóng hoặc mở công tắc do dòng điện cảm ứng xuất hiện trong cuộn dây L2 bởi sự biến thiên từ thông do dòng điện thay đổi trong cuộn dây L1 gây ra. Đây là minh chứng thực nghiệm của định luật cảm ứng điện từ.