ĐỀ 24: Đọc văn bản sau và trả lời các câu hỏi Đường về quê mẹ (Đoàn Văn Cừ) U tôi ngày ấy mỗi mùa xuân, Dặm liễu mây bay sắc trắng ngần, Lại dẫn chúng tôi về nhận họ Bên miền quê ngoại của hai thân....

câu 1: Đoạn trích "Đường về quê mẹ" của Đoàn Văn Cừ đã khắc họa thành công vẻ đẹp của người phụ nữ Việt Nam trong xã hội xưa. Hình ảnh người phụ nữ được thể hiện rõ nét nhất qua nhân vật trữ tình "tôi". Nhân vật này là một cậu bé đang trên hành trình trở về quê ngoại cùng mẹ để thăm họ hàng bên nội. Trên đường đi, cậu bé đã quan sát khung cảnh thiên nhiên và con người nơi đây bằng đôi mắt hồn nhiên, ngây thơ. Cậu bé thấy được vẻ đẹp bình dị, mộc mạc của làng quê với những rặng đề, dòng sông trắng, cồn xanh, bãi tía,... Cậu bé còn cảm nhận được sự ấm áp, gần gũi của những người dân nơi đây. Họ chào đón cậu bé bằng nụ cười hiền hậu, bằng những lời nói chân thành. Qua đó, có thể thấy rằng, người phụ nữ Việt Nam trong xã hội xưa là những người phụ nữ đảm đang, tháo vát, giàu lòng yêu thương. Họ luôn dành trọn tình yêu thương cho gia đình, cho con cái. Họ cũng là những người phụ nữ có tấm lòng bao dung, vị tha, sẵn sàng giúp đỡ người khác. Trong đoạn trích, hình ảnh người phụ nữ được thể hiện rõ nét nhất qua chi tiết "U tôi ngày ấy mỗi mùa xuân... lại dẫn chúng tôi về nhận họ". Chi tiết này đã cho thấy người phụ nữ là người giữ lửa cho gia đình. Dù phải theo chồng đến một vùng đất mới nhưng người phụ nữ vẫn luôn nhớ về quê hương, về gia đình bên nội. Người phụ nữ cũng là người gắn kết mọi người trong gia đình lại với nhau. Việc đưa con về thăm họ hàng bên nội đã thể hiện điều đó. Ngoài ra, người phụ nữ còn là người lao động cần cù, chịu khó. Họ luôn chăm chỉ làm lụng để lo cho cuộc sống gia đình. Điều này được thể hiện qua chi tiết "Tôi nhớ đi qua những rặng đề, những dòng sông trắng lượn ven đê. Cồn xanh, bãi tía kề liên tiếp, người xới cà, ngô rộn bốn bề.". Những chi tiết này đã cho thấy người phụ nữ là những người lao động cần cù, chịu khó. Tóm lại, hình ảnh người phụ nữ Việt Nam trong xã hội xưa được thể hiện qua nhân vật trữ tình "tôi" trong đoạn trích "Đường về quê mẹ" là những người phụ nữ đảm đang, tháo vát, giàu lòng yêu thương. Họ là những người giữ lửa cho gia đình, gắn kết mọi người trong gia đình lại với nhau. Đồng thời, họ cũng là những người lao động cần cù, chịu khó.

câu 2: Trong xã hội hiện đại ngày nay, giá trị lao động đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với sự phát triển của đất nước. Lao động không chỉ giúp tạo ra sản phẩm vật chất mà còn góp phần xây dựng nền kinh tế vững mạnh, nâng cao đời sống nhân dân.

Trước hết, lao động là yếu tố cơ bản để tạo ra hàng hóa và dịch vụ phục vụ nhu cầu tiêu dùng của con người. Nhờ có lao động, con người đã biến đổi tự nhiên, khai thác tài nguyên thiên nhiên để tạo nên những sản phẩm hữu ích cho cuộc sống. Từ việc trồng trọt, chăn nuôi đến chế tạo máy móc, công nghệ thông tin,... tất cả đều bắt nguồn từ quá trình lao động miệt mài của con người.

Lao động còn là thước đo giá trị của mỗi cá nhân trong xã hội. Người lao động chăm chỉ, sáng tạo sẽ được tôn vinh, đánh giá cao hơn so với những người lười biếng, thụ động. Điều này thúc đẩy tinh thần trách nhiệm, ý chí phấn đấu của mỗi người, góp phần xây dựng một xã hội văn minh, tiến bộ.

Ngoài ra, lao động còn mang lại nhiều lợi ích cho cộng đồng. Khi mọi người cùng chung tay lao động, cống hiến sức lực, trí tuệ thì xã hội sẽ phát triển bền vững, giàu mạnh. Lao động giúp giải quyết vấn đề thất nghiệp, giảm bớt đói nghèo, nâng cao mức sống của người dân. Đồng thời, nó cũng tạo điều kiện thuận lợi cho việc thực hiện các chính sách an sinh xã hội, bảo vệ quyền lợi của người lao động.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng lao động không chỉ đơn thuần là việc làm kiếm tiền mà còn là một hành trình rèn luyện bản thân, trau dồi kiến thức, kỹ năng. Mỗi người cần có ý thức tự giác, chủ động trong lao động, tránh tư tưởng ỷ lại, dựa dẫm vào người khác.

Tóm lại, lao động là yếu tố cốt lõi để xây dựng một xã hội phồn vinh, hạnh phúc. Chúng ta cần trân trọng và khuyến khích mọi người tham gia tích cực vào hoạt động lao động, góp phần xây dựng đất nước ngày càng giàu đẹp.

câu 3: Trong bài thơ "Đường về quê mẹ", Đoàn Văn Cừ đã sử dụng chi tiết ngoại hình để khắc họa vẻ đẹp tâm hồn, phẩm chất của người phụ nữ Việt Nam xưa. Hình ảnh "u" được miêu tả qua những nét đẹp truyền thống, giản dị nhưng đầy sức sống.

* Tảo tần: U là người phụ nữ chăm chỉ, cần cù, luôn tất bật với công việc đồng áng. Hình ảnh "đường về quê mẹ, dặm liễu mây bay sắc trắng ngần" gợi lên sự vất vả, lam lũ của người nông dân. Tuy nhiên, u vẫn giữ được nét rạng rỡ, tươi tắn trên khuôn mặt.
* Đẹp đẽ: Chi tiết ngoại hình "mắt sáng, môi hồng, má đỏ au" thể hiện vẻ đẹp tự nhiên, thuần khiết của người phụ nữ Việt Nam. Dù đã trải qua bao năm tháng, u vẫn giữ được nét thanh xuân, rạng ngời.
* Thân thiện: Hình ảnh "tà áo nâu in giữa cánh đồng, gió chiều cuốn bụi bốc sau lưng" cho thấy sự gần gũi, thân thuộc của u với cuộc sống làng quê. U hòa mình vào nhịp sống lao động, trở thành một phần của bức tranh thiên nhiên tươi đẹp.

Hình ảnh "u" trong bài thơ Đường về quê mẹ có nhiều nét tương đồng với hình ảnh người phụ nữ trong tác phẩm "Chuyện người con gái Nam Xương" của Nguyễn Dữ. Cả hai đều là những người phụ nữ đảm đang, chịu thương chịu khó, hết lòng vì gia đình. Họ là biểu tượng cho vẻ đẹp truyền thống của người phụ nữ Việt Nam, dù ở bất kỳ hoàn cảnh nào cũng giữ trọn vẹn phẩm chất tốt đẹp.

câu 4: Câu thơ "Bóng u hay bóng người thôn nữ/ Cúi nón mang đi cặp má hồng" đã gợi lên trong lòng em nhiều cảm xúc sâu lắng. Hình ảnh này thể hiện sự hy sinh thầm lặng của người phụ nữ Việt Nam xưa. Người phụ nữ ấy luôn tần tảo, chịu thương chịu khó, hết lòng vì gia đình. Họ sẵn sàng hi sinh tuổi thanh xuân, hạnh phúc cá nhân để chăm lo cho chồng con. Bóng dáng của họ thấp thoáng trên khắp nẻo đường, từ đồng ruộng đến thị thành. Họ là những người giữ lửa cho mái ấm gia đình, là chỗ dựa tinh thần vững chắc cho mọi người.

Trong cuộc sống hiện đại, vai trò của người phụ nữ càng được khẳng định. Họ không chỉ đảm đương công việc nội trợ mà còn tham gia lao động sản xuất, đóng góp tích cực vào sự phát triển của đất nước. Tuy nhiên, dù ở bất cứ hoàn cảnh nào, người phụ nữ vẫn luôn giữ được vẻ đẹp truyền thống, đó là sự dịu dàng, chu đáo, giàu tình yêu thương.

Hình ảnh người phụ nữ trong bài thơ Đường về quê mẹ là minh chứng cho vẻ đẹp tâm hồn cao quý của người phụ nữ Việt Nam. Qua đó, tác giả đã ca ngợi phẩm chất tốt đẹp của người phụ nữ, đồng thời khơi dậy niềm tự hào dân tộc trong mỗi người.

câu 5: Đoạn trích trên miêu tả vẻ đẹp của vùng quê Bắc Bộ vào dịp tết đến xuân về. Bức tranh quê được khắc họa bằng những hình ảnh giản dị, mộc mạc nhưng vô cùng tươi đẹp. Đó là những rặng đề, những dòng sông trắng lượn ven đê, những cồn xanh, bãi tía, những người nông dân đang xới cà, ngô rộn ràng. Khung cảnh thiên nhiên và cuộc sống sinh hoạt của con người nơi đây đều toát lên vẻ thanh bình, yên ả.

Bên cạnh đó, đoạn trích còn thể hiện tình cảm yêu mến, trân trọng của tác giả đối với quê hương, đất nước. Tác giả đã sử dụng những hình ảnh so sánh, ẩn dụ để ca ngợi vẻ đẹp của quê hương, đồng thời khẳng định niềm tự hào về truyền thống văn hóa lâu đời của dân tộc.

Ngoài ra, đoạn trích còn gợi nhắc cho chúng ta về trách nhiệm của mỗi người trong việc bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc. Chúng ta cần có ý thức giữ gìn và phát huy những nét đẹp văn hóa của quê hương, góp phần xây dựng đất nước ngày càng giàu đẹp, văn minh.