Đề: Viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) phân tích đoạn thơ đầu bài thơ “Lời chào” của nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm. Lời chào Biết ơn những cánh se nâu đã bay đến cánh đồng Rút những cọng rơm vàng về kết tổ Đã d...

Khổ thơ đầu tiên đã khắc họa những suy nghĩ, băn khoăn, sự bất ngờ của nhân vật trữ tình trước sự chảy trôi của thời gian.“Ta” không khỏi ngỡ ngàng, bồi hồi khi nhận ra thời niên thiếu đã lặng lẽ trôi nhanh. Cảm xúc ấy dường như được nhân lên với nỗi bâng khuâng, xao xuyến khi hồi tưởng về những kí ức trong trẻo của tuổi thơ. Từ nhận thức ban đầu về sự trưởng thành, “ta” bắt đầu chiêm nghiệm sâu hơn về những điều những điều nhỏ bé, bình dị thuở nhỏ. Chính sự chuyển mình ấy đã mở ra mạch nguồn biết ơn, trân trọng đối với cuộc sống, với con người và với quê hương thân yêu: 

“Biết ơn những cánh sẻ nâu đã bay đến cánh đồng

Rút những cọng rơm vàng về kết tổ

Đã dạy ta với cánh diều thơ nhỏ

Biết kéo về cả một sắc trời xanh”

Nhân vật trữ tình thể hiện sự biết ơn đối với “những cánh sẻ nâu”, những cánh diều thơ mộng. Thực chất, đó chính là sự biết ơn những kỉ niệm tuổi thơ giản dị mà đẹp đẽ đã gieo vào lòng “ta” những khoảnh khắc rung động đầu đời. Những hình ảnh thân thuộc bình dị của tuổi thơ cứ thế hiện về: đàn chim sẻ chăm chỉ bay khắp làng, dừng lại ở những đống rơm vàng sau mùa gặt, tỉ mỉ rút từng sợi rơm vàng óng để kết tổ; cánh diều chao lượn vun vút giữa trời cao. Song, điểm sáng ở đoạn thơ ở hình ảnh cánh diều. Hình ảnh “cánh diều thơ nhỏ” trước hết gợi về một trò chơi dân dã, quen thuộc của tuổi thơ nơi làng quê Việt Nam. “Cánh diều thơ nhỏ” mang vẻ hồn nhiên, trong trẻo, gắn liền với những buổi chiều gió lộng, với tiếng sáo diều ngân nga giữa khoảng trời xanh mênh mông. Cánh diều ấy không chỉ là niềm vui, là thú tiêu khiển của trẻ nhỏ, mà còn là biểu tượng của ước mơ và khát vọng cất cánh. Ở đó, tâm hồn con trẻ được thả bay cùng trời cao, rộng mở với thiên nhiên, với cuộc sống. Câu thơ “Biết kéo về cả một sắc trời xanh” vừa mang nghĩa tả thực, vừa chứa đựng tầng nghĩa biểu tượng sâu sắc. Cánh diều khi bay lên giữa trời như kéo cả bầu trời lại gần, như gom cả khoảng không mênh mông vào trong tầm mắt của đứa trẻ. Nhưng trên bình diện cảm xúc, hình ảnh ấy còn diễn tả quá trình tâm hồn “ta” lớn lên: từ trò chơi hồn nhiên, ta học được cách cảm nhận vẻ đẹp của thiên nhiên, biết rung động, biết mơ ước và biết khát khao vươn tới những chân trời cao rộng. Nguyễn Khoa Điềm đã tinh tế dùng hình ảnh quen thuộc để nói về hành trình trưởng thành của con người. Chính những trò chơi tưởng chừng giản dị ấy lại dạy con người bài học đầu tiên về ước mơ, về khát vọng trong cuộc sống.Chính những kỉ niệm ấu thơ trong trẻo, hồn nhiên và mơ mộng ấy đã trở thành mật ngọt, nuôi dưỡng cả hồn người. 

Dòng cảm xúc vẫn chảy trôi, nhân vật trữ tình thể hiện sự yêu thương, hàm ơn sâu sắc khi nghĩ về mẹ của mình: 

“Biết ơn mẹ vẫn tính cho con thêm một tuổi sinh thành

“Tuổi của mụ” con nằm tròn bụng mẹ

Để con quý yêu tháng ngày tuổi trẻ

Buổi mở mắt chào đời, phút nhắm mắt ra đi…”

Cách nói “tuổi của mụ” là một cách nói dân gian mộc mạc nhưng chan chứa tình cảm. Cụm từ ấy gợi nhớ về khoảng thời gian thiêng liêng khi con còn nằm trong bụng mẹ, khi sự sống của con đã bắt đầu được hình thành từ hơi thở, từ nhịp tim của mẹ. Nhờ chín tháng mười ngày mang nặng đẻ đau mà con mới thành hình, rồi sau này nhờ mẹ nuôi dưỡng, chỉ bảo, con mới thành nhân – thành người. Công ơn của mẹ trời bể không sao chứa hết! Hai câu thơ cuối thể hiện một triết lý sâu sắc về sự sống và cái chết, về vòng tuần hoàn của đời người. Chính nhờ mẹ, nhân vật trữ tình mới biết trân trọng từng giây phút tồn tại, mới cảm nhận được giá trị thiêng liêng của sự sống. Mẹ không chỉ cho con hình hài, mà còn gieo trong con tình yêu cuộc đời, ý thức về sự sống, để từ đó biết sống tử tế, biết yêu thương. Viết về mẹ với công ơn lớn lao và cao cả, nhà thơ không khỏi xúc động với sự hàm ơn và cảm hứng ngợi ca sâu sắc.