cách sơ cứu ng bị đột quỵ

Dưới đây là các bước sơ cứu ban đầu khi nghi ngờ một người đang bị đột quỵ (tai biến mạch máu não). Mục tiêu là nhanh chóng nhận biết, gọi cấp cứu và hỗ trợ người bệnh giữ an toàn đến khi được tiếp nhận y tế chuyên sâu. 1. Nhận biết dấu hiệu (phương pháp FAST) - F (Face – Mặt): Khi cười, miệng hoặc mắt bên bị liệt sẽ méo xuống. - A (Arm – Tay): Người bệnh giơ hai tay lên, nếu một tay rơi xuống hoặc không giữ được, có thể dấu hiệu liệt nửa người. - S (Speech – Nói năng): Lời nói bị ngọng, khó khăn, không rõ ràng. - T (Time – Thời gian): Ghi nhớ chính xác thời điểm xuất hiện triệu chứng, rất quan trọng cho quyết định điều trị (tiêm tan huyết khối…). 2. Gọi ngay cấp cứu – Số điện thoại 115 (ở Việt Nam). – Cung cấp đầy đủ thông tin: Họ tên, tuổi người bệnh, địa chỉ, triệu chứng (liệt mặt, tay, rối loạn ngôn ngữ), thời gian khởi phát. 3. Đảm bảo đường thở, hô hấp, tuần hoàn – Đặt người bệnh nằm nghiêng an toàn (nếu có nôn ói) để tránh nghẹt thở. – Nếu thở yếu hoặc ngừng thở, tiến hành hô hấp nhân tạo (bóp bóng, thổi ngạt) kết hợp ép tim ngoài lồng ngực khi cần. – Nếu có sẵn gối nhỏ, kê đầu cao khoảng 15–30° để giảm áp lực nội sọ (không kê quá cao). 4. Quan sát, ghi nhận – Ghi chép thời gian khởi phát triệu chứng (ví dụ: lúc 8h15 sáng bắt đầu méo miệng). – Ghi lại diễn tiến (nói thêm gì lạ, yếu tay chân thế nào, có thay đổi ý thức…). – Đo mạch và huyết áp nếu có dụng cụ, báo cho nhân viên y tế. 5. Giữ ấm, giữ tinh thần ổn định – Che đắp, tránh để người bệnh nhiễm lạnh. – An ủi, động viên, hướng dẫn họ thở đều, thư giãn tinh thần. 6. Không cho ăn uống – Tuyệt đối không cho uống, ăn hay ngậm bất cứ thứ gì (nước, thuốc, kẹo…) để tránh sặc, hít vào phổi. 7. Chuẩn bị khi xe cấp cứu đến – Ghi sẵn tiền, giấy tờ tùy thân, danh sách thuốc đang dùng (nếu có). – Dọn lối đi rộng rãi, bề mặt phẳng để chuyển người bệnh dễ dàng. 8. Chuyển viện kịp thời – Ưu tiên bệnh viện có phòng cấp cứu đột quỵ, có khả năng làm CT-scan và tiêm tiêu sợi huyết trong “thời gian vàng” (thường trong vòng 4,5 giờ kể từ khi khởi phát triệu chứng). Những điều cần lưu ý tránh làm tại chỗ: – Không tự ý cho uống thuốc hạ huyết áp, thuốc aspirin,… trừ khi có chỉ định của y tế. – Không dùng biện pháp xoa bóp, chườm nóng chỗ tê liệt. – Không di chuyển người bệnh nhiều nếu nghi ngờ có chấn thương đi kèm (gãy xương, chấn thương cột sống). Việc sơ cứu đúng và nhanh sẽ góp phần quan trọng trong việc giảm tổn thương não và cải thiện tiên lượng cho người bệnh đột quỵ.