18. Tại sao trong hệ sinh thái, sinh vật tiêu thụ bậc cao có nguy cơ tích lũy độc tố sinh học lớn hơn so với sinh vật tiêu thụ bậc thấp?

Trong chuỗi thức ăn, lượng năng lượng và các chất dinh dưỡng truyền từ bậc thấp lên bậc cao đều giảm dần (mất đi ~90% mỗi bậc), trong khi những chất độc sinh học (như DDT, thủy ngân, PCB…) thường: 1. Kỵ nước, khó phân hủy hoặc thải trừ khỏi cơ thể. 2. Tan trong mỡ và tích tụ lâu dài trong mô mỡ của sinh vật. Cơ chế tích lũy độc tố sinh học (biomagnification) diễn ra như sau: – Sinh vật tiêu thụ bậc thấp (ví dụ: tảo, vi khuẩn) hấp thụ một lượng độc tố nhất định từ môi trường. – Khi sinh vật bậc cao hơn ăn sinh vật bậc thấp, chúng thu vào toàn bộ lượng độc tố mà con mồi đã tích lũy. – Sinh vật bậc cao hơn lại bị ăn bởi bậc cao hơn nữa, và chu trình lặp lại, mỗi lần đều gom thêm độc tố mà không thể thải bớt. Kết quả: – Ở bậc càng cao, mỗi cá thể phải ăn rất nhiều con mồi, do đó lượng độc tố gom lại trong cơ thể càng lớn. – Độc tố tích lũy có thể vượt xa mức trong môi trường hay trong các sinh vật bậc thấp, gây nguy cơ ngộ độc, rối loạn sinh lý, sinh sản… cho các loài tiêu thụ chính (ví dụ: chim biển ăn cá, cá lớn ăn cá nhỏ, động vật ăn thịt săn thú nhỏ). Tóm lại, sinh vật tiêu thụ bậc cao tích lũy độc tố nhiều hơn vì chúng ăn nhiều sinh vật mang sẵn độc tố và bản thân không thải được những chất đó đi.