5. Trong quần thể sinh vật, vì sao tần số alen có thể thay đổi dù không có đột biến mới xuất hiện?

Tần số alen trong quần thể có thể thay đổi dù không phát sinh đột biến mới bởi các cơ chế tiến hóa khác, cụ thể: 1. Chọn lọc tự nhiên - Các alen mang lại lợi thế sinh tồn, sinh sản sẽ tăng tần số theo thời gian; ngược lại, alen bất lợi sẽ giảm. Ví dụ: alen kháng kháng sinh ở vi khuẩn tăng lên khi có kháng sinh. 2. Di – nhập gen (gene flow) - Cá thể di cư vào (hoặc ra) quần thể mang theo các alen khác nhau, làm thay đổi thành phần alen chung. Ví dụ: cá thể chim từ vùng khác bay vào quần thể, đem theo alen mới và làm thay đổi tần số alen. 3. Đột biến di truyền ngẫu nhiên (genetic drift) - Trong quần thể nhỏ, biến động ngẫu nhiên (ví dụ do sinh sản không đồng đều, tai nạn tự nhiên) có thể làm biến thiên mạnh tần số alen. - Hiệu ứng “chai lọ” (bottleneck) và “người sáng lập” (founder effect) là hai dạng tiêu biểu của drift. 4. Giao phối không ngẫu nhiên - Giao phối chọn lọc (assortative mating) hoặc giao phối cận huyết (inbreeding) làm tăng tần số kiểu gen đồng hợp, giảm đa dạng và có thể thay đổi tần số alen biểu kiến. 5. Diễn biến ngẫu nhiên của quần thể - Sự kiện rời quần thể, phân tán không đồng đều giữa các ổ sinh thái… cũng góp phần làm tần số alen dao động. Tóm lại, ngay cả khi không có đột biến mới, tần số alen vẫn biến động do tác động kết hợp của chọn lọc, di cư, drift và mô hình giao phối.