Cùng viết về mùa thu Trong bài "Đây mùa thu tới" của Xuân Diệu viết: "Rặng liễu đìu hiu đứng chịu tang Tóc buồn buông xuống lệ ngàn hàng: Đây mùa thu tới - mùa thu tới Với áo mơ phai dệt lá vàng....

Vuong Tran

Mùa thu từ lâu đã trở thành nguồn cảm hứng quen thuộc trong thơ ca Việt Nam. Mỗi nhà thơ, bằng cảm xúc và phong cách riêng, lại mang đến một sắc thu khác nhau, vừa quen thuộc lại vừa mới mẻ. Cùng viết về mùa thu, đoạn thơ trong bài “Đây mùa thu tới” của Xuân Diệu và đoạn thơ trong bài “Đất nước” của Nguyễn Đình Thi đều thể hiện những rung cảm tinh tế trước thiên nhiên, nhưng mỗi tác giả lại gửi gắm những cảm xúc và tư tưởng nghệ thuật riêng. So sánh hai đoạn thơ giúp ta cảm nhận rõ hơn vẻ đẹp đa dạng của mùa thu cũng như phong cách thơ đặc trưng của mỗi nhà thơ.

Đoạn thơ trong “Đây mùa thu tới” thể hiện nỗi buồn man mác, cảm giác chia lìa, phai tàn của thiên nhiên khi thu về, đồng thời phản chiếu tâm trạng nhạy cảm, cô đơn của cái tôi trữ tình Xuân Diệu. Trong khi đó, đoạn thơ trong “Đất nước” của Nguyễn Đình Thi lại khắc họa mùa thu của đất nước với cảm xúc vui tươi, tự hào, gắn liền với niềm tin và tình yêu quê hương sâu sắc.

Xuân Diệu cảm nhận mùa thu bằng những rung động rất tinh vi của giác quan và tâm hồn. Hình ảnh “rặng liễu đìu hiu đứng chịu tang”, “tóc buồn buông xuống lệ ngàn hàng” đã nhân hóa cảnh vật, khiến thiên nhiên mang dáng dấp của con người đang u sầu, đau buồn. Màu sắc chủ đạo của bức tranh thu là sự phai nhạt, tàn úa: hoa rụng, lá rung rinh, cành xương mỏng manh. Mùa thu trong thơ Xuân Diệu không chỉ là sự chuyển mùa của đất trời mà còn là dấu hiệu của sự mất mát, của nỗi lo âu trước thời gian trôi chảy. Giọng thơ nhẹ nhàng, tha thiết, ngôn ngữ giàu tính tạo hình đã thể hiện rõ tâm trạng buồn bã, cô đơn của cái tôi cá nhân.

Ngược lại, Nguyễn Đình Thi lại cảm nhận mùa thu trong niềm vui và sự đổi thay tích cực. “Mùa thu nay khác rồi” là lời khẳng định mạnh mẽ về sự chuyển biến của đất nước trong thời đại mới. Thiên nhiên hiện lên rộng lớn, trong trẻo với “gió thổi rừng tre phấp phới”, “trời thu thay áo mới”. Không gian núi rừng, cánh đồng, dòng sông được miêu tả vừa hùng vĩ vừa thân thuộc, gắn bó với con người. Mùa thu ở đây không mang nỗi buồn cá nhân mà hòa quyện với niềm tự hào dân tộc, niềm tin vào tương lai của đất nước. Giọng thơ trang trọng, khỏe khoắn, hình ảnh thơ giàu tính khái quát đã thể hiện rõ phong cách sử thi của Nguyễn Đình Thi.

Hai đoạn thơ có điểm tương đồng khi cùng viết về mùa thu, cùng sử dụng hình ảnh thiên nhiên để bộc lộ cảm xúc. Tuy nhiên, sự khác biệt lại rất rõ nét. Xuân Diệu nhìn mùa thu bằng cái tôi cá nhân, nhạy cảm, thiên về cảm xúc buồn và ý thức về sự phai tàn của thời gian. Nguyễn Đình Thi cảm nhận mùa thu từ góc nhìn cộng đồng, dân tộc, thể hiện niềm vui, niềm tự hào và sức sống của đất nước. Sự khác biệt ấy xuất phát từ hoàn cảnh sáng tác, từ phong cách nghệ thuật và quan điểm thẩm mĩ riêng của mỗi nhà thơ.

Qua việc so sánh hai đoạn thơ trong “Đây mùa thu tới” và “Đất nước”, có thể thấy cùng một đề tài nhưng mỗi nhà thơ lại mang đến một sắc thái riêng, góp phần làm phong phú cho thơ ca Việt Nam. Nếu mùa thu của Xuân Diệu trầm buồn, tinh tế thì mùa thu của Nguyễn Đình Thi lại tươi sáng, hùng tráng. Cả hai đều là những đoạn thơ đẹp, thể hiện tài năng và tâm hồn nghệ sĩ độc đáo của mỗi tác giả, để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc.