gió nơi ndhd

Trong dòng chảy của thi ca Việt Nam, nỗi nhớ quê hương luôn là một mạch cảm xúc sâu lắng, bền bỉ. Hai bài thơ “Chiều hôm nhớ nhà” của Bà Huyện Thanh Quan và “Màu cây trong khói” của Hồ Dzếnh tuy ra đời ở những thời điểm khác nhau, mang phong cách nghệ thuật khác nhau, nhưng đều gặp nhau ở tình cảm tha thiết dành cho quê hương, đất nước. So sánh hai tác phẩm cho thấy những nét đặc sắc riêng về nội dung và nghệ thuật của mỗi bài thơ.

Trước hết, về nội dung, cả hai bài thơ đều thể hiện nỗi nhớ quê hương sâu sắc, song sắc thái cảm xúc lại không hoàn toàn giống nhau. Trong “Chiều hôm nhớ nhà”, Bà Huyện Thanh Quan gợi lên nỗi nhớ nước, nhớ nhà của một con người sống trong thời loạn lạc, mang tâm thế cô đơn, hoài cổ. Không gian buổi chiều tà với “bóng xế tà”, “chim mỏi về rừng”, “chòm lau” gợi nên cảnh vật hiu hắt, vắng lặng. Từ cảnh thiên nhiên ấy, nỗi buồn của con người dâng lên man mác, thấm đẫm trong từng câu chữ. Nỗi nhớ nhà trong bài thơ không chỉ là nỗi nhớ cá nhân mà còn là nỗi hoài niệm về một thời vàng son đã lùi xa, gắn với tâm trạng buồn thương trước vận nước đổi thay.

Trong khi đó, “Màu cây trong khói” của Hồ Dzếnh lại thể hiện nỗi nhớ quê theo cách nhẹ nhàng, mơ hồ và lãng mạn hơn. Quê hương hiện lên qua làn khói chiều bảng lảng, qua màu cây nhạt nhòa, xa xăm. Nỗi nhớ trong thơ Hồ Dzếnh không mang nặng nỗi buồn thời thế mà là nỗi nhớ của một con người sống xa quê, mang trong lòng sự vấn vương, da diết. Đó là nỗi nhớ dịu dàng, êm ái, gợi cảm giác mơ hồ như một giấc mộng, vừa gần gũi vừa xa vời.

Về nghệ thuật, hai bài thơ cũng có những đặc sắc riêng rõ nét. “Chiều hôm nhớ nhà” được viết theo thể thơ Đường luật, với bút pháp tả cảnh ngụ tình quen thuộc của văn học trung đại. Ngôn ngữ thơ trang nhã, cô đọng; hình ảnh thiên nhiên mang tính ước lệ nhưng giàu sức gợi. Cảnh và tình hòa quyện chặt chẽ, tạo nên vẻ đẹp cổ điển, trầm mặc. Giọng thơ chậm rãi, đều đặn góp phần làm nổi bật nỗi buồn sâu kín, lắng đọng.

Ngược lại, “Màu cây trong khói” mang đậm phong cách thơ mới với cảm xúc cá nhân được bộc lộ trực tiếp. Hình ảnh thơ mang tính tạo hình cao, giàu chất hội họa, đặc biệt là hình ảnh “màu cây trong khói” vừa thực vừa ảo. Ngôn ngữ thơ mềm mại, tinh tế, nhịp điệu uyển chuyển, tạo nên một không gian thơ mơ màng, giàu chất trữ tình. Hồ Dzếnh chú trọng khai thác cảm giác, cảm xúc, khiến nỗi nhớ quê trở nên nhẹ nhàng mà thấm sâu.

Tóm lại, “Chiều hôm nhớ nhà” và “Màu cây trong khói” tuy khác nhau về phong cách nghệ thuật và sắc thái cảm xúc, nhưng đều là những bài thơ giàu giá trị, thể hiện tình yêu quê hương tha thiết của người nghệ sĩ. Một bên là nỗi nhớ trầm lắng, cổ kính của thơ trung đại, một bên là nỗi nhớ mơ hồ, lãng mạn của thơ hiện đại. Cả hai đã góp phần làm phong phú thêm bức tranh thơ ca Việt Nam về đề tài quê hương, đất nước.