biến đổi gene có hại hay có lợi cho cách sinh vật bị biến đổi

Question

Duy Hùng · Accepted Answer

{"userId":5340501,"userName":"Yami"}

Biến đổi gen (GMO) mang lại cả lợi ích lẫn rủi ro: lợi ích bao gồm tăng năng suất cây trồng, kháng sâu bệnh, dinh dưỡng cao hơn, giảm thuốc trừ sâu/phân bón (tiết kiệm chi phí), và là nguồn thuốc quan trọng; nhưng cũng có rủi ro về đa dạng sinh học, tác động chưa lường trước đến sức khỏe lâu dài (dù nhiều nghiên cứu chưa tìm thấy hại ngay), và tranh cãi về tính an toàn và nhãn mác, đòi hỏi đánh giá khoa học nghiêm ngặt và lựa chọn cẩn trọng của người tiêu dùng.

Timi · Answer

Việc biến đổi gen (Genetic Modification – GM) trên các sinh vật (thực vật, động vật, vi sinh vật…) có thể đem lại cả lợi ích lẫn rủi ro, tùy thuộc vào mục đích, quy trình cũng như biện pháp kiểm soát chất lượng. Dưới đây là một số điểm chính bạn có thể tham khảo:

1. Lợi ích của biến đổi gen  
  a. Tăng năng suất, chất lượng:  
    - Cây trồng GM có thể cho năng suất cao hơn, kháng sâu bệnh tốt hơn (ví dụ: ngô Bt sản sinh độc tố Bacillus thuringiensis để diệt sâu).  
    - Cải thiện chất lượng dinh dưỡng (ví dụ: “gạo vàng” Golden Rice giàu beta-caroten).  
  b. Giảm sử dụng hóa chất:  
    - Cây kháng cỏ dại (gt-RR soybean) giúp nông dân giảm phun thuốc diệt cỏ.  
  c. Ứng dụng y dược:  
    - Vi khuẩn Escherichia coli biến đổi để sản xuất insulin người, erythropoietin… đáp ứng nhu cầu điều trị.  
  d. Tăng sức đề kháng:  
    - Động vật nuôi GM có thể chống chịu được một số bệnh truyền nhiễm, giảm thiểu thiệt hại chăn nuôi.

2. Rủi ro và hạn chế  
  a. Đột biến ngoài ý muốn:  
    - Công nghệ biến đổi gen có thể gây ra đột biến tại vị trí không mong muốn, ảnh hưởng đến chức năng sinh lý.  
  b. Mất đa dạng sinh học:  
    - Ưu thế về năng suất có thể khiến các giống bản địa kém hiệu quả bị thay thế, giảm nguồn gen quý.  
  c. Tác động lên hệ sinh thái:  
    - Gen kháng cỏ dại, kháng sâu bệnh có thể truyền sang loài hoang dại, tạo ra “siêu cỏ dại” hoặc giảm đa dạng vi sinh vật đất.  
  d. An toàn thực phẩm và sức khỏe con người:  
    - Mặc dù đến nay chưa có minh chứng rõ ràng về độc tính lâu dài, nhưng vẫn cần giám sát chặt chẽ để phát hiện dị ứng hoặc tác dụng phụ tiềm ẩn.  
  e. Vấn đề đạo đức – pháp lý:  
    - Việc “nhập nhằng” về quyền sở hữu giống GM (bản quyền) đôi khi gây tranh cãi với người nông dân truyền thống.

3. Kết luận  
  - Không thể khẳng định biến đổi gen hoàn toàn có lợi hay hoàn toàn có hại.  
  - Mỗi sản phẩm GM cần được đánh giá độc lập về tính an toàn sinh học, an toàn thực phẩm và tác động môi trường.  
  - Cơ quan quản lý (thường là bộ nông nghiệp, bộ y tế…) phải có quy trình kiểm định nghiêm ngặt, theo dõi hậu thí nghiệm và giám sát sau khi đưa ra thị trường.  
  - Với quy trình khoa học chặt chẽ và giám sát phù hợp, tiềm năng lợi ích từ biến đổi gen là rất lớn, nhưng vẫn phải thận trọng để hạn chế rủi ro.