7. Vì sao giao phối gần có thể làm tăng tỉ lệ xuất hiện các bệnh di truyền lặn trong quần thể?

Khi giao phối gần (ví dụ anh–em, cô–cháu, họ hàng bậc gần) diễn ra, các cá thể phối giống có khả năng chia sẻ nhiều gen giống nhau do cùng xuất phát từ một tổ tiên chung. Điều này kéo theo hai hệ quả chính liên quan đến di truyền lặn: 1. Tăng độ đồng hợp tử (homozygosity): – Trong quần thể bình thường, một alen gây bệnh lặn (a) thường nằm ở trạng thái dị hợp (Aa), không biểu hiện bệnh. – Khi hai cá thể có quan hệ huyết thống phối nhau, xác suất chúng cùng mang alen a (từ tổ tiên chung) và truyền cho con chung hai bản sao a (tức aa) tăng lên. Con sinh ra do đó có tỷ lệ cao hơn bị đồng hợp lặn và biểu hiện bệnh. 2. Giảm tính đa hình gen (genetic diversity): – Giao phối gần thu hẹp “kho” alen khác nhau trong quần thể, làm tăng tần số các alen hiếm, trong đó có alen lặn gây hại. – Những alen này từ lâu không bộc lộ (do chỉ ở thể dị hợp) bỗng nhiên được kết hợp thành thể đồng hợp, dẫn đến biểu hiện các bệnh di truyền lặn. Kết quả là, tần số cá thể mang kiểu gen đồng hợp lặn (aa) trong quần thể tăng lên, kéo theo tỷ lệ mắc bệnh di truyền lặn gia tăng.