Thức ăn sau khi ăn vào sẽ được cơ thể người tiêu hoá, hấp thụ và sử dụng như thế nào ?

Khi ta ăn uống, thức ăn sẽ trải qua ba giai đoạn chính trong cơ thể người: tiêu hóa, hấp thu và sử dụng (chuyển hóa). Cụ thể như sau: 1. Tiêu hóa (cơ học và hóa học) a. Ở miệng - Nhai (cơ học): răng nghiền nát thức ăn, giúp tăng diện tích tiếp xúc. - Pha trộn với nước bọt (hóa học): men amylase trong nước bọt bắt đầu phân giải tinh bột thành các đường đơn giản hơn. b. Ở dạ dày - Co bóp (cơ học): dạ dày nhào trộn thức ăn với dịch vị. - Axit HCl và pepsin (hóa học): phá vỡ cấu trúc protein, diệt khuẩn và chuyển protein thành polypeptid ngắn. c. Ở ruột non - Dịch tụy và mật (hóa học): + Dịch tụy chứa men amylase, lipase, protease tiếp tục phân giải tinh bột, chất béo và protein. + Mật (do gan tiết vào túi mật)乳乳 hóa chất béo thành những giọt nhỏ để lipase dễ tiếp cận và phân giải. - Cơ co bóp (cơ học): đẩy hỗn hợp dịch – thức ăn (chyme) tiếp xúc liên tục với thành ruột. 2. Hấp thu - Diễn ra chủ yếu tại niêm mạc ruột non, nhờ các nhung mao và lông nhung mao tăng diện tích bề mặt lên rất lớn. - Các chất dinh dưỡng sau tiêu hóa: + Đường đơn (glucose, fructose…), axit amin, nucleotid… → đi vào máu qua mao mạch ruột. + Axit béo, monoglyceride → kết hợp với cholesterol và protein tạo chylomicron → đi vào hệ bạch huyết, sau đó vào máu. - Nước, muối khoáng cũng được hấp thu ở ruột non và một phần ở ruột già. 3. Vận chuyển và sử dụng (chuyển hóa) a. Vận chuyển - Máu tĩnh mạch mang dưỡng chất từ ruột non về gan qua tĩnh mạch cửa. - Tại gan, một phần đường, axit amin được chuyển hóa, dự trữ hoặc giải phóng dần về hệ tuần hoàn cho toàn cơ thể. - Chylomicron (hệ bạch huyết) nhập vào tuần hoàn chung, vận chuyển lipid đến mô mỡ và các tổ chức khác. b. Sử dụng tại tế bào - Cắt nhỏ hơn → cung cấp năng lượng (đường và axit béo oxy hóa sinh ATP). - Nguyên liệu tổng hợp: + Axit amin → tổng hợp protein, enzym, hormon, kháng thể… + Acid béo và glycerol → tổng hợp màng tế bào, hormon steroid, dự trữ dưới dạng mỡ. + Các vitamin, khoáng chất → tham gia phản ứng sinh hóa và duy trì cân bằng điện giải. c. Dự trữ - Glucose dư thừa → dự trữ dưới dạng glycogen (gan, cơ) hoặc được chuyển hóa thành mỡ. - Axit béo dư → tích trữ trong tế bào mỡ. d. Thải trừ - Phần bã thức ăn không tiêu hóa được (chất xơ, xác vi khuẩn…) sẽ vào ruột già, lên men nhẹ rồi được đẩy thành phân để thải ra ngoài qua trực tràng – hậu môn. Tóm lại, quá trình tiêu hóa – hấp thu – chuyển hóa thức ăn cho phép cơ thể: phá vỡ thức ăn thành các đơn vị nhỏ, vận chuyển đến khắp cơ thể, cung cấp năng lượng và vật liệu xây dựng tế bào, đồng thời dự trữ hoặc thải bỏ phần dư thừa.