So sánh hình tượng người nghệ sĩ trong "Đàn ghi-ta của Lor-ca" (Thanh Thảo) và "Chiếc thuyền ngoài xa" (Nguyễn Minh Châu): Sự chuyển biến trong quan niệm về nghệ thuật của văn học Việt Nam sau 1975.
* Hình tượng người nghệ sĩ trong "Đàn ghi-ta của Lor-ca": Thanh Thảo đã khắc họa hình ảnh nhà thơ Lor-ca - một nghệ sĩ tài năng, đầy nhiệt huyết nhưng lại phải chịu số phận bi thảm dưới chế độ phát xít Tây Ban Nha. Lor-ca được miêu tả như một con người cô đơn, lạc lõng giữa dòng đời, luôn khao khát tìm kiếm tự do cho bản thân và dân tộc. Hình ảnh Lor-ca gắn liền với cây đàn ghi-ta - biểu tượng của âm nhạc, nghệ thuật, đồng thời cũng là biểu tượng cho nỗi đau, sự mất mát. Qua đó, tác giả thể hiện niềm tiếc thương sâu sắc đối với Lor-ca, đồng thời khẳng định sức mạnh của nghệ thuật chân chính có thể vượt qua mọi rào cản, giới hạn.
* Hình tượng người nghệ sĩ trong "Chiếc thuyền ngoài xa": Nguyễn Minh Châu xây dựng hình ảnh người nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng - một người nghệ sĩ tài hoa, nhạy cảm trước cái đẹp. Phùng là người nghệ sĩ say mê cái đẹp, luôn muốn lưu giữ những khoảnh khắc đẹp đẽ nhất của cuộc sống. Tuy nhiên, đằng sau vẻ đẹp ấy lại ẩn chứa những bất hạnh, khổ đau của con người. Qua nhân vật Phùng, tác giả thể hiện quan niệm về nghệ thuật: Nghệ thuật không chỉ dừng lại ở việc khám phá, lưu giữ cái đẹp mà còn cần phải phản ánh hiện thực cuộc sống, đồng thời phải hướng đến giá trị nhân đạo, nhân văn.
Sự khác biệt:
* Về nội dung: Nếu Thanh Thảo tập trung vào số phận bi thảm của người nghệ sĩ Lor-ca thì Nguyễn Minh Châu lại khai thác tâm tư, suy nghĩ của người nghệ sĩ Phùng khi chứng kiến nghịch lý cuộc đời.
* Về cách thức thể hiện: Thanh Thảo sử dụng ngôn ngữ giàu tính biểu tượng, ẩn dụ, tạo nên chiều sâu triết lý cho tác phẩm. Còn Nguyễn Minh Châu lại sử dụng lối kể chuyện giản dị, gần gũi, dễ hiểu nhưng vẫn mang tính khái quát cao.
Sự tương đồng:
Cả hai tác phẩm đều thể hiện sự chuyển biến trong quan niệm về nghệ thuật của văn học Việt Nam sau 1975. Cả hai tác giả đều khẳng định vai trò to lớn của nghệ thuật trong việc phản ánh hiện thực, đồng thời hướng đến giá trị nhân đạo, nhân văn.
Kết luận:
Qua việc so sánh hình tượng người nghệ sĩ trong hai tác phẩm "Đàn ghi-ta của Lor-ca" và "Chiếc thuyền ngoài xa", chúng ta thấy được sự chuyển biến trong quan niệm về nghệ thuật của văn học Việt Nam sau 1975. Văn học giai đoạn này không chỉ dừng lại ở việc ca ngợi chủ nghĩa anh hùng cách mạng mà còn chú trọng đến việc khám phá, phản ánh những vấn đề phức tạp của cuộc sống, đồng thời hướng đến giá trị nhân đạo, nhân văn.