13. Trong giảm phân, nếu xảy ra trao đổi chéo không đều, hậu quả di truyền có thể là gì?

Khi trao đổi chéo không đều (unequal crossing-over) giữa hai chromatid tương đồng xảy ra, thường dẫn đến hai loại tổn thất/chuyển đổi sau trên vùng nhiễm sắc thể tham gia trao đổi: 1. Nhân đoạn (duplication) – một cromatid nhận thừa một đoạn gen so với bình thường. 2. Mất đoạn (deletion) – cromatid anh em bị mất đoạn gen tương ứng. Hậu quả di truyền của hai hiện tượng này là: • Thay đổi số bản sao gen (copy-number variation): vùng gen bị nhân đôi sẽ có số bản sao tăng, vùng bị mất đoạn thì không còn gen đó. • Sinh ra gen giả (pseudogene) hoặc các bản sao chức năng khác nhau, mở đường cho sự hình thành họ gen mới qua tiến hóa. • Nếu các gen bị ảnh hưởng có vai trò quan trọng, có thể gây rối loạn hoặc bệnh di truyền (ví dụ một số trường hợp β-thalassemia do mất đoạn gen globin). • Tăng đa dạng di truyền cho quần thể, song cũng làm tăng nguy cơ đột biến có hại hoặc bất thường về mặt di truyền.