Tóm tắt mục I. Các nước Đông Nam Á

I. Các nước Đông Nam Á

1. Sự thành lập các quốc gia độc lập sau Chiến tranh thế giới thứ hai

a) Vài nét chung về quá trình đấu tranh giành độc lập

- Trước CTTG II, các nước Đông Nam Á vốn là thuộc địa của các nước đế quốc Âu - Mĩ (trừ Thái Lan).

- Trong những năm CTTG II, các nước Đông Nam Á trở thành thuộc địa của quân phiệt Nhật Bản. Tháng 8-1945, nhân dân Đông Nam Á đứng lên đấu tranh, nhiều nước đã giành được độc lập dân tộc, hoặc giải phóng phần lớn lãnh thổ.

+ Việt Nam, Lào, Inđônêxia: giành độc lập

+ Miến Điện, Mã lai, Phi líp pin: giải phóng phần lớn lãnh thổ.

- Ngay sau đó, thực dân Âu - Mỹ lại tái chiếm Đông Nam Á, nhân dân ở đây tiếp tục kháng chiến chống xâm lược và giành độc lập hoàn toàn. 

b) Lào (1945 - 1975)

Những mốc chính của cuộc đấu tranh chống đế quốc ở Lào từ năm 1945 đến năm 1975 bao gồm:
* Giành chính quyền từ tay Nhật:
- Ngày 23/8/1945 nhân dân các bộ tộc Lào nổi dậy giành chính quyền.
- Ngày 12/10/1945, Chính phủ lâm thời ở Lào ra mắt quốc dân và tuyên bố độc lập.
* Kháng chiến chống Pháp (1946 – 1954):
- Tháng 3/1946, Pháp trở lại xâm chiếm Lào.
- Từ năm 1953 đến 1954: quân dân Lào cùng với quân tình nguyện Việt Nam đã mở nhiều chiến dịch, giành thắng lợi to lớn, góp phần vào thắng lợi chung của ba nước Đông Dương.
- Ngày 21/7/1954, Hiệp định Giơnevơ về Đông Dương được kí kết đã công nhận độc lập, chủ quyền, thống nhất của nước Lào.
* Kháng chiến chống Mĩ (1954 – 1975)
- Quân dân Lào đã tiến hành cuộc đấu tranh chống Mĩ trên ba mặt trận: quân sự - chính trị -  ngoại giao, đánh bại mọi âm mưu và thủ đoạn của kẻ thù.
- Tháng 2/1973, Hiệp định Viêng Chăn về lập lại hòa bình và thực hiện hòa hợp dân tộc ở Lào được kí kết giữa Mặt trận Lào yêu nước và phái hữu Viêng Chăn.
- Từ tháng 5/1975, quân dân Lào đã tiến hành tổng tiến công và nổi dậy, giải phóng hoàn toàn đất nước.
- Ngày 2/12/1975, nước Cộng Hòa Dân chủ Nhân dân Lào tuyên bố thành lập, mở ra kỉ nguyên độc lập, tự do và phát triển của nước Lào.

c) Campuchia (1945 - 1993)

- Đầu tháng 10/1945, Pháp quay trở lại xâm lược Campuchia. Nhân dân Campuchia tiến hành cuộc kháng chiến chống Pháp.
- Ngày 9/11/1953: Pháp ký hiệp ước trao trả độc lập cho Campuchia, nhưng Pháp vẫn chiếm đóng nước này.
- Năm 1954, chính phủ Pháp kí Hiệp định Giơnevơ công nhận độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Campuchia.
- Từ năm 1954 đến 1970: Chính phủ Xihanúc thực hiện đường lối hòa bình, trung lập.
- Ngày 18/3/1970, chính phủ Xihanúc bị lật đổ bởi các thế lực tay sai của Mĩ. Nhân dân Campuchia cùng với nhân dân Việt Nam, Lào cùng tiến hành cuộc kháng chiến chống Mĩ, từng bước giành thắng lợi.
- Tháng 4/1975, cuộc kháng chiến chống Mĩ của nhân dân Campuchia kết thúc thắng lợi.
- Từ năm 1979, ở Campuchia đã diễn ra cuộc nội chiến kéo dài giữa lực lượng của Đảng Nhân dân cách mạng với các phe phái đối lập.
- Ngày 23/10/1991, hiệp định về hòa bình của Campuchia được ký kết tại Pari.
- Tháng 9/1993: thành lập vương quốc Campuchia.

2. Quá trình xây dựng và phát triển của các nước Đông Nam Á

a) Nhóm 5 nước sáng lập ASEAN (đọc thêm)

b) Nhóm các nước Đông Dương (đọc thêm)

- Sau khi giành được độc lập, đã phát triển theo hướng kinh tế tập trung, đạt được một số thành tựu, nhưng còn nhiều khó khăn.

- Vào những năm 80-90 của thế kỉ XX, các nước này bước sang nền kinh tế thị trường.

c) Các nước khác ở Đông Nam Á

- Bru-nây: Từ giữa những năm 1980, chính phủ tiến hành đa dạng hóa nền kinh tế, để tiết kiệm năng lượng, gia tăng hàng tiêu dùng và xuất khẩu.

- Mi-an-ma: Sau 30 năm thực hiện hành chính sách “hướng nội”, nên tốc độ tăng trưởng chậm. Đến 1988, cải cách kinh tế và “mở cửa”, kinh tế có nhiều khởi sắc. Tăng trưởng GDP là 6,2%(2000).

3. Sự ra đời và phát triển của tổ chức ASEAN

a) Sự thành lập

- Sau Chiến tranh thế giới thứ hai, các nước Đông Nam Á đều giành độc lập, một số nước có nhu cầu hợp tác để cùng nhau phát triển kinh tế.

- Tránh ảnh hưởng của chiến tranh đế quốc đang lan rộng.

- Sự hoạt động hiệu quả của các tổ chức mang tính khu vực, tiêu biểu là EEC.

=> Ngày 8/8/1967: tại thủ đô Băng Cốc (Thái Lan), 5 quốc gia đầu tiên tuyên bố thành lập Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN): Inđônêxia, Malaixia, Xingapo, Philippin, Thái Lan.

b) Mục đích và nguyên tắc hoạt động

- Mục đích: Hợp tác, liên kết, phát triển kinh tế, văn hóa giữa các nước thành viên.

- Nguyên tắc hoạt động:

+ Tôn trọng chủ quyền thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của các nước thành viên.

+ Cam kết không đe dọa vũ lực, không sử dụng vũ lực trong khu vực.

+ Giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình.

+ Thúc đẩy quá trình hợp tác về kinh tế, văn hóa giữa các nước thành viên.

c) Hoạt động

- Từ năm 1967 đến 1976: non yếu, lỏng lẻo. Mâu thuẫn với nhau trong vấn đề Đông Dương và Cam-pu-chia.

- Từ năm 1976 đến nay: khởi sắc, hoạt động tương đối hiệu quả.

d) Quá trình mở rộng:

- Từ 5 nước ban đầu, ASEAN đã có quá trình mở rộng thành viên.

- Đến năm 1999, Campuchia trở thành thành viên thứ mười.

- Đến nay, hầu hết các nước Đông Nam Á đều đã gia nhập ASEAN (trừ Đông Timo - thành viên quan sát của ASEAN).

Lễ khai mạc Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 34 (tháng 6/2019)

Video tóm tắt quá trình hình thành và phát triển của  ASEAN năm 1967-2017

4. Mở rộng: Cơ hội và thách thức khi Việt Nam gia nhập ASEAN

* Cơ hội:

- Nền kinh tế Việt Nam được hội nhập với nền kinh tế các nước trong khu vực, đó là cơ hội để nước ta vươn ra thế giới.

- Tạo điều kiện rút ngắn khoảng cách phát triển giữa nước ta với các nước trong khu vực.

- Có điều kiện để tiếp thu những thành tựu Khoa học - kĩ thuật tiên tiến trên thế giới.

- Học hỏi kinh nghiệm quản lý của các nước trong khu vực.

- Có điều kiện để tiếp thu, học hỏi trình độ quản lí của các nước trong khu vực.

- Đảm bảo an ninh quốc phòng trên cơ sở an ninh chung của khu vực.

* Thách thức:

- Nếu không tận dụng được cơ hội để phát triển thì nền kinh tế của Việt Nam sẽ có nguy cơ tụt hậu.

- Cạnh tranh về kinh tế, việc làm quyết liệt giữa các nước.

- Hội nhập những dễ bị hòa tan, đánh mất bản sắc và truyền thống văn hóa của dân tộc.

- Bình tĩnh, không bỏ lỡ cơ hội. Cần ra sức học tập, nắm vững khoa học - kĩ thuật.

ND chính

Sơ đồ tư duy các nước Đông Nam Á