Bài tập 4 trang 4,5 Sách bài tập Ngữ văn 6 - Kết nối tri thức với cuộc sống

Tìm một từ đơn có sẵn trong đoạn trích có thể khái quát được tính chất của toàn bộ sự việc, hiện tượng được kể ở đây.

Phương pháp giải:

Vận dụng kiến thức về từ đơn để xác định

Lời giải chi tiết:

Lạ là từ đơn có sẵn (ở câu thứ nhất) có thể khái quát được tính chất của toàn bộ sự việc, hiện tượng được kể trong đoạn trích.

Việc lớn nhanh của Thánh Gióng hầu như đều được nhấn mạnh trong mọi bản kể về người anh hùng này. Điều đó gợi lên trong em những suy nghĩ gì?

Phương pháp giải:

Tham khảo các bản kể và nêu suy nghĩ bản thân

Lời giải chi tiết:

Hiện có nhiều bản kể khác nhau về Thánh Gióng và giữa các bản có sự khác biệt nhất định về số lượng các chi tiết, sự việc, thậm chí về nội dung, diễn biến của một số sự việc được nói tới. Tuy vậy, hầu như mọi bản kể đều nhấn mạnh việc lớn nhanh đáng kinh ngạc của Thánh Gióng. Điều này cho thấy đây là chi tiết, sự việc quan trọng, không chỉ nói được về đặc điểm phi thường của mẫu hình nhân vặt anh hùng trong truyền thuyết nói chung, mà còn phản ánh được tình thế buộc phải cố kết với nhau và lớn mạnh nhanh chóng của cộng đồng người Việt trước nạn ngoại xâm. Bên cạnh đó, chi tiết, sự việc này cũng tỏ rõ Thánh Gióng là người anh hùng của nhân dân, lớn lên trong lòng dân và được dân hết lòng ủng hộ.

Sưu tầm một số câu thơ có nội dung bày tỏ sự ngưỡng mộ đối với việc lớn nhanh kì diệu của Thánh Gióng.

Phương pháp giải:

Tham khảo sách báo, internet...

Lời giải chi tiết:

Một số câu thơ có nội dung bày tỏ sự ngưỡng mộ đối với việc lớn nhanh kì diệu của Thánh Gióng:

- Bảy nong cơm, ba nong cà

Uống một hơi nước cạn đà khúc sông.

                                               (Vè cổ, theo Cao Huy Đăng)

-  Thần vương nghe biết khúc nhôi,

Tức thì vươn dài dư mười trượng cao.

Con mắt sáng vẻ như sao,

Lưu tInh chấp chới tót vào đẩu tinh.

                                                           (Khuyết danh, Thiên Nam ngữ lục)

           - Đón ngựa xong, thần tướng

Ăn liền ba vạc cơm

        Vươn vai lớn mười trượng

     Bóng che trùm cả thôn.

                                                      (Huy Cận, Phù Đổng Thiên Vương)

- Ôi sức trẻ! Xưa trai Phù Đổng

Vươn vai, lớn bổng đậy nghìn cân.

                                          (Tố Hữu, Theo chân Bác)

Trong đoạn trích, câu nào có thể được xem là then chốt, quy định hướng triển khai nội dung của tất cả các câu còn lại?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ đoạn trích

Lời giải chi tiết:

Câu có thể được xem là then chốt trong đoạn trích: “Càng lạ hơn nữa, sau hôm gặp sứ giả, chú bé lớn nhanh như thổi”. Tất cả các câu khác đều triển khai nội dung được nói trong câu này.

Chỉ ra sự khác biệt về nghĩa giữa hai câu “Cơm ăn không đủ no” và “Cơm ăn mấy cũng không no”.

Phương pháp giải:

Chú ý ngữ nghĩa, vị trí sắp xếp từ ngữ để lí giải

Lời giải chi tiết:

Hai câu có sự khác biệt lớn về nghĩa, dù chỉ khác nhau ở mấy từ và vị trí xếp đặt của chúng:

- Câu “Cơm ăn không đủ no” nói về tình trạng thiếu cơm, nghèo túng

- Câu “Cơm ăn mấy cũng không no” nói về sức ăn, khả năng ăn khác thường.