A. Hoạt động cơ bản - Bài 27A: Nét đẹp xưa và nay

Quan sát các bức tranh dưới đây và trả lời câu hỏi:

a) Mỗi bức tranh vẽ gì?

b) Em thích bức tranh nào nhất? Vì sao?

Lời giải chi tiết:

Gợi ý:

a) Nội dung mỗi bức tranh:

- Tranh 1: Cậu bé đang ôm gà (Tranh Vinh hoa)

- Tranh 2: Chú gà trống oai phong bên những đoá hồng

- Tranh 3: Đấu vật

- Tranh 4: Lợn mẹ và lợn con

b) Em thích nhất là bức tranh đấu vật,vì thông qua hình ảnh mọi người đấu vật em biết thêm được một nét văn hoá đặc sắc của dân tộc Việt Nam ta.

Nghe thầy cô (hoặc bạn) đọc bài sau:

TRANH LÀNG HỒ

         Từ những ngày còn ít tuổi, tôi đã thích những tranh lợn, gà, chuột, ếch, tranh cây dừa, tranh tố nữ của làng Hồ. Mỗi lẫn Tết đến, đứng trước những cái chiếu bày tranh làng Hồ giải trên các lề phố Hà Nội, lòng tôi thấm thía một nỗi biết ơn đối với những người nghệ sĩ tạo hình của nhân dân. Họ đã đem vào cuộc sống một cách nhìn thuần phác, càng ngắm càng thấy đậm đà, lành mạnh, hóm hỉnh và tươi vui.

       Phải yêu mến cuộc đời trồng trọt, chăn nuôi lắm mới khắc được những tranh lợn ráy có những khoáy âm dương rất có duyên, mới vẽ được những đàn gà con tưng bừng như ca múa bên gà mái mẹ.

         Kĩ thuật tranh làng Hồ đã đạt đến sự trang trí tinh tế: những bộ tranh tố nữ áo màu, quần hoa chanh nền đen lĩnh của một thứ màu đen rất Việt Nam. Màu đen không pha bằng thuốc mà luyện bằng bột than của những chất liệu gợi nhắc thiết tha đến đồng quê đất nước: chất rơm bếp, than của cói chiếu và than của lá tre mùa thu rụng lá. Cái màu trắng điệp cũng là một sự sáng tạo góp phần vào kho tàng màu sắc của dân tộc trong hội họa. Màu trắng ấy càng ngắm càng ưa nhìn; những hạt cát của điệp trắng nhấp nhánh muôn ngàn hạt phấn làm tăng thêm vẻ thâm thúy cho khuôn mặt, tăng thêm sống động cho dáng người trong tranh.

(Theo Nguyễn Tuân)

Thay nhau đọc từ ngữ và lời giải nghĩa

- Làng Hồ: Làng Đông Hồ thuộc huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh, có nghề làm tranh từ lâu đời. Tranh làng Hồ in trên giấy dó được nhiều người yêu thích

- Tranh tố nữ: tranh vẽ người con gái đẹp

- Nghệ sĩ tạo hình: Người chuyên vẽ tranh, tạc tượng,…

- Thuần phác: Chất phác, mộc mạc

- Tranh lợn ráy: tranh vẽ con lợn đứng bên bụi ráy (một thứ cây trồng ở nơi đất ẩm, gần giống cây khoai sọ, dùng làm thức ăn cho lợn)

- Khoáy âm dương: Khoáy vẽ trên mình con lợn trong tranh, hình tròn, giữa có nét cong như chữ S chia hình tròn thành hai mảnh – một mảnh màu sáng (dương) và một mảng màu tối (âm)

- Lĩnh: Một thứ lụa đen bóng

- Màu trắng điệp: màu trắng do bột lấy ở vỏ sò, vỏ điệp ở biển trộn nó với hồ loãng nấu bằng bột gạo nếp tạo thành.

Cùng luyện đọc

Mỗi em trong nhóm đọc một đoạn, tiếp nối nhau đến hết bài.

Thảo luận, thực hiện các nhiệm vụ sau đây:

1) Hãy kể tên một số bức tranh làng Hồ lấy đề tài trong cuộc sống hằng ngày của làng quê Việt Nam 

2) Nêu những đặc điểm của kĩ thuật tạo màu của tranh làng Hồ có gì đặc biệt?

3) Tìm những từ ngữ ở hai đoạn cuối thể hiện sự đánh giá của tác giả đối với tranh làng Hồ

4) Nêu lí do vì sao tác giả biết ơn những người nghệ sĩ dân gian làng Hồ?

5) Mỗi bạn chọn một đoạn mình thích và đọc trước nhóm, giải thích vì sao mình thích đoạn văn đó.

Phương pháp giải:

1) Em tìm kiếm thông tin trong sách vở, trên mạng hoặc hỏi người lớn.

2) Em đọc đoạn văn thứ 3 trong bài.

3) Em đọc kĩ 2 đoạn cuối.

4) Những bức tranh dân gian làng Hồ đã cho chúng ta cảm nhận gì, việc chế tạo màu vẽ của họ cho ta hiểu điều gì?

Lời giải chi tiết:

1) Một số bức tranh làng Hồ lấy đề tài trong cuộc sống hằng ngày của làng quê Việt Nam phải kể tới: Đám cưới chuột, Vinh quy bái tổ, Vinh hoa phú quý, Đàn gà mẹ con, Chăn trâu thổi sáo, Tranh đàn lợn, Tranh hứng dừa, Tranh đánh ghen

2) Điều đặc biệt trong kĩ thuật tạo màu của tranh làng Hồ đó là:

- Kĩ thuật tranh đạt tới sự trang trí tinh tế

- Màu đen không pha bằng thuộc và được luyện bằng bột than của những chất liệu gợi nhắc thiết tha đến đồng quê, đất nước: chất rơm bếp, than của cói chiếu và than của lá tre mùa thu rụng lá.

- Màu trắng điệp làm bằng bột vỏ sò trộn với hồ nếp, “nhấp nhánh muôn ngàn hạt phấn”

3) Sự đánh giá của tác giả với tranh làng Hồ được thể hiện qua những từ ngữ;

- Tranh lợn ráy: khoáy âm dương rất có duyên

- Tranh vẽ đàn gà con: tưng bừng như ca múa bên gà mái mẹ

- Kĩ thuật tranh: đã đạt tới sự trang trí tinh tế

- Màu trắng điệp: là một sự sáng tạo góp phần vào kho tàng màu sắc của dân tộc trong hội họa, càng ngắm càng ưa nhìn

- Màu đen: rất Việt Nam, được làm từ những chất liệu gợi nhắc tha thiết tới làng quê, đất nước

4) Tác giả biết ơn những người nghệ sĩ dân gian làng Hồ vì:

- Vì họ đã đem vào cuộc sống một cái nhìn thuần phác, càng ngắm càng thấy đậm đà, lành mạnh, hóm hỉnh và vui tươi

- Vì họ đã sáng tạo nên kĩ thuật vẽ tranh và pha màu tranh vô cùng tinh tế, mang đậm hồn quê Việt Nam

- Vì những bức tranh phản ánh cuộc sống vô cùng đẹp, sinh động của họ

5) Ví dụ: Em thích nhất là đoạn văn thứ 3, vì đoạn văn này cho em hiểu thêm về kĩ thuật tạo tranh của những nghệ nhân làm tranh dân gian làng Hồ. Trong mỗi màu vẽ ấy ta không chỉ thấy được sự tinh tế, độc đáo mà còn thấy được cả cái hồn của làng quê Việt Nam được gửi gắm vào đó.