A. Hoạt động cơ bản - Bài 27B: Đất nước mùa thu

Quan sát tranh và trả lời câu hỏi:

a) Tranh vẽ những gì?

b) Những cảnh trong tranh thuộc vùng miền nào của đất nước?

Phương pháp giải:

Em quan sát tranh và trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

a) Tranh vẽ làng mạc, thôn xóm, ruộng đồng, sông, biển, đồi núi, những toà nhà cao tầng, cây cối,…

b) Những cảnh trong tranh thuộc miền đồng bằng, miền núi, thuộc vùng nông thôn, vùng thành phố, thuộc vùng trời, vùng biển,… của đất nước ta.

Nghe thầy cô (hoặc bạn) đọc bài sau:

ĐẤT NƯỚC

(Trích)

Sáng mát trong như sáng năm xưa 
Gió thổi mùa thu hương cốm mới 
Tôi nhớ những ngày thu đã xa 
Sáng chớm lạnh trong lòng Hà Nội 
Những phố dài xao xác hơi may 
Người ra đi đầu không ngoảnh lại 
Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy. 

Mùa thu nay khác rồi 
Tôi đứng vui nghe giữa núi đồi 
Gió thổi rừng tre phấp phới 
Trời thu thay áo mới 
Trong biếc nói cười thiết tha! 

Trời xanh đây là của chúng ta 
Núi rừng đây là của chúng ta 
Những cánh đồng thơm mát 
Những ngả đường bát ngát 
Những dòng sông đỏ nặng phù sa 

Nước chúng ta 
Nước những người chưa bao giờ khuất 
Ðêm đêm rì rầm trong tiếng đất 
Những buổi ngày xưa vọng nói về! 

NGUYỄN ĐÌNH THI

Thay nhau đọc từ ngữ và lời giải nghĩa:

- Đât nước là bài thơ được sáng tác trong thời kì kháng chiến chống thực dân Pháp, thể hiện cảm xúc của tác giả giữa mùa thu thắng lợi trên chiến khu Việt Bắc

- Hơi may: gió heo may

- Chưa bao giờ khuất: chưa bao giờ chịu khuất phục; cũng có thể hiểu là bất tử

Cùng luyện đọc

Mỗi bạn đọc một khổ thơ, tiếp nối nhau đến hết bài.

Thảo luận, trả lời câu hỏi

1) Những ngày thu đẹp và buồn được tả trong khổ thơ nào?

2) Nêu một hình ảnh đẹp và vui về mùa thu mới trong khổ thơ thứ ba?

3) Nêu một, hai từ ngữ, hình ảnh / câu thơ nói lên lòng tự hào về đất nước tự do, về truyền thống bất khuất của dân tộc trong khổ thơ thứ tư và thứ năm.

Phương pháp giải:

1) Em đọc kĩ đoạn thơ và trả lời:

2) Em đọc kĩ lại khổ thư thứ 3.

3) Em đọc kĩ khổ thơ thứ 4 và 5.

Lời giải chi tiết:

1) Những ngày thu đẹp và buồn được tả trong khổ thơ 1 và 2.

- Những ngày thu đẹp: Sáng mát trong, gió thổi mùa thu hương cốm mới (khổ 1)

- Những ngày thu buồn: sớm chớm lạnh, những phố dài xao xác hơi may, thềm nắng, lá rơi đầy, người ra đi đầu không ngoảnh lại (khổ 2)

2) Cảnh đất nước trong mùa thu mới được miêu tả vừa đẹp, vừa vui.Niềm vui từ trong mỗi con người trong mùa thu thắng lợi đã lan tỏa và bao trùm lên cả cảnh vật xung quanh

- Gió thổi rừng tre phấp phới

- Trời thu thay áo mới

- Trong biếc nói cười thiết tha

Biện pháp nghệ thuật đã được tác giả sử dụng trong khổ thơ thứ 3 là nhân hóa, tác giả sử dụng những từ ngữ vốn chỉ được dùng để chỉ hành động của con người để gán cho những sự vật xung quanh. Từ đó bộc lộ được niềm vui của mình trong mùa thu độc lập của đất nước,niềm vui ấy dường như đã vượt qua giới hạn của bản thân mình mà lan tỏa, bao trùm lên cả những sự vật xung quanh.

3) 

- Lòng tự hào về đất nước tự do:

+Thể hiện qua những từ ngữ được lặp đi lặp lại với nhau: Trời xanh đây, núi rừng đây, của chúng ta. Các từ ngữ đây, của chúng ta được lặp đi lặp lại có tác dụng nhấn mạnh niềm tự hào, niềm hạn phúc về đất nước giờ đây đã được hưởng niềm tự do, hạnh phúc trọn vẹn

+Những hình ảnh được liệt kê những cánh đồng thơm mát, những ngả đường bát ngát, những dòng sông đỏ nặng phù sa như một cách thêm phần khẳng định chúng ta đã hoàn toàn được hưởng tự do và độc lập, mỗi một tấc đất, mỗi một cảnh vật đều là của chúng ta, những gì tươi đẹp nhất trên đất nước này đều là của dân tộc ta, đất nước ta

- Lòng tự hào về truyền thống bất khuất của dân tộc:

+Nước những người chưa bao giờ khuất: Nước của những người chưa bao giờ chịu khuất phục hoặc cũng có thể hiểu là những con người bất tử. hình ảnh này là để nhắc đến những con người dũng cảm, dám đứng lên kiên cường đấu tranh để đem lại cho chúng ta tự do, bình yên như ngày hôm nay. Những người ấy dù còn sống hay là đã hi sinh thì hình ảnh của họ mãi là bất tử, họ còn sống mãi cùng với non sông đất nước, sống trong lòng mỗi con người Việt Nam

+Đêm đêm rì rầm trong tiếng đất/Những buổi ngày xưa vọng nói về: Là lời của ông cha dường như vẫn còn luôn vang vọng vào trong đất trời sông núi ngày hôm nay. Nhắc nhở chúng ta hưởng cuộc sống tươi đẹp này thì phải luôn nhớ ơn, biết ơn những người đi trước, những người đã ngã xuống, những người đã hi sinh, những người đã vất vả khó nhọc để cho chúng ta có được cuộc sống ngày hôm nay.

Chọn đọc một khổ thơ em thích và nói cho bạn biết vì sao em thích khổ thơ đó?

Lời giải chi tiết:

Gợi ý:

Trong các khổ thơ trong bài em thích nhất là khổ thơ thứ 4:

Trời xanh đây là của chúng ta 

Núi rừng đây là của chúng ta 

Những cánh đồng thơm mát 

Những ngả đường bát ngát 

Những dòng sông đỏ nặng phù sa 

Vì sau khi đọc khổ thơ này em có cảm giác thêm tự hào, thêm yêu quê hương, đất nước mình hơn. Mỗi một khoảng trời, một một ngọn núi khu rừng, mỗi một cánh đồng, mỗi một ngảy đường, con sông,.. đều thuộc về đất nước chúng ta. Những điều tươi đẹp ấy có được là do biết bao vị anh hùng đã hi sinh tất cả để giữ lấy. Chúng em là những người trẻ tuổi có trách nhiệm phải gìn giữ những điều thiêng liêng cao quý mà ông cha để lại, đồng thời làm cho đất nước ngày một tươi đẹp hơn nữa.

Đọc thuộc lòng từ Mùa thu nay khác rồi … đến Những buổi ngày xưa vọng nói về.

Lời giải chi tiết:

Em chủ động hoàn thành bài tập.