A. Hoạt động cơ bản - Bài 8B: Ấm áp rừng chiều

Quan sát cổng trời

Nghe thầy cô (hoặc bạn) đọc bài thơ sau:

Trước cổng trời

(Trích)

Giữa hai bên vách đá

Mở ra một khoảng trời

Có gió thoảng, mây trôi

Cổng trời trên mặt đất?

Nhìn ra xa ngút ngát 

Bao sắc màu cỏ hoa

Con thác réo ngân nga

Đàn dê soi đáy suối

Giữa ngút ngàn cây trái

Dọc vùng rừng nguyên sơ

Không biết thực hay mơ

Ráng chiều như hơi khói...

Những vạt nương màu mật

Lúa chín ngập lòng thung

Và tiếng nhạc ngựa rung

Suốt triền rừng hoang dã

Người Tày đi khắp ngả

Đi gặt lúa, trồng rau

Những người Giáy, người Dao

Đi tìm măng, hái nấm

Vạt áo chàm thấp thoáng

Nhuộm xanh cả nắng chiều

Và gió thổi, suối reo

Ấm giữa rùng sương giá.

NGUYỄN ĐÌNH ẢNH

Đọc từ ngữ và lời giải nghĩa

Nguyên sơ: Vẫn còn nguyên vẻ đẹ như lúc ban đầu.

Vạt nương: Mảnh đất trồng trọt trải dài trên đồi núi.

Triền miên: Dải đất thoai thoải ở hai bên bờ sông hoặc hai bên sườn núi.

Sương giá: Sương lạnh buốt ( vào mùa đông).

Cùng luyện đọc

Mỗi em đọc hai khổ thơ, tiếp nối đến hết bài, chú ý nhấn giọng các từ ngữ miêu tả

Thảo luận, trả lời câu hỏi

1) Vì sao địa điểm tả trong bài thơ được gọi là “cổng trời”? 

2) Hình ảnh cổng trời được miêu tả trong khổ đầu đẹp như thế nào? 

3) Em hãy tả lại vẻ đẹp của bức tranh thiên nhiên trong khổ thơ 2, 3 và 4 

4) Điều gì đã khiến cho cánh rừng sương giá như ấm lên? 

5) Trong những cảnh vật được miêu tả trong bài thơ, em thích nhất cảnh vật nào? Vì sao?

Phương pháp giải:

1) Em quan sát tranh ở bài tập 1 và đọc kĩ khổ thơ đầu tiên trong bài thơ.

2) Hình ảnh cổng trời được miêu tả trong khổ thơ đầu rất đẹp. Nơi đây có hai vách đá nhìn qua thấy mây bay, gió thổi và cỏ cây trùng đẹp.

3) Em đọc kĩ khổ thơ 2, 3, 4

4) Em đọc kĩ hai khổ thơ cuối bài.

5) Em tự cảm nhận và trả lời.

Lời giải chi tiết:

1) Gọi nơi đây là cổng trời vì đó là một đèo cao giữa hai vách đá; từ đỉnh đèo có thể nhìn thấy cả một khoảng trời lộ ra, có mây bay, có gió thoảng, tạo cảm giác như đó là cổng để đi lên trời.

2) Hình ảnh cổng trời được miêu tả trong khổ thơ thứ nhất tựa như là khung cảnh ở trong cõi tiên. Giữa hai bên vách đá lại lộ ra một khoảng không chơi vơi ở giữa. Có gió thoảng mây trôi bao quanh bồng bềnh huyền ảo. Cổng trời như ở trong cõi mơ mà hoá ra lại là thực tại trên mặt đất.

3) Từ cổng trời nhìn ra, qua màn sương khó huyền ảo có thể nhìn thấy cả một không gian mênh mông, bất tận, những cánh rừng ngút ngàn cây trái và muôn vàn sắc màu cỏ hoa, những vạt nương, những lòng thung lúa đã chín vàng màu mật đọng, khoảng trời bồng bềnh mây trôi, gió thoảng. Xa xa kia là thác nước trắng xóa đổ xuống từ triền núi cao, vang vọng, ngân nga như khúc nhạc của đất trời. Bên dòng suối mát trong uốn lượn dưới chân núi, đàn dê thong dong soi bóng mình xuống đáy nước. Không gian nơi đây gợi vẻ nguyên sơ, bình yên như thể hàng ngàn năm nay vẫn như vậy, khiến ta có cảm giác như bước vào cõi mơ.

4) Cánh rừng sương giá như ấm lên vì có hình ảnh con người, những người Tày, người Giáy, người Dao đang tất bật với công việc (Người Tày từ khắp các ngả đi gặt lúa, trồng rau; người Giáy, người dao đi tìm măng, hái nấm;…)

5) Em thích nhất là cảnh đứng trước cổng trời vì có cảm giác như đang được tới một chốn bồng lai tiên cảnh, có gió thoảng mây trôi, tâm hồn sẽ thật sự thư thái khi được cảm nhận không gian ở nơi đó.

Cùng nhau học thuộc lòng những khổ thơ em thích hoặc cả bài thơ.

(Em làm theo yêu cầu của bài tập)