B. Hoạt động thực hành - Bài 29A: Nam và nữ

a) Nhớ - viết: Đất nước (từ Mùa thu nay … đến hết). Chú ý cách trình bày khổ thơ.

b) Đổi bài với bạn để soát lỗi

                 Mùa thu nay khác rồi

                 Tôi đứng vui nghe giữa núi đồi

                 Gió thổi rừng tre phấp phới

                  Trời thu thay áo mới

                  Trong biếc nói cười thiết tha

                  Trời xanh đây là của chúng ta

                  Núi rừng đây là của chúng ta

                  Những cánh đồng bát ngát

                  Những ngả đường bát ngát

                  Những dòng sông đỏ nặng phù sa

                  Nước chúng ta

                  Nước những người chưa bao giờ khuất

                  Đêm đêm rì rầm trong tiếng đất

                  Những buổi ngày xưa vọng nói về

a) Tìm những cụm từ chỉ các huân chương, danh hiệu và giải thưởng trong bài văn sau.

Gắn bó với miền Nam

Bác sĩ Phạm Ngọc Thạch (1909 – 1968) quê ở Quảng Nam, là người đã có nhiều cống hiến cho sự nghiệp bảo vệ sức khoẻ nhân dân, bảo vệ sức khoẻ cho bộ đội, đặc biệt là trong lĩnh vực chống bệnh lao. Sinh thời, ông được Đảng và Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động và các phần thưởng cao quý: Huân chương Kháng chiến, Huân chương Lao động. Sau khi mất, ông được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh.

b) Thảo luận, nêu cách viết hoa các cụm từ đó

Phương pháp giải:

Em đọc kĩ đoạn văn và tìm những từ viết hoa chỉ huân chương, danh hiệu và giải thưởng. Sau đó quan sát và nhận xét cách viết hoa các cụm từ đó.

Lời giải chi tiết:

a) - Các cụm từ chỉ các huân chương, danh hiệu và giải thưởng trong bài văn:

Chỉ huân chương: Huân chương Kháng chiến, Huân chương Lao động

Chỉ danh hiệu: Anh hùng Lao động

Chỉ giải thưởng: Giải thưởng Hồ Chí Minh

b)  Nhận xét về cách viết hoa các cụm từ:

Mỗi cụm từ chỉ các huân chương, danh hiệu, giải thưởng trên đều có 2 bộ phận.

Huân chương/Kháng chiến

Huân chương/Lao động

Anh hùng/Lao động

Giải thưởng/Hồ Chí Minh

Chữ cái đầu mỗi bộ phận tạo thành các tên này đều được viết hoa. Nếu trong cụm từ có tên riêng chỉ người (Hồ Chí Minh) thì viết hoa theo quy tắc viết hoa tên người. 

Viết lại tên các danh hiệu trong đoạn văn dưới đây cho đúng :

Với các thành tích xuất sắc trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ, huyện Cần Giờ (Thành phố Hồ Chí Minh) đã được Nhà nước tuyên dương đơn vị anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân. Toàn huyện có 2 xã được tặng danh hiệu đơn vị anh hùng lực lượng vũ trang nhàn dân, có 28 bà mẹ được tặng danh hiệu bà mẹ Việt Nam anh hùng.

Phương pháp giải:

- Em tìm tên các danh hiệu có trong đoạn văn.

- Viết lại theo đúng quy tắc viết hoa tên các danh hiệu: Chữ cái đầu mỗi bộ phận tạo thành các tên này đều được viết hoa. Nếu trong cụm từ có tên riêng chỉ người (Hồ Chí Minh) thì viết hoa theo quy tắc viết hoa tên người. 

Lời giải chi tiết:

-  Anh hùng/Lực lượng vũ trang nhân dân.

-  Bà mẹ/Việt Nam/Anh hùng.

Ôn luyện về dấu chấm, dấu chấm hỏi, dấu chấm than

a) Tìm và nêu tác dụng của các dấu chấm, dấu chấm hỏi và dấu chấm than trong mẩu chuyện vui dưới đây:

Kỉ lục thế giới

Một vận động viên đang tích cực luyện tập để tham gia thế vận hội. Không may, anh bị cảm nặng. Bác sĩ bảo:

- Anh sốt cao lắm! Hãy nghỉ ngơi ít ngày đi đã!

Người bệnh hỏi:

- Thưa bác sĩ, tôi sốt bao nhiêu độ?

Bác sĩ đáp:

- Bốn mươi mốt độ.

Nghe thấy thế, anh chàng ngồi phắt dậy:

- Thế kỉ lục thế giới là bao nhiêu?

Minh Châu sưu tầm

b) Viết vào phiếu nhóm tác dụng của mỗi dấu câu

Phương pháp giải:

Con nhớ lại tác dụng của từng dấu câu rồi trả lời.

Lời giải chi tiết:

- Các dấu chấm, dấu hỏi và dấu chấm than có trong mẩu chuyện vui đó là:

(1) Một vận động viên đang tích cực luyện tập để tham gia thế vận hội.

(2) Không may, anh bị cảm nặng.

(3) Bác sĩ bảo:

(4) – Anh sốt cao lắm!

(5) Hãy nghỉ ngơi ít ngày đã!

(6) Người bệnh hỏi:

(7) – Thưa bác sĩ, tôi sốt bao nhiêu độ?

(8) Bác sĩ đáp:

(9) – Bốn mươi một độ.

(10) Nghe thấy thế, anh chàng ngồi phắt dậy:

(11) – Thế kỉ lục thế giới là bao nhiêu?

Tìm chỗ thích hợp để đặt dấu chấm. Viết lại các chữ đầu câu cho đúng quy tắc viết hoa.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ bài văn để phát hiện những câu cần phải thêm dấu chấm.

Lời giải chi tiết:

Thiên đường của phụ nữ

    Thành phố Giu-chi-tan nằm ở phía nam Mê-hi-cô là thiên đường của phụ nữ. (1) Ở đây, đàn ông có vẻ mảnh mai, còn đàn bà lại đẫy đà, mạnh mẽ. (2) Trong mỗi gia đình, khi có một đứa bé sinh ra là phái đẹp thì cả nhà nhảy cẫng lên vui sướng, hết lời tạ ơn đấng tối cao.