Mục III - Phần A - Trang 118 Vở bài tập Vật lí 9

Đề bài

Hoàn thành mục III - Vận dụng

Lời giải chi tiết

III - VẬN DỤNG

C6:

- TH1: Vật AB cách thấu kính một khoảng d = 36cm.

AB = h = 1cm

OA = d = 36cm

OF = OF' = f = 12cm

A'O = ? A'B' = ?

Ta có: ΔOAB∼ΔOA′B′⇒A′B′AB=A′OAO$\Delta OAB\sim \Delta O{A}^{\prime }{B}^{\prime }\Rightarrow \frac{A^{\prime }{B}^{\prime }}{AB}=\frac{A^{\prime }O}{AO}$ (1)

Ta có: ΔOIF′∼ΔA′B′F′⇒A′B′OI=A′F′OF′$\Delta OI{F}^{\prime }\sim \Delta A^{\prime }{B}^{\prime }{F}^{\prime }\Rightarrow \frac{A^{\prime }{B}^{\prime }}{OI}=\frac{A^{\prime }{F}^{\prime }}{O{F}^{\prime }}$ (2)

Mà: OI = AB (3)

Từ (1), (2) và (3) ⇒A′OAO=A′F′OF′=A′O−OF′OF′⇔A′O36=A′O−1212$\Rightarrow \frac{A^{\prime }O}{AO}=\frac{A^{\prime }{F}^{\prime }}{{OF}^{\prime }}=\frac{A^{\prime }O-{OF}^{\prime }}{{OF}^{\prime }}\iff \frac{A^{\prime }O}{36}=\frac{A^{\prime }O-12}{12}$

⇒A′O=18cm$\Rightarrow A^{\prime }O=18cm$

Thay A’O = 18cm vào (1) ta có: A′B′1=1836⇒A′B′=0,5cm$\frac{A^{\prime }{B}^{\prime }}{1}=\frac{18}{36}\Rightarrow A^{\prime }{B}^{\prime }=0,5cm$.

Vậy chiều cao của ảnh là 0,5cm, khoảng cách từ ảnh đến thấu kính là 18 cm.

- TH2: Vật AB cách thấu kính một khoảng d = 8cm.

AB = h = 1cm

OA = d = 8cm

OF = OF' = f = 12cm

A'O = ? A'B' = ?

Ta có: ΔOAB∼ΔOA′B′⇒A′B′AB=A′OAO$\Delta OAB\sim \Delta O{A}^{\prime }{B}^{\prime }\Rightarrow \frac{A^{\prime }{B}^{\prime }}{AB}=\frac{A^{\prime }O}{AO}$ (1)

Ta có: ΔOIF′∼ΔA′B′F′⇒A′B′OI=A′F′OF′$\Delta OI{F}^{\prime }\sim \Delta A^{\prime }{B}^{\prime }{F}^{\prime }\Rightarrow \frac{A^{\prime }{B}^{\prime }}{OI}=\frac{A^{\prime }{F}^{\prime }}{O{F}^{\prime }}$ (2)

Mà: OI = AB (3)

Từ (1), (2) và (3) 

$\Rightarrow \frac{A^{\prime }O}{AO}=\frac{A^{\prime }{F}^{\prime }}{{OF}^{\prime }}=\frac{A^{\prime }O+{OF}^{\prime }}{{OF}^{\prime }}\iff \frac{A^{\prime }O}{8}=\frac{A^{\prime }O+12}{12}$

$\Rightarrow A^{\prime }O=24cm$

Thay A’O = 24cm vào (1) ta có: $\frac{A^{\prime }{B}^{\prime }}{1}=\frac{24}{8}\Rightarrow A^{\prime }{B}^{\prime }=3cm$

Vậy chiều cao của ảnh là 3cm, khoảng cách từ ảnh đến thấu kính là 24 cm.

C7:

Từ từ dịch chuyển thấu kính hội tụ ra xa trang sách, ảnh của dòng chữ quan sát qua thấu kính cùng chiều và to hơn dòng chữ quan sát trực tiếp. Đó là ảnh ảo của dòng chữ tạo bởi thấu kính hội tụ khi dòng chữ nằm trong khoảng tiêu cự của thấu kính.

Tuy nhiên, khi dịch chuyển đến một vị trí nào đó thì ảnh của dòng chữ lại ngược chiều với vật. Đó là ảnh thật của dòng chữ tạo bởi thấu kính hội tụ khi dòng chữ nằm ngoài khoảng tiêu cự của thấu kính.