Hoạt động 6 trang 120 Tài liệu Dạy – học Vật lí 9 tập 1

Đề bài

Hãy tìm hiểu và trả lời.

Động cơ điện một chiều hoạt động dựa trên tác dụng của từ trường lên khung dây dẫn có dòng điện chạy qua đặt trong từ trường.

Khi đặt khung dây dẫn trong từ trường và cho dòng điện chạy qua khung dây, do tác dụng của lực điện từ nên khung dây sẽ quay.

Hình H17.8a, b mô tả động cơ điện một chiều khi khung dậy quay ở hai vị trí cách nhau 180⁰. Ở hai vị trí này miếng góp đã đổi thanh quét khiến dòng điện trong khung dây đổi chiều.

Em hãy biểu diễn lực điện từ đặt lên các đoạn dây AB, CD của khung dây trên các hình H17.8a, b và cho biết các lực này có tác dụng làm cho khung dây quay theo chiều thuận hay ngược kim đồng hồ, giống nhau hay khác nhau. Từ đó, hãy nêu lên tác dụng của bộ góp trong động cơ điện một chiều.

Lời giải chi tiết

Hình H17.8a:

- Lực tác dụng lên đoạn AB có phương vuông góc với AB và chiều hướng thẳng đứng lên trên.

- Lực tác dụng lên đoạn CD có phương vuông góc với CD và chiều hướng thẳng đứng xuống dưới.

- Các lực này làm cho khung dây quay quanh trục OO’ theo chiều ngược chiều kim đồng hồ.

Hình H17.8b:

- Lực tác dụng lên đoạn AB có phương vuông góc với AB và chiều hướng thẳng đứng xuống dưới.

- Lực tác dụng lên đoạn CD có phương vuông góc với CD và chiều hướng thẳng đứng lên trên.

- Các lực này làm cho khung dây quay quanh trục OO’ theo chiều ngược chiều kim đồng hồ.

Nhận xét: Vậy bộ góp trong động cơ điện một chiều có tác dụng làm khung dây luôn quay theo một chiều nhất định.