Trả lời câu hỏi hoạt động nghiên cứu - Mục I.5 trang 35

1. Nội dung câu hỏi
Nếu tăng hoặc giảm nhiệt độ sẽ ảnh hưởng đến sự chuyển dịch cân bằng và tốc độ phản ứng như thế nào?

2. Phương pháp giải
Dựa vào nguyên lí chuyển dịch cân bằng Le Chatelier.

3. Lời giải chi tiết
Trong công nghiệp, quá trình sản xuất ammonia thường được thực hiện ở nhiệt độ ${400}^{o}C – {450}^{o}C$,áp suất 150 – 200 bar, xúc tác Fe.

$N_2( g)+3H_2( g)\stackrel{t°\mathrm{xt},p}{\rightleftharpoons }2{\mathrm{NH}}_3( g) {\Delta }_{r}H°=-91,8 \mathrm{kJ}$

Vì $D_r{H}^o = -91,8 kJ < 0$ nên phản ứng thuận toả nhiệt. Vậy:

+ Nếu tăng nhiệt độ, cân bằng chuyển dịch theo chiều nghịch (tức chiều phản ứng thu nhiệt) làm giảm hiệu suất phản ứng.

+ Nếu giảm nhiệt độ, cân bằng chuyển dịch theo chiều thuận (tức chiều phản ứng toả nhiệt) làm tăng hiệu suất phản ứng.

Tuy nhiên, khi thực hiện phản ứng ở nhiệt độ quá thấp thì tốc độ của phản ứng nhỏ, phản ứng diễn ra chậm. Thực tế, người ta đã chọn nhiệt độ phù hợp, khoảng ${400}^{o}C – {450}^{o}C$.

1. Nội dung câu hỏi
Nếu giảm áp suất, cân bằng chuyển dịch theo chiều nào? Tại sao không thực hiện ở áp suất cao hơn?

2. Phương pháp giải
Dựa vào nguyên lí chuyển dịch cân bằng Le Chatelier.

3. Lời giải chi tiết
Khi giảm áp suất, cân bằng chuyển dịch theo chiều làm tăng áp suất của hệ - tức chiều làm tăng số mol khí, hay chiều nghịch.

Quá trình sản xuất $N{H}_3$ được thực hiện ở áp suất 150 – 200 bar mà không thực hiện ở áp suất cao hơn. Điều này được giải thích như sau: Khi thực hiện ở áp suất cao sẽ thu được nồng độ $N{H}_3$ tại thời điểm cân bằng lớn, tuy nhiên khi tăng áp suất thì sự tăng nồng độ $N{H}_3$ không tăng nhanh chỉ tăng chậm. Ngoài ra, khi tăng áp suất thì tiêu tốn năng lượng và yêu cầu thiết bị phải chịu được áp suất cao, do đó phải tính toán chính xác khi tăng áp suất để mang lại hiệu quả kinh tế cao nhất. Thực tế chứng minh quá trình sản xuất $N{H}_3$ được thực hiện ở áp suất 150 – 200 bar đem lại hiệu quả cao nhất.

1. Nội dung câu hỏi
Vai trò của chất xúc tác trong phản ứng là gì?

2. Phương pháp giải
Dựa vào nguyên lí chuyển dịch cân bằng Le Chatelier.

3. Lời giải chi tiết
Việc sử dụng chất xúc tác là bột sắt có tác dụng làm cho phản ứng nhanh đạt tới trạng thái cân bằng.