Việc lựa chọn những cuốn sách lịch sử hay nhất để đọc là một điều khó khăn bởi có vô số tác phẩm tuyệt vời để bạn lựa chọn. Tuy nhiên, dựa trên đánh giá của giới chuyên môn và sở thích của độc giả, dưới đây là danh sách 10 cuốn sách lịch sử đáng đọc nhất.

Lịch sử thế giới 

Lược sử loài người

Lược sử loài người là cuốn sách của Yuval Noah Harari xuất bản lần đầu bằng tiếng Do Thái ở Israel năm 2011, và bằng tiếng Anh vào năm 2014. Cuốn sách bao quát về lịch sử tiến hóa của loài người từ thời cổ xưa trong thời kỳ đồ đá cho đến thế kỷ XXI, tập trung vào loài Homo sapiens (Người Tinh Khôn). Được ghi chép lại với khuôn khổ được cung cấp bởi các ngành khoa học tự nhiên, đặc biệt là sinh học tiến hóa.

Không giống như những quyển sách khác cùng loại, Sapiens đã có một lối tiếp cận liên ngành học, bắc cầu qua những khoảng cách giữa lịch sử, sinh học, triết học và kinh tế theo một lối trước đây chưa từng có. Hơn nữa, lấy cả quan điểm vĩ mô và vi mô, Sapiens không chỉ đề cập đến những gì đã xảy ra và tại sao, mà còn đi sâu vào việc những cá nhân trong lịch sử đó đã cảm nhận nó như thế nào.

Lược Sử Thế Giới – E.H. Gombrich

Từ khi được viết ra bằng tiếng Đức năm 1935, Lược sử thế giới đã trở thành cuốn sách lịch sử bán chạy ở ba mươi ngôn ngữ. Năm 2005, cuốn sách được xuất bản bằng tiếng Anh với phần minh họa bổ sung, và phiên bản này bán được hơn nửa triệu bản trên toàn thế giới.

Như một bài thơ về lịch sử thế giới, E. H. Gombrich lịch lãm dẫn người đọc đi từ thời kỳ Đồ đá đến thời kỳ của năng lượng nguyên tử, với những biến cố lịch sử phức tạp nhất, các trào lưu tư tưởng khó hiểu nhất, những nhân vật lịch sử đa chiều nhất, các thành tựu lớn lao nhất của trí tuệ con người… tất cả đều được tác giả mô tả và diễn giải dễ hiểu đến bất ngờ.

Với cuốn sách lịch sử thế giới này trong tay, bạn sẽ thấy niềm vui to lớn trong việc tìm hiểu lịch sử, cùng vô số khoảnh khắc quên hết tất cả để say mê đắm mình trong quá vãng của dòng chảy lịch sử.

Bách khoa lịch sử thế giới

Bách khoa lịch sử thế giới là bức tranh toàn cảnh về quá khứ nhân loại. Cuốn sách gồm 200 chủ đề trong bộ sách được phân thành 4 phần chính: Thế giới tiền sử, thế giới cổ đại, thế giới trung cổ và 500 năm gần đây. Đây là cuốn sách hay mà bạn không nên bỏ qua.

Trong phần thời kỳ tiền sử, cuốn sách cung cấp lượng thông tin phong phú về Trái đất từ khi ra đời cách đây 4.550 triệu năm đến khi người hiện đại xuất hiện. Phần thế giới cổ đại trình bày lịch sử thế giới trong khoảng 10.000 năm, bắt đầu từ khi xuất hiện những người nông dân đầu tiên và kết thúc bằng sự sụp đổ của đế chế La Mã. Tiếp theo, với thế giới trung cổ, độc giả biết được những gì xảy ra trên thế giới từ khoảng năm 500 đến khoảng năm 1500. Cuối cùng, phần 500 năm gần đây cung cấp kiến thức lịch sử từ năm 1500 đến năm 2000, giúp người đọc hình dung toàn cảnh thế giới đang thay đổi với tốc độ nhanh chóng.

Lịch Sử Chiến Tranh – John Keegan

Chiến tranh là văn minh hay dã man? Trả lời câu hỏi tưởng như dễ này, không dễ. Loài người ngày càng văn minh hơn, ngày càng nhiều khám phá khoa học gây sốc hơn và nhiều phát minh khó ngờ hơn, song chẳng phải vì vậy mà các cuộc chiến tranh ít đi.

Ngược lại, chiến tranh vẫn tiếp tục, và sự tàn bạo của chiến tranh không hề giảm bớt – có chăng, chiến tranh chỉ ngày càng đa dạng, tinh vi hơn, khả năng giết người càng khủng khiếp hơn. 

Vậy loài người cần dựa vào đâu, cần có những gì để bảo đảm rằng các thế hệ tương lai sẽ chứng kiến một thế giới tuy vẫn còn quân đội nhưng sẽ ít chiến tranh hơn và vạn nhất chiến tranh có xảy ra, nó sẽ được kiểm soát tốt hơn, ít tàn bạo hơn?

Cuốn sách lịch sử thế giới này của John Keegan là một tác phẩm công phu và quả cảm nhằm tìm câu trả lời không dễ cho những câu hỏi đó.

Những Nhà Khám Phá – Lịch Sử Tri Kiến Vạn Vật Và Con Người – Daniel J. Boorstin

Được coi như cuốn sách lịch sử thế giới lớn nhất của một trong những sử gia lớn nhất thời hiện đại, Những nhà khám phá là một tập khảo luận đồ sộ và bao quát về cách thức nhân loại đã khám phá thế giới, dù còn dang dở (bởi như Einstein đã từng nói, “Cái bí ẩn vĩnh hằng của thế giới là tính khả tri”). 

Boorstin chứng tỏ mình là một nghệ sĩ bậc thầy khi kết hợp những mảnh tư liệu lớn trong kho tàng lịch sử tri thức thành những cấu trúc trật tự và lô gích, theo một mạch văn sống động, hé mở sự vận động tiệm tiến của tri thức qua truyện kể về những cá nhân kiệt xuất đã từng vạch lối mở đường, bằng niềm tin, sự cẩn trọng cùng ý chí và quyết tâm sắt đá, tiến tới khai phá “miền đất lạ”. 

Từ đó làm nên hiểu biết của chúng ta về sự phát triển của vũ trụ trong gần hai thiên niên kỷ qua, truy nguyên từ Ptolemy qua Copernicus và Newton tới Einstein, giúp ta nhìn thấu thời đại Khám phá vĩ đại, Tự nhiên muôn màu và hơn thế nữa…

Một tác phẩm nổi bật, vượt trội, khai mở cho người tò mò muốn biết thế giới đã được khám phá như thế nào, một trong những bách khoa thư lịch sử xuất sắc nhất khó lòng tìm được ở bất cứ nơi đâu khác.

Lịch sử Việt Nam

Đại Việt Sử Ký Toàn Thư

Một dân tộc có nền văn hóa lâu đời bao giờ cũng trọng thị, giữ gìn coi như thiêng liêng những di tích của nó, đặc biệt là dấu tích của những sự nghiệp anh hùng và quang vinh của ông cha, nòi giống, những gì nhắc lại những kỳ công của các bậc tiền bối trong cuộc đấu tranh vì độc lập, tự do, vì đời sống ấm no, hạnh phúc của các thế hệ đã qua. Trong các loại di sản văn hóa của dân tộc, hiện nay chúng ta cần đặc biệt quan tâm đến các loại sách cổ về đất nước và con người, về văn hóa, xã hội, nhất là về lịch sử nước ta.

Vì thế mà trong suốt cả một thời gian lịch sử rất dài - hai, ba nghìn năm, dân tộc Việt Nam phải liên tục đấu tranh chống họa xâm lược của nước ngoài. Đối với thời kỳ lừng danh như thời Đại Việt, nó là cả một bản anh hùng ca, cái gì có liên quan đến nó, dẫu là một câu, một dòng chữ tự tay nhân vật đã sống hoặc đã chứng kiến những giờ phút huy hoàng viết ra, mà ta được đọc hay được nghe, đều là tiếng nói thân thiết từ ngàn xưa vọng lại, làm rung động tâm hồn của chúng ta biết bao. Đại Việt sử ký toàn thư là một thành tựu của nền văn hóa Đại Việt. Nó là một công trình biên soạn lịch sử đồ sộ của nhiều nhà sử học nổi tiếng của nước ta, từ Lê Văn Hưu đời Trần, qua Phan Phu Tiên, Ngô Sĩ Liên, đến Phạm Công Trứ, Lê Hy đời Lê.

Một công trình sử học được xây dựng trong bối cảnh lịch sử như thế hẳn mang hơi thở của thời đại, phản ánh được tương đối chính xác và đầy đủ thực tế hào hùng của đất nước. Và điều chắc chắn, nó là kho tư liệu phong phú không những cần thiết cho ngành sử học mà còn giúp ích cho nhiều ngành khoa học xã hội khác nữa. Bộ Đại Việt sử ký toàn thư là một di sản vô giá của văn hóa dân tộc.

Hoàng Lê Nhất Thống Chí

Hoàng Lê Nhất Thống Chí là tác phẩm tiêu biểu nhất, có giá trị nhất trong bộ sách của “Ngô gia văn phái” trên cả hai phương diện sử học và văn học.

Bản dịch “Hoàng Lê nhất thống chí” ra chữ quốc ngữ của Ngô Tất Tố là một trong số những bản dịch đầu tiên được thực hiện sớm từ nửa đầu thế kỷ 20.

Nhà Hán học, nhà văn, nhà sử học Ngô Tất Tố đã công phu tra cứu, xác định nguyên tác, trung thành dịch và chủ tâm mong muốn tăng thêm giá trị lịch sử khi dịch “Hoàng Lê nhất thống chí”.

Căn cứ vào nguyên tác bản dịch của Ngô Tất Tố được lưu chiểu, bảo quản liên tục hơn 70 năm nay trong hệ thống thư viện nhà nước, từ Thư viện Đông Dương trước đây đến Thư viện Quốc gia Việt Nam hiện nay, để gìn giữ và bảo tồn di sản văn sử học truyền thống trong cộng đồng

Sử Việt 12 Khúc Tráng Ca

Sử Việt 12 Khúc Tráng Ca là cuốn sách về lịch sử Việt Nam của tác giả Dũng Phan. Qua cuốn sách này, mọi người có thể thấy được niềm tự hào dân tộc và sự hy sinh mà ông cha ta đã trải qua bao thăng trầm để có được ngày hôm nay. Lối viết của Dũng Phan đậm đà, hào hùng, đưa đến những bài học quý giá và cách đánh giá đúng đắn về các nhân vật lịch sử. Không chỉ vậy, sách còn kể cho chúng ta những câu chuyện độc đáo về việc tại sao Quảng Trung có thể tiến nhanh, tại sao đất nước chúng ta lại có hình dạng chữ S,…

Cuốn sách lịch sử Việt Nam “Sử Việt 12 Khúc Tráng Ca” tập trung vào những câu chuyện dựng nước và giữ nước trong 12 thời đại phong kiến. Với văn phong của tác giả, anh đưa chúng ta ngược dòng chảy lịch sử ngày ấy và thấy rõ những điều hùng vĩ dưới mỗi câu chuyện. Cùng với những tư liệu lịch sử đã được kiểm chứng, những nhận xét, đánh giá của biên tập viên giúp cho cuốn sách lịch sử Việt Nam này mang đến cho độc giả một cái nhìn lịch sử tươi mới không còn nhàm chán như tản văn hay tiểu thuyết.

Việt Nam Sử Lược

Lịch sử không chỉ là một bản ghi các sự kiện trong quá khứ mà bắt nguồn từ khi một người suy nghĩ thấu đáo những nguyên nhân gốc rễ và mong muốn tìm ra nguyên nhân sâu xa của những gì mọi người đã làm, thì lịch sử sẽ được viết ra. Cuốn sách lịch sử Việt Nam “Sử Lược” là cuốn sử đầu tiên trong lịch sử Việt Nam được viết lại bằng chữ quốc ngữ. Nó hệ thống hóa toàn bộ lịch sử Việt Nam, từ thời Pháp thuộc.

Cuốn sách này được viết vào năm 1919 và xuất bản vào năm 2020. Nó cũng được dùng làm sách giáo khoa dạy học trong thời Pháp thuộc. Vào thời điểm phát hành, lịch sử Việt Nam rất thú vị bởi đây là cuốn sách lịch sử đầu tiên không có đề cương hay biên niên sử. Nhờ đó, nó thoát khỏi cách viết dàn ý với những từ khó hiểu khiến độc giả cảm thấy thích thú khi đọc.

Thảm Kịch Vĩ Nhân

Gần 600 năm trước, khi cuộc chiến chống ngoại bang kết thúc, cũng là lúc cuộc chiến phe cánh trong nội bộ triều đình nhà Lê mở ra. Trong cơn khủng hoảng đó, Nguyễn Trãi trở thành nạn nhân hứng chịu tấn thảm kịch oan khiên nhất, dã man nhất lịch sử nước Việt, mang tên Thảm kịch vĩ nhân.

Toàn bộ câu chuyện được kể lại xảy ra vỏn vẹn trong 27 ngày, từ ngày sinh Hoàng tử Lê Tư Thành (vua Lê Thánh Tông sau này), đến ngày Ức Trai Nguyễn Trãi và Lễ nghi học sĩ Nguyễn Thị Lộ cùng ba họ lên đoạn đầu đài. Vén bỏ bức màn hắc ám chốn thâm cung, nhà văn Hoàng Minh Tường dẫn dụ người đọc lần theo những tình tiết ly kỳ, bóc tách những dấu vết mờ nhòe của lịch sử nhằm phơi bày màn kịch tội ác đã được dựng lên để sát hại một bậc vĩ nhân như Nguyễn Trãi.

Thảm kịch vĩ nhân không chỉ là câu chuyện của một cá nhân Nguyễn Trãi, đó còn là câu chuyện về người trí thức trong mối quan hệ với quyền lực, với dân tộc, với lẽ phải và lý tưởng mà họ theo đuổi. Tư cách người trí thức trước giông bão thời đại, chẳng phải là điều cốt lõi của một vĩ nhân sao!