hiến pháp xây dụng theo trình tự, thủ tục đặc biệt nào

Hiến pháp là luật cơ bản, luật gốc, luật mẹ, nói cách khác, là luật đặc biệt, cơ sở để xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật của đất nước, nên trình tự, thủ tục lập hiến cũng phải đặc biệt. Trong quá trình xây dựng, sửa đổi hiến pháp không những phải coi trọng nội dung mà còn phải chú trọng quy trình, thủ tục lập hiến. Quy trình, thủ tục lập hiến thường được bắt đầu từ khi ý tưởng về việc xây dựng hay sửa đổi hiến pháp được đề xuất cho đến khi hiến pháp được công bố để thực thi. Cụ thể gồm:

- Nêu sáng kiến lập hiến (bao gồm cả việc xây dựng mới lẫn sửa đổi), có thể là của tổ chức như đảng cầm quyền, các cơ quan cấp cao của nhà nước, các lực lượng chính trị lớn trong xã hội, các chủ thể thuộc quốc gia như một nước cộng hòa trong liên bang, một dân tộc thuộc quốc gia, có thể là của cá nhân như nguyên thủ quốc gia, người đứng đầu đảng phái... Hiến pháp Việt Nam 1992 không quy định chủ thể có quyền sáng kiến lập hiến. 

- Quyết định việc soạn thảo hoặc sửa hiến pháp, có thể do cơ quan đại biểu nhà nước cao nhất (quốc hội) quyết định, có thể do nhân dân quyết định thông qua trưng cầu ý dân, có thể do lãnh tụ hay nguyên thủ quốc gia quyết định, tùy theo điều kiện và tình hình ở mỗi nước. Quyền quyết định việc soạn thảo hoặc sửa đổi hiến pháp theo Hiến pháp Việt Nam 1992 là thuộc về Quốc hội. 

- Thành lập ủy ban, ban, hội đồng soạn thảo hiến pháp. Thông thường các nước đều thành lập một ủy ban, ban hoặc hội đồng soạn thảo hiến pháp với đại diện của các lực lượng khác nhau cùng với sự tham gia của các chuyên gia pháp lý cao cấp của đất nước. Ở nước ta, Quốc hội quyết định thành lập Ủy ban soạn thảo Hiến pháp.

- Thảo luận, xin ý kiến, đóng góp ý kiến của các tổ chức, cá nhân trong xã hội. Vì hiến pháp quy định nhiều vấn đề quan trọng liên quan đến vận mệnh, xu hướng phát triển của quốc gia, dân tộc nên khi dự thảo hiến pháp được hoàn thành, người ta thường tổ chức các cuộc thảo luận, xin ý kiến của các nhà chính trị, các chuyên gia pháp lý, chuyên gia thuộc các ngành, các lĩnh vực khác nhau và các tổ chức xã hội, các tầng lớp nhân dân trong nước để có một bản dự thảo hiến pháp chất lượng, hoàn thiện, phù hợp nhất. Ở nước ta, việc thảo luận, xin ý kiến, đóng góp ý kiến của các tổ chức, cá nhân về dự thảo hiến pháp được tổ chức rất rộng rãi.

- Cơ quan có thẩm quyền xem xét, thông qua (một số hiến pháp có thể có công đoạn nhân dân phúc quyết). Thông thường, sau khi bản dự thảo hiến pháp đã hoàn chỉnh thì cơ quan đại biểu nhà nước cao nhất (quốc hội) sẽ xem xét thông qua theo một thủ tục đặc biệt. Ở nhiều nước, sau khi quốc hội thông qua còn có thủ tục toàn dân phúc quyết hiến pháp thông qua việc tổ chức trưng cầu ý dân. Ở nước ta, Quốc hội là cơ quan có thẩm quyền xem xét, thông qua dự thảo Hiến pháp.

- Công bố hiến pháp mới hoặc hiến pháp sửa đổi. Thông thường, sau khi hiến pháp được thông qua thì nguyên thủ quốc gia sẽ ký lệnh công bố để toàn dân thực hiện. Ở nước ta, Chủ tịch nước thực hiện việc công bố hiến pháp.