Làm sao để có câu trả lời hay nhất?
14/05/2023
Tôi ngồi tôi ngóng ngày xưa
Xa xa dáng mẹ chợ trưa đường làng
Bánh đa bánh đúc rộn ràng
Tiếng cười con trẻ ngô rang bếp lò
Tôi ngồi tôi nhớ quạt mo
Bàn tay mẹ dỗ giấc mơ đêm hè
Có con đom đóm lập lòe
Thắp miền thơ ấu đến giờ còn vui...
Tôi ngồi tôi khóc mồ côi
Mới tươi nắng sớm đã bời bời mưa
Cái cò run rẩy bờ khuya
Rồi ra ai đón ai đưa những ngày...
Tôi ngồi tôi nhấp đêm dài
Nghe thương nhớ rịn cay cay mắt mình...
Thi phẩm được viết theo thể lục bát, gồm bảy cặp câu, chia làm bốn khổ thơ. Xuyên suốt cả bốn khổ là một trường từ ngữ đặc sắc, được tác giả chọn lọc và sử dụng một cách giá trị: ngóng - nhớ - khóc - nhấp - rịn. Nương theo con chữ, cảm xúc thơ trào dâng với rất nhiều nỗi niềm tâm trạng.
Tinh ý, người đọc sẽ nhận thấy hai khổ đầu là những hoài niệm về quá khứ bên mẹ, được mẹ quan tâm, chăm chút, yêu thương. Chữ “ngóng” diễn tả trúng cái háo hức, chờ mong của con trẻ mỗi lần mẹ đi chợ về. Lá trầu xanh có thể mẹ cố quên, tấm bánh đồng quà cho con mẹ sẽ luôn luôn nhớ.
Bình dị, đơn sơ “bánh đa bánh đúc” mà sâu thẳm yêu thương, đong đầy tình mẹ. Mong lắm “dáng mẹ xa xa chợ trưa đường làng” nhọc nhằn vất vả. Câu thơ Đặng Toán viết cho mình mà có thể đánh thức kỉ niệm tuổi thơ của biết bao người.
Kỉ niệm ấy sẽ tiếp tục nới rộng hơn trong niềm nhớ khôn nguôi ở khổ thơ thứ hai: “Tôi ngồi tôi nhớ quạt mo/ Bàn tay mẹ dỗ giấc mơ đêm hè/ Có con đom đóm lập lòe/ Thắp miền thơ ấu đến giờ còn vui... Bắt đom đóm làm đèn, say giấc đêm hè nhờ chiếc quạt mo của mẹ. Thương lắm một thời kỉ niệm, ai từng đi qua đâu có thể nào quên. Giản dị, sâu lắng, lời thơ chan chứa niềm thương và cả sự thành kính biết ơn.
Nếu “Ca dao nhớ mẹ” là một bản hòa âm thì khổ thơ thứ ba là giai điệu da diết, ám ảnh nhất. Từ “ngóng”, đến “nhớ”, giờ đây: “Tôi ngồi tôi khóc mồ côi/ Mới tươi nắng sớm đã bời bời mưa”.
Quá khứ được mẹ yêu thương chỉ còn là kỉ niệm, hiện tại mất mẹ được thể hiện qua hai chữ “mồ côi” cay xót, nghẹn ngào. Mới đó mẹ đã ngàn xa, chữ “nắng - mưa”, “tươi - bời bời” thể hiện sự chuyển biến đổi thay, từ còn đến mất, vui sang buồn.
Đọng lại là hình bóng “cái cò run rẩy bờ khuya” chênh vênh, cui cút, tội nghiệp đến xót xa. Lời thơ nhớ mẹ mà khóc cho mình: Rồi ra ai đón ai đưa những ngày…”
Bài thơ khép lại bằng một cặp lục bát cô đọng làm ta cay sè khóe mắt: “Tôi ngồi tôi nhấp đêm dài/ Nghe thương nhớ rịn cay cay mắt mình...”. Người con trong bài thơ, chắc hẳn không còn trẻ, nên nỗi nhớ mẹ cũng mang một sắc điệu riêng, không ồn ào mà đằm sâu da diết.
Chữ “rịn” được thi sĩ sử dụng đặc sắc. “Rịn” nghĩa là rỉ ra, thấm ra từng chút một, thế thôi mà cũng đủ làm “cay cay mắt mình”. Câu thơ không có chữ tình mà tình vẫn dạt dào trong thơ, lòng buồn nhớ mà không một lời buồn nhớ.
“Ca dao nhớ mẹ” có lẽ là bài thơ Đặng Toán tâm đắc nhất trong gia tài thơ của anh. Bởi thế mà nhan đề thi phẩm được chọn đặt tên cho tập thơ anh xuất bản năm 2018.
Mang điệu hồn lục bát, bài thơ ru lòng người trong hoài niệm về một thời dĩ vãng, thắp lên trong ta niềm thương nhớ khôn nguôi. Ẩn sau lời thơ dung dị, cảm xúc là tình yêu thương, lòng biết ơn của người con dành cho mẹ kính yêu.
Ca dao, tục ngữ là ngôn ngữ tự do, suồng sã và gần gũi với đời sống con người. Lời văn không được trau chuốt nhiều vì là từ những người nông dân lầm lũi mà ra, mộc mạc, chất phác và sâu sắc. Một chủ đề được đề cập về lòng thương nhớ và biết ơn mẹ cha, xin được giới thiệu đến các bạn qua những câu ca dao tục ngữ dưới đây.
Ngó lên Hòn Kẽm Đá Dừng
Thương cha nhớ mẹ quá chừng bậu ơi
Thương cha nhớ mẹ thời về
Nhược bằng thương kiểng nhớ quê thời đừng
Ra đi mẹ có dặn dò
Sông sâu chớ lội đò đầy đừng qua
Đa đa đậu nhánh cây đa
Chồng gần không lấy em lấy chồng xa
Một mai cha yếu mẹ già
Bát cơm ai đỡ, chén trà ai dâng?
Đêm rằm tháng bảy Vu Lan
Phận con báo hiếu muôn ngàn ghi ân
Đói lòng ăn đọt chà là,
Để cơm nuôi mẹ, mẹ già yếu răng.
Đói lòng ăn trái ổi non,
Nhịn cơm nuôi mẹ cho tròn nghĩa xưa.
Chiều chiều xách giỏ hái rau,
Ngó lên mả mẹ ruột đau như dần.
Lấy chi trả thảo cho cha.
Trả ơn cho mẹ, con ra lấy chồng
Đói lòng ăn bát cháo môn
Để cơm nuôi mẹ cho tròn hiếu trung.
Em thì đi cấy lấy công,
Để anh nhổ mạ tiền chung một lời.
Đem về cho bác mẹ xơi,
Làm con phải thế em ơi !
Ở nuôi cha mẹ trọn niềm,
Bao giờ trăng khuyết lưỡi liềm hẵn hay
Vẳng nghe con vịt kêu chiều
Bâng khuâng nhớ mẹ chín chiều ruột đau.
Chiều chiều ra đứng ngõ sau,
Trông về quê mẹ ruột đau chín chiều.
Ngó lên nuộc lạt mái nhà
Bao nhiêu nuộc lạt nhớ ông bà bấy nhiêu.
Con nay tóc bạc da mồi
Nhớ thương cha mẹ trọn đời không nguôi.
Dạt dào gió kép mưa đơn
Tấc lòng ghi nhớ công ơn mẫu từ.
Cầu cho cha được thanh nhàn
Chúc cho mẹ được an khang tuổi già
Cha là núi mẹ là sông
Các con hiếu thảo nhớ công sinh thành.
Ai về tôi gửi buồng cau
Buồng trước kính mẹ buồng sau kính thầy.
Con đi xa cách muôn nơi
Công cha nghĩa mẹ đời đời không quên.
Đêm đêm con thắp đèn trời
Cầu cho cha mẹ sống đời với con.
Ơn dưỡng dục một đời con ghi tạc
Nghĩa sinh thành trọn kiếp mãi không quên.
Trăng khuya trăng rụng xuống cầu
Vì con cha mẹ dãi dầu nắng mưa.
Mẹ hiển nhiên như trời đất đã thành
Như cuộc đời không thể thiếu trong con.
Trong tâm tưởng con muộn màng viết
Lời cầu mong còn mẹ mãi trên đời.
Nhìn lên vách con bước cùng với bóng
Mẹ bây giờ mới hiểu mẹ ngày xưa.
Con về nhặt ánh hoàng hôn
Thắp lên nhớ mẹ bồn chồn mẹ ơi!
Con về đây quỳ bên gối mẹ
Chợt thấy mình nhỏ bé biết bao nhiêu
Mênh mông bát ngát đại dương
Cũng không sánh được tình thương mẹ hiền
Bao la bóng nước biển đông
Không bằng một nửa tấm lòng mẹ tôi
Nửa đời phiêu bạc tha hương
Bóng quê dáng mẹ trĩu vương tấm lòng
Giơ đây trong cõi rộn ràng
Lòng con vẫn nhớ lời vàng mẹ ru.
Ai còn mẹ xin đừng làm mẹ khóc
Đừng để buồn lên mắt mẹ nghe không.
Con về quỳ giữa quê hương
Thầm hôn lên những bước đường mẹ qua.
Đừng để một ngày kia mẹ mất mới giật mình khóc lóc,
Những dòng sông trôi đi có trở lại bao giờ.
Ngó lên ngó xuống mà vui
Ngó về quê mẹ ngậm ngùi nhớ thương.
Võng đưa ai hát xa vời
Tưởng như thấy lại từng lời mẹ ru.
Nhớ đến mẹ một khung trời rộng mở
Chan chứa đầy hơi ấm của yêu thương.
Xuân về cho nở cánh hoa
Vu lan về để nhớ ngày mẹ thương.
Thời gian nước cuốn xuôi dòng
Lòng con nhớ mẹ như sông chảy hoài.
Mẹ đừng quá nhiều thương nhớ
Kẻo tóc bạc rồi nay lại bạc thêm.
Mẹ già một nắng hai sương
Trải thân làm bóng mát đường con đi.
Cúi đầu mong mẹ thứ tha
Chữ hiếu chưa trả xót xa nỗi lòng Kim Ngân
Đôi vai mẹ một gánh đầy huyền thoại
Tình yêu thương rộng lớn đến khôn cùng.
Nuôi con mãn kiếp quên thân xác
Ơn mẹ ngàn đời mãi vấn vương.
Mẹ là ngọn gió đưa êm
Mẹ là dòng suối mơ huyền bao la.
Mẹ già như chuối ba hương
Dạt dào tình mẹ niềm thương vô bờ.
Vì con sống… mẹ suốt đời lam lũ
Vì con vui… mẹ gánh hết buồn đau.
Nuôi con thân mẹ héo gầy
Vì con mà mẹ lệ đầy viền mi.
Mong con cuộc sống bình yên
Để mẹ lắm nỗi ưu phiền lắng sâu.
Mẹ nghèo nón lá tả tơi
Mong sao con trẻ vào đời bình yên.
Mẹ nghèo mưa dột mái tranh
Trải bao bất hạnh muôn phần gian truân.
Nếm đủ cao lương muối vẫn hàng đầu
Đi khắp gầm trời không ai bằng mẹ.
Sông quê con nước hiền hoà
Con xa lòng mẹ phong ba quê người.
Bao năm gian khổ héo hon
Mẹ luôn cam chịu nuôi con nên người.
Trải qua thập tử nhất sinh
Mẹ già sống mãi yên bình
Ngàn năm tóc mẹ còn bay
Ngàn năm tình mẹ sống đầy trong con
Chặng đường bao nỗi đắng cay
Nuôi con dâu kể tháng ngày gian nan
Lặng nhìn sợi tóc như sương
Vướng trên đầu lược mà thương mẹ già.
Lên non mới biết non cao
Nuôi con mới biết công lao mẹ hiền.
Mẹ già như chuối chín cây
Gió lay mẹ rụng con phải mồ côi.
Cho dù xa cách biển đông
Mênh mông tình mẹ ngát lòng đại dương.
Đêm thu dưới ánh trăng vàng
Ngóng về quê mẹ lệ tràn bờ mi.
Khi con vui đất trồng hoa mới
Thì mẹ nghiêng vai gánh tết về.
Chiều chiều ra đứng ngõ sau
Trông về quê mẹ ruột đau chín chiều.
Chiều chiều chim vịt kêu chiều
Bâng khuâng nhớ mẹ chín chìêu ruột đau.
Lời kết: Tình nghĩa cha mẹ đối với con cái thì đong đếm thế nào cho đủ. Sinh con ra, nuôi nấng con thành người cha mẹ vất vả biết bao. Công sinh thành, dưỡng dục của cha mẹ thì lớn hơn trời bể. Vậy nên ai ơi đừng làm cha mẹ buồn !
14/05/2023
Nếu bạn muốn hỏi bài tập
Các câu hỏi của bạn luôn được giải đáp dưới 10 phút
CÂU HỎI LIÊN QUAN
1 giờ trước
2 giờ trước
Top thành viên trả lời