Dàn ý phân tích nghệ thuật xây dựng tình huống và nhân vật trong tác phẩm " Chí Phèo "

1. Mở bài

Giới thiệu nhà văn Nam Cao – cây bút hiện thực xuất sắc giai đoạn 1930 – 1945.

Chí Phèo là tác phẩm tiêu biểu, phản ánh bi kịch và khát vọng của người nông dân trong xã hội cũ.

Điểm nổi bật: nghệ thuật xây dựng tình huống và nhân vật độc đáo.

2. Thân bài

a. Nghệ thuật xây dựng tình huống truyện

Tình huống cơ bản: Người nông dân hiền lành bị tha hóa, biến thành “con quỷ dữ” của làng Vũ Đại.
→ Vừa đặc biệt, vừa giàu kịch tính, thể hiện số phận bi thương của người nông dân.

Tình huống gặp Thị Nở:

Bước ngoặt trong cuộc đời Chí.

Lần đầu tiên hắn tỉnh rượu, khao khát lương thiện, muốn trở về làm người.

Tạo cao trào của câu chuyện và bộc lộ bi kịch khi khát vọng bị dập tắt.

Tình huống bi kịch cuối cùng: Chí tìm đến Bá Kiến để đòi lương thiện nhưng rơi vào ngõ cụt, kết thúc bằng cái chết.
→ Tình huống mang tính điển hình, phản ánh con đường bế tắc của người nông dân dưới xã hội phong kiến thực dân.

b. Nghệ thuật xây dựng nhân vật

Nhân vật Chí Phèo:

Nam Cao khắc họa quá trình tha hóa: từ anh canh điền hiền lành → kẻ lưu manh, say rượu, bị cả xã hội ruồng bỏ.

Nghệ thuật miêu tả tâm lí sắc sảo: cơn say – cơn tỉnh, sự giằng xé nội tâm khi gặp Thị Nở.

Bi kịch điển hình: bị xã hội cự tuyệt quyền làm người.

Nhân vật Thị Nở:

Ngoại hình xấu xí nhưng tâm hồn nhân hậu.

Đại diện cho tia sáng nhân tính, đánh thức phần người trong Chí.

Nhân vật Bá Kiến:

Đại diện tầng lớp thống trị phong kiến, thủ đoạn, xảo quyệt.

Nguyên nhân sâu xa đẩy Chí vào con đường tha hóa.

Nghệ thuật khắc họa nhân vật: Ngôn ngữ sống động, đối thoại và độc thoại nội tâm phong phú, giàu tính điển hình nhưng cũng mang cá tính riêng.

3. Kết bài

Khẳng định nghệ thuật xây dựng tình huống và nhân vật trong Chí Phèo là thành công lớn của Nam Cao.

Qua đó, nhà văn tố cáo xã hội thực dân – phong kiến tàn bạo, đồng thời thể hiện niềm tin vào bản chất lương thiện và khát vọng làm người của người nông dân.