Hãy phân tích chi tiết 8 câu thơ đầu của đoạn trích Lục Vân Tiên gặp nạn (lí lẽ, bằng chứng)

Đoạn trích Lục Vân Tiên gặp nạn nằm ở phần thứ hai của truyện. Vân Tiên và Tiểu đồng đang bơ vơ nơi đất khách quê người thì gặp Trinh Hâm đi thi trở về. Vốn đã có lòng đố kị, ganh ghét tài năng của Lục Vân Tiên, Trịnh Hâm lợi dụng cơ hội để hãm hại chàng. Hắn lừa tiểu đồng vào rừng trói lại rồi giả bộ đưa Vân Tiên xuống thuyền, hứa sẽ dẫn về nhà. Đợi đến đêm khuya váng vẻ, hắn mới thực hiện hành động tôi ác của mình. Đoạn thơ phơi bày sự đối lập giữa cái thiện và cái ác, giữa nhân cách cao cả và những toan tính thấp hèn, đồng thời thể hiện thái độ quý trọng và niềm tin của tác giả đối với nhân dân lao động.

Ngay từ những 4 câu thơ đầu tiên, tác giả đã trực tiếp vạch trần âm mưu tàn độc của Trịnh Hâm đối với người đồng hương mà hắn vô cùng ganh ghét, đố kị:

“Đêm khuya lặng lẽ như tờ,

Nghinh ngang sao mọc mịt mờ sương bay.

Trịnh Hâm khi ấy ra tay

Vân Tiên bị gã xô ngay xuống vời”

Hai thầy trò Lục Vân Tiên nơi đất khách quê người đã sắp cùng quẫn vì không những hết lộ phí, mà Vân Tiên còn mù cả đôi mắt. Khi Lục Vân Tiên gặp được Trịnh Hâm, chàng nghĩ sẽ được người đồng hương giúp đỡ đưa về tận nhà như đã hứa. Nào ngờ, Trịnh Hâm vốn là một kẻ tiểu nhân, hắn bày mưu tính kế phân tán hai thầy trò, lừa Vân Tiên tiểu đồng đã chết, rồi đang tâm hãm hại chàng. Sử dụng trạng từ chỉ thời gian “đêm khuya lặng lẽ” và “nghinh ngang sao mọc”, “mịt mờ sương bay”, tác giả đã làm rõ khung cảnh diễn ra kế hoạch. Đó là khi đất trời đã chìm trong bóng tối, yên tĩnh không một âm thanh, mọi người đều đã chìm trong giấc ngủ. Việc lựa chọn thời gian thực hiện mưu đồ đã phần nào cho thấy bản tính mưu mô, xảo trá của Trịnh Hâm. Trịnh Hâm hãm hại Lục Vân Tiên bằng việc đẩy chàng xuống sông. Hắn “ra tay” nhanh gọn đến nỗi Vân Tiên không thể phản ứng kịp, bị “xô ngay xuống vời”

Thực hiện xong hành động tàn bạo ấy, kẻ bất nhân thậm chí còn không có lấy một phút đắn đo, cắn rứt, hắn ngay lập tức:

“Trịnh Hâm giả tiếng kêu trời

Cho người thức dậy, lấy lời phui pha”

Thái độ của Trịnh Hâm sau khi giết chết Vân Tiên: Trịnh Hâm “vừa ăn cướp vừa la làng”, vừa lấp liếm hành vi độc ác của mình, vừa giả tạo tỏ vẻ xót thương. Trước kế hoạch được sắp đặt quá hoàn hảo, người dân không ai biết đâu là nguyên nhân dẫn đến cái chết của Vân Tiên. Thái độ của mọi người trước cái chết của Vân Tiên được thể hiện qua hai câu thơ:

“Trong thuyền ai nấy kêu la

Đều thương họ Lục xót xa tấm lòng”

Có thể thấy, nổi bật trong câu thơ là sự xót xa của người dân dành cho cái chết oan ức của chàng trai tốt bụng, tài năng họ Lục. Vốn đã phải chịu cảnh đui mù, không thể trở về quê hương, nay còn bị ngã thuyền, mất tích. Kẻ tiểu nhân Trịnh Hâm bằng sự giả tạo, hắn đã lấp liếm được tội ác của mình, khiến không một ai mảy may nghi ngờ tội ác mà hắn đã gây ra.  

Tám câu thơ đầu bằng hệ thống hình ảnh thơ giàu sức gợi, khả năng dẫn dắt mạch truyện khéo léo, tác giả đã vạch trần một cách chân thực nhất bộ mặt của kẻ tiểu nhân Trịnh Hâm. Một kẻ giả tạo, tàn nhẫn, tư thù, ích kỷ, đã rắp tâm ám hại người huynh đệ có biết bao ân nghĩa với mình. 

Qua miêu tả hành động và tâm địa của Trịnh Hâm, Nguyễn Đình Chiểu đã thành công ở cách sắp xếp các tình tiết hợp lý. diễn biến hành động nhanh gọn. Lời thơ vẫn giữ được vẻ mộc mạc, giản dị vốn có của tác phẩm mà lột tả được tâm địa độc ác của một kẻ bất nghĩa, bất nhân.