17/03/2024
17/03/2024
17/03/2024
Bảo Ninh là nhà văn có đóng góp quan trọng cho nền văn học Việt Nam thời hậu chiến. Ông được biết đến với tiểu thuyết Nỗi buồn chiến tranh, những truyện ngắn như Mây trắng còn bay, Gọi con…. Gọi con được in trong tập “Chuyện xưa kết đi, được chưa” (2009). Tác phẩm là câu chuyện về người mẹ với đức hi sinh cao cả, dồn tình thương mong nhớ người con đi bộ đội từ đó cho người đọc thấm thía về bi kịch sau chiến tranh và tri nhận đầy đủ, sâu sắc về giá trị của cuộc sống hòa bình.
Gọi con có sự phá vỡ trật tự thời gian của các sự kiện trong cuộc đời của nhân vật một mặt tạo sự hấp dẫn, gợi trí tò mò cho người đọc về quá khứ của nhân vật. Mặt khác, cách đảo trật tự các sự việc trong cuộc đời nhân vật còn thể hiện quan điểm trong tư duy tự sự của nhà văn: phân tích, lí giải nguyên nhân người mẹ dù các con thành đạt mà người mẹ không vui, “càng năm càng buồn bã hơn”. Mạch truyện phù hợp với hành trình nhận thức của Tân về những nỗi đau, mất mát trong lòng người mẹ.
Người kể chuyện toàn tri sử dụng ngôi thứ ba mang đến cái nhìn khách quan. Điểm nhìn được nhà văn sử dụng linh hoạt, phù hợp với nội dung trần thuật. Câu chuyện được kể theo điểm nhìn của nhân vật Tân – người con thành đạt- về người mẹ. Sự đa dạng của điểm nhìn tạo nên sức hấp dẫn cho người đọc và là điểm độc đáo của nghệ thuật tự sự hiện đại. Người kể chuyện toàn tri không chỉ sử dụng điểm nhìn bên ngoài mà còn có thể sử dụng điểm nhìn bên trong để mở ra thế giới nội tâm nhân vật. Người kể chuyện gia tăng việc trần thuật theo ý thức nhân vật. Tân xuất hiện là người kể chuyện cũng là người con hiếu thảo. Truyện ngắn mở ra một cách tự nhiên trong khi ông anh lựa chiếc tivi bà chị chở đi cái tủ lạnh. Còn Tân chọn chiếc rương nơi đầu giường mẹ. Đó là kỷ vật sau khi mẹ mất, Tân mang từ Hà Nội vào Sài Gòn mặc dù nó xoàng xĩnh nhưng Tân vẫn chọn nó.
Dù sao đó cũng là vật gắn với Tân suốt mấy năm cấp ba. Hình ảnh người mẹ hết mực yêu thương con mong mỏi chờ đợi vẫn không bộc lộ ra, sẵn sàng hy sinh vì gia đình. Trước hết ta thấy mẹ của Tân là người trân trọng những kỉ niệm những giá trị xưa cũ. Bao nhiêu sự khổ một thời người ta đã loại hết mà mẹ mình cứ giữ tuyệt điều đó cũng được thể hiện ở chiếc rương cũ của bà chỉ là chiếc rương kê giường. Xoàng xĩnh nhưng mà cất giấu trong đó là những gì quan trọng nhất. Mẹ lưu giữ lại tất cả từ thư từ giấy má đến sổ học bạ sổ liên lạc, những bằng khen của anh chị em. Bà cũng là người sống giản dị dù con trai, con gái đều có nhà lầu biệt thự mong mẹ về ở cùng song bà từ chối chỉ ở lại cái tầng của khu tập thể với đồ đạc toàn những thứ già ngang một đời người. Cách bày trí cũng đã mấy chục năm rồi không xê xích, bà cụ đã già nhưng luôn lụi cụi một mình không đòi hỏi điều gì ở con cháu và luôn rầu rầu im lặng điều này khiến cho anh chị em Tân không ai hiểu nổi cách mở đầu truyện tạo cho ta sự tò mò thắc mắc là người mẹ đi sâu khám phá nội dung bức thư của mẹ ta thấy được một tình yêu thương con sâu sắc niềm mong nhớ người con trở về tất cả những lá thư gửi trung ương tờ báo cũ là mẹ gửi
Cho cậu em trai út Nghĩa. Khác với các anh chị của mình nghĩa không theo con đường đại học rủ đỗ đại học Bách Khoa mà nghe theo tiếng gọi thiêng liêng của tổ quốc vào bộ đội tham gia kháng chiến. Mẹ thương xót và lo lắng cho Nghĩa vì không có con đường dễ dàng êm ấm như anh chị. Bà không quản đường xa lên thăm Nghĩa ở trại huấn luyện. Tình thương sâu nặng của mẹ dành cho Nghĩa thấm trong từng con chữ ở mỗi lá thư mẹ gửi cho cậu bà dặn dò từng chuyện nhỏ nhặt nhất. Mẹ Tân đi hỏi mấy bà trong khối phố có con đi bộ đội từ trước những kinh nghiệm cần thiết. Người mẹ ấy kiên trì nhẫn nại viết và nhẫn nại gửi cho Nghĩa khi đơn vị của Nghĩa đã rời đi chỉ mong một lần nhận được thư của con. Theo dần năm tháng, thư của mẹ ngày càng nhiều nhưng đều bị trả lại, những bức thư như những dòng nhật ký viết cho chính mình, bà viết để che đi nỗi vô vọng kéo dài.
Sự chờ đợi nhớ mong đi cả vào trong những giấc chiêm bao đó là những giấc mơ mẹ nhìn thấy Nghĩa nhưng chưa kịp gọi thì đã tỉnh dậy. Người mẹ ấy vẫn tiếp tục viết thư cho Nghĩa, vẫn không kìm được lòng thốt lên những câu hỏi đầy xót xa: “Không một bức thư, không một tin tức nhắn nhe nào cho mẹ, sao thế hở con, Nghĩa ơi?”. Nghĩa ơi – hai tiếng nghe thật nhói lòng, tiếng gọi chứa đựng nỗi niềm cất giấu suốt bao năm trời bao kỳ vọng mong nhớ của những đấng sinh thành rất mực yêu thương con. Theo bức thư mẹ kể, cha chưa bao giờ thấy Nghĩa trong giấc ngủ nhưng lại hay thoảng thấy con trai mình ngoài phố, phải chăng nỗi nhớ cùng sự xúc động nghẹn ngào khiến cha trở nên như vậy.
Bảo Ninh đã thành công trong sử dụng nghệ thuật trần thuật đa giọng điệu; đa điểm nhìn; đặc biệt có sự kết hợp, cộng hưởng giữa ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết tạo ra các hiện tượng lời nửa trực tiếp, lời độc thoại nội tâm. Nhà văn đã nhập thân vào nhân vật Tân để viết nên những dòng chan chứa yêu thương, xúc động xen lẫn niềm đau đến thắt lòng khi hiểu ra nỗi lòng của người mẹ. Giọng điệu trần thuật sâu lắng, xúc động, xót xa thương cảm. Giọng điệu ấy tạo sự xúc động sâu xa trong lòng người đọc và tập trung thể hiện nỗi đau đớn thắt lòng một người mẹ của con hy sinh trong chiến tranh. Nhà văn cũng thành công trong nghệ thuật miêu tả tâm lý nhân vật qua dòng tâm trạng của người mẹ khi viết thư cho con, qua suy nghĩ của Tân đọc được những bức thư giấu kín bao năm của mẹ.
Tác phẩm nghệ thuật chân chính không kết thúc ở trang cuối cùng không bao giờ hết khả năng kể chuyện khi câu chuyện về các nhân vật đã kết thúc. Gọi con để lại trong lòng người đọc nhiều cảm xúc, nhà văn cũng gửi tới chúng ta những thông điệp nhân sinh sâu sắc: khi con người ta sống trong thời bình luôn đề cap cái tôi sẽ quên đi những mất mát gian khổ đã qua; hãy biết trân trọng sự hy sinh của thế hệ trước, biết trân trọng những giá trị bình dị mà thiêng liêng
Nếu bạn muốn hỏi bài tập
Các câu hỏi của bạn luôn được giải đáp dưới 10 phút
CÂU HỎI LIÊN QUAN
11/06/2025
Top thành viên trả lời