Phân tích truyện ngắn “ Hương ổi “ của Nguyễn Phan Hách

a) Mở bài: Dẫn dắt, nêu tên tác giả và tác phẩm, cảm nhận khái quát về truyện ngắn Hương ổi.

b) Thân bài:

b.1. Giới thiệu chung về tác giả (nếu có thông tin) và tác phẩm (xuất xứ; thể loại truyện ngắn; kể chuyện ở ngôi thứ nhất số ít, người kể chuyện xưng tôi; điểm nhìn của người kể chuyện; hình tượng nghệ thuật – hương ổi, mang tính ẩn dụ, gắn với các nhân vật trong truyện; tình huống nghệ thuật độc đáo; có một số chi tiết nghệ thuật đặc sắc;...).

b.2. Phân tích truyện ngắn

HS có thể phân tích tác phẩm theo nhiều cách khác nhau nhưng cần tập trung phân tích kĩ ý nghĩa của hình tượng “hương ổi”, tình huống truyện và một số chi tiết nghệ thuật, từ đó chỉ ra đặc điểm của một số nhân vật chính trong truyện và khái quát tư tưởng của tác giả. Tham khảo:

– Hương ổi: là một chứng nhân của tình yêu giữa người cha của nhân vật tôi và mẹ của Ngân – tình yêu từ thuở ấu thơ. Tình yêu của hai người bị ngăn cản nhưng không gì có thể ngăn nổi hương ổi nồng nàn, mỗi độ thu về vẫn cứ bay sang.

– Người cha: có một tình yêu tha thiết nhưng không thành, vẫn giữ kỉ niệm về tình yêu và sống với hoài niệm.

– Nhân vật tôi (người con): thấu hiểu, bao dung, tràn đầy tình yêu thương dành cho cha mình; trân trọng và nâng niu kỉ niệm thời trai trẻ của cha mình.

Nhân vật Ngân: hồn nhiên và trong sáng, vừa hiện đại vừa truyền thống.

b.3. Đánh giá

– Câu chuyện ngắn gọn, hàm súc, giàu chất thơ; nội dung nhẹ nhàng mà thấm thía, tinh tế.

– Truyện ca ngợi vẻ đẹp của tình yêu đôi lứa, sự thấu hiểu và trân trọng những tình cảm đẹp đẽ, vị tha, nhân hậu, trong sáng của con người.

c) Kết bài: Nêu ấn tượng sâu đậm về truyện ngắn hoặc những suy nghĩ, cảm xúc được gợi ra từ tác phẩm.

Hương ổi" của Nguyễn Phan Hách là một truyện ngắn mi-ni thấm đượm chất thơ man mác. Và nổi bật trong đó là nhân vật tôi.

Nhân vật tôi đã có những cảm nhận rất đời thường, rất giản dị về những thành viên trong gia đình. Buổi sáng, người cha già nhấp ngụm trà thơm phức mùi ngâu; hoa năm ngoái. Người con đề nghị người cha viết một bài cho số báo đầu thu sắp tới, nhưng "ông già không nói". Chắc là ông già buồn, đang suy ngẫm về những mùa thu xa xưa, mùa thu của tuổi hoa niên? Buổi chiều cô Ngân, cô láng giềng mới đi học ở Ô- xtrây-li-a về đem sang cho một đĩa ổi chín. Phần tiếp theo nói về hương ổi, "nhè nhẹ bâng khuâng", về tiếng "ríu rít" của cô láng giềng trèo hái quả, về tiếng "ríu rít" của mùa thu. Cái âm thanh "ríu rít" cho ta đoán biết cô Ngân xinh đẹp lắm. Hương ổi "nhè nhẹ bâng khuâng". Mặc dù người cha cấm đứa con trai "không cho sang", mặc dù "hai nhà không giao thiệp" nhưng hương ổi - hương đời vẫn "bay sang". Câu chuyện kể như một trang hồi ức buồn. Anh con trai nói về mẹ Ngân: "Bà đẹp lắm. Đẹp lạ lùng". Anh nhắc lại mối tình "có mùi hương ổi" giữa thầy kí nhất trình nghèo với cô gái xinh dẹp nhà bên ngày xưa. Một mối hận tình vì người đẹp đã bị chàng trai kĩ sư công chính phỏng tay trên. Thời ấy, không cao đẳng bất thành phu phụ. Các chi tiết: "Cha rủ bà trốn. Bà không dám". Người đẹp thuở ấy khổng thể vượt qua vòng lễ giáo, phải chấp nhận "cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy", nên mới có chuyện cái bức tường "được xây cao hơn", và đà "lên rêu" cùng năm tháng. Nhưng hương tình, hương ổi của mùa thu, của mối tình đầu vẫn vương vấn hồn người, "vẫn cứ bay sang". Chỉ có âm thanh tiếng pháo cưới ngày mẹ Ngân lên xe hoa "treo trên nhành ổi nổ tung toé", tiêng rơi "lụp bụp" của quả ổi chín là những mũi kim sâu đâm vào tim người, mà năm tháng không thể nguôi ngoai. Tạo hóa thật khéo trêu ngươi, nhất là đối với những con người khi tuổi đã tàn thu. Mẹ chàng trai đã mất, bố Ngân cũng đã qua đời "cách đây mấy năm". Cây ổi quý đã cỗi, mẹ Ngân đã chặt đi. Chặt cây ổi đi hay là để đọan tuyệt với mối tình xưa? tíêng dao "chặt gỗ chan chát" của người đàn bà góa chồng vào một buổi sớm đầu thu đã làm lay động trái tim ông già góa vợ. Hình ảnh người đàn ông cô đơn ngồi bên cửa sổ run run lục tìm nhưng trang viết ố vàng, nhưng vẫn còn thoáng mùi "hương ổi tỉnh đầu" sao mà gợi buồn. gợi nhiều man mác bâng khuâng thế? Những trang viết ố vàng ấy là những bức tình thư của cô láng giềng xinh đẹp, những trang nhật kí của thầy kí nhật trình nghèo mà tài hoa, đa tình ngày xưa chăng? Tình tiết cây ổi đào do cô Ngân mới trồng đã ra "trái bói". Chàng trai "cắn trái ổi mùa đầu". Chắc là thơm lắm. ngọt lắm. Người cha răng đã yếu, người con mời cha một trái chín mềm. Chưa chắc ông đã ăn ổi. Thiên diễm tình ngày xưa của mẹ Ngân với người cha chàng trai chi còn là kí ức, là hoài niệm. Còn trái ổi đầu mùa mà cô Ngân đem tặng chàng trai chiều thu nay đã mang theo bao hương tình, ngọt lắm. thơm lắm. Có lẽ hương ổi lại giăng tơ cho một mối tình đầu.

Ta có thể thấy, những trang văn là câu chuyện tình yêu được kể dưới góc nhìn của anh con trai. Anh đã nghe câu chuyện tình yêu của cha mình và mẹ Ngân, và rồi kể lại. Qua góc nhìn một người thứ ba, câu chuyện trở nên đa chiều, khách quan hơn. Chuyện tình đầy nuối tiếc nhưng cũng đẹp đẽ lắm. Một chuyện tình có cây ổi làm nhân chứng sống. Có lẽ, chính nhân vật tôi cũng bị cuốn theo những gì từng xảy ra dưới cây ổn đó.