Nguyễn Đình Thi đã từng nói rằng “Văn chương Việt Nam từ xưa cho đến nay luôn mang đậm tính dân tộc”. Điều này cũng đúng với các tác phẩm thơ ca trong giai đoạn kháng chiến chống Pháp. Trong đó không thể không nhắc tới Nguyễn Bính – một hồn thơ dân dã, bình dị mà thấm đượm tình quê, tình đất nước. Ông nổi tiếng với những vần thơ mộc mạc viết về thôn quê, con người nơi chốn làng quê. Một trong số đó phải kể đến bài thơ Mùa xuân xanh. Bài thơ như bức tranh thiên nhiên tươi đẹp, tràn đầy sức sống của mùa xuân. Qua đó còn gửi gắm thông điệp ý nghĩa về khát vọng hạnh phúc lứa đôi.
Mùa xuân vốn là đề tài quen thuộc trong thơ ca truyền thống. Khi mùa xuân đến, vạn vật như bừng tỉnh, đâm chồi nảy lộc, cảnh sắc cũng trở nên tươi mới, rạng rỡ hơn. Không ngoại lệ, mở đầu bài thơ, Nguyễn Bính đã vẽ nên khung cảnh mùa xuân thật yên bình, dịu dàng:
“Mùa xuân xanh”
Câu thơ ngắn gọn nhưng lại gợi ra trước mắt chúng ta một màu xanh bao trùm khắp mọi nơi. Đó là màu xanh của bầu trời, của cây cối, của cánh đồng,… Tất cả đều đang hòa quyện vào nhau, tô điểm cho bức tranh ngày xuân thêm phần sinh động. Tiếp đến, tác giả liệt kê hàng loạt sự vật xuất hiện trong mùa xuân:
“Mùa xuân xanh
Trên giời mây trắng
Cành lê trắng điểm
Một vài bông hoa”
Tác giả sử dụng biện pháp điệp ngữ “mùa xuân”, “trắng” nhằm nhấn mạnh đặc trưng của mùa xuân. Đồng thời, gợi lên vẻ đẹp tinh khôi, thanh khiết của mùa xuân. Bầu trời mùa xuân cao rộng, trong trẻo với những đám mây trắng bồng bềnh trôi. Trên nền trời ấy, nổi bật lên là sắc trắng tinh khôi của những bông hoa lê. Động từ “điểm” khiến cảnh vật trở nên sinh động, có hồn hơn chứ không tĩnh tại. Chỉ với ba câu thơ ngắn gọn nhưng Nguyễn Bính đã khắc họa thành công khung cảnh mùa xuân tuyệt đẹp.
Sau khi miêu tả khung cảnh mùa xuân, nhà thơ hướng ngòi bút vào tả cảnh sinh hoạt của con người. Đó là những cô gái trẻ trung, xinh đẹp cùng nhau đi hội xuân:
“Tôi với cô bán hàng
Vai sát vai cùng đi đến chợ
Cô bán hàng, tôi mua hàng
Nhưng chẳng có hàng nào mua, bán đâu!”
Điệp từ “tôi với cô” lặp lại hai lần nhằm khẳng định mối quan hệ gần gũi, thân mật giữa hai nhân vật. Hình ảnh “vai sát vai cùng đi đến chợ” gợi lên vẻ đẹp duyên dáng, thẹn thùng của cô thiếu nữ. Tuy nhiên, dù sánh bước bên nhau nhưng khoảng cách giữa họ vẫn chưa hề rút ngắn. Bởi lẽ, chàng trai thì “mua hàng” còn cô gái thì “bán hàng”. Hai chủ thể vẫn giữ một khoảng cách nhất định vì chưa hiểu rõ về đối phương. Câu thơ cuối “nhưng chẳng có hàng nào mua bán đâu” giống như một lời thú nhận chân thật về tâm trạng của chàng trai. Hóa ra, chàng trai cũng muốn tiếp cận, muốn tiến lại gần cô gái. Nhưng rồi lại ngại ngùng, e thẹn mà dừng lại. Có thể thấy, tâm lý chung của tất cả những người trẻ tuổi khi đứng trước người khác giới. Họ vừa muốn bày tỏ tình cảm nhưng lại sợ bị từ chối. Chính điều này đã tạo nên nét đẹp riêng biệt của người Việt Nam.
Bằng việc sử dụng linh hoạt các biện pháp tu từ, Nguyễn Bính đã tái hiện thành công khung cảnh mùa xuân tươi vui, rộn rã. Từ đó, ông ngầm thể hiện khát khao hạnh phúc lứa đôi của mình.