Viết văn bản nghị luận so sánh đánh giá 2 tác phẩm truyện Chí Phèo (Nam Cao) và Vợ Nhặt (Kim Lâm)

Nam Cao là một trong những cây bút hiện thực xuất sắc nhất của văn học hiện thực trước cách mạng. Các tác phẩm của ông sáng tác trên hai đề tài lớn là người trí thức và người nông dân, nhưng thành công hơn cả là khi ông viết về đề tài người nông dân. Viết về người nông dân, nhà văn có khuynh hướng khám phá, phát hiện những vẻ đẹp phẩm chất ẩn sâu trong con người họ. Truyện ngắn Chí Phèo thể hiện khá tập trung nét phong cách nghệ thuật ấy của Nam Cao. Cũng khai thác về đề tài người nông dân, Kim Lân cũng tạo được tiếng vang lớn với tác phẩm Vợ Nhặt. Tuy nhiên, nếu như Nam Cao đi sâu vào số phận của người nông dân bị tha hóa thì Kim Lân lại chú ý đến những người dân lao động trong cảnh đói năm 1945.
Truyện ngắn Chí Phèo của nhà văn Nam Cao và truyện ngắn Vợ nhặt của nhà văn Kim Lân đều phản ánh cuộc sống khổ cực của người nông dân dưới ách thống trị của bọn địa chủ tay sai thời kỳ trước Cách mạng tháng Tám. Nếu như ở Chí Phèo, Nam Cao xây dựng hình tượng nhân vật điển hình cho người nông dân bị xã hội đẩy vào con đường lưu manh hóa để từ đó lên án xã hội tàn bạo đã cướp đi cả nhân hình lẫn nhân tính của người nông dân nghèo thì ở Vợ nhặt, Kim Lân cũng tái hiện tình cảnh khốn khó của người nông dân trong nạn đói năm 1945 để qua đó ca ngợi vẻ đẹp tâm hồn của họ.
Chí Phèo vốn sinh ra là một người lao động lương thiện nhưng lại bị bọn cường hào ở làng Vũ Đại đẩy vào bước đường cùng. Bán cả nhân hình lẫn nhân tính của mình vì sự đàn áp tàn bạo của bọn địa chủ phong kiến, Chí Phèo trở thành con quỷ dữ của làng Vũ Đại, làm nghề rạch mặt, ăn vạ để đòi nợ. Chí Phèo không chỉ là sản phẩm của hoàn cảnh mà còn là của cả xã hội. Hắn đại diện cho tầng lớp địa chủ phong kiến, bóc lột, đàn áp và đẩy người nông dân vào bước đường cùng. Trong khi đó, Vợ nhặt lại khắc họa tình cảnh thê thảm của người nông dân trong nạn đói khủng khiếp năm 1945. Tràng - nhân vật chính của câu chuyện - là một người đàn ông xấu xí, lại là dân ngụ cư nên hắn rất khó lấy được vợ. Vậy mà bỗng dưng lại có vợ theo không về chỉ nhờ mấy bát bánh đúc ngoài chợ. Tình huống éo le này đã phần nào phản ánh tình cảnh bi đát của người nông dân trong nạn đói. Họ sẵn sàng vứt bỏ tự tôn, tự trọng của mình để bám lấy sự sống mong manh.
Nếu như ở Chí Phèo, Nam Cao tập trung miêu tả quá trình lưu manh hóa của người nông dân thì ở Vợ nhặt, Kim Lân lại tập trung làm nổi bật vẻ đẹp tâm hồn của họ. Dù rơi vào tình cảnh bi đát đến đâu thì người nông dân vẫn luôn khát khao sống, luôn tin tưởng vào một tương lai tươi sáng. Điều này được thể hiện rõ nhất qua nhân vật Thị Nở trong Chí Phèo. Thị Nở là người đàn bà xấu xí, ngù ngờ, ngẩn ngơ, lại có dòng giống khác lạ nên không ai chơi cùng. Thế nhưng, Thị Nở lại là người duy nhất ở làng Vũ Đại nhìn nhận được bản chất lương thiện của Chí Phèo. Chính tình yêu thương chân thành của Thị Nở đã cảm hoá Chí Phèo, giúp hắn tìm lại phần người quý giá. Nhờ có Thị Nở, Chí Phèo bắt đầu tin tưởng vào sự sống, hi vọng vào một tương lai tốt đẹp. Tương tự, trong Vợ nhặt, điều khiến mọi người ngạc nhiên là việc Tràng có vợ theo không về ngay trong những ngày đói khủng khiếp. Ai nấy đều thấy lạ và lo lắng cho Tràng. Nhưng rồi tất cả đều mừng cho Tràng khi biết vợ anh ta là Thị - một người phụ nữ đáng thương cùng cảnh ngộ. Bà cụ Tứ - mẹ Tràng - tuy rất ngạc nhiên và lo lắng cho con nhưng bà cũng nhanh chóng chấp nhận Thị là con dâu. Cả gia đình cùng nhau chuẩn bị đón nàng dâu mới trong niềm vui hân hoan. Bữa cơm ngày đói trông thật thảm hại với cháo loãng, muối hột, nhưng cả nhà ai cũng vui vẻ, phấn khởi. Đặc biệt, sáng hôm sau, khi tỉnh dậy, Tràng thấy mình đã là người có gia đình thì "bỗng nhiên phấn chấn hẳn lên, hạnh phúc cứ ập vào lòng". Hình ảnh ngọn lửa cháy bập bùng trong bếp gợi lên tia hi vọng về một tương lai ấm no, hạnh phúc cho gia đình Tràng. Có thể nói, dù trong tình cảnh bi đát thế nào thì người nông dân vẫn luôn khát khao sống, khát khao hạnh phúc.
Như vậy, thông qua hai tác phẩm Chí Phèo và Vợ nhặt, chúng ta có thể thấy được vẻ đẹp tiềm ẩn của người nông dân Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám. Đó là vẻ đẹp của sức sống tiềm tàng, của tinh thần lạc quan, yêu đời, luôn khát khao được sống và được hạnh phúc.