Viết văn nghị luận so sánh , đánh giá nhân vật người nông dân trong hai tác phẩm “một bữa no”và “tư cách mõ”của tác giả Nam Cao

Question

Accepted Answer

Nam Cao là một nhà văn tiêu biểu của dòng văn học hiện thực phê phán, ông đã để lại cho đời nhiều tác phẩm có giá trị và đặc biệt là những sáng tác viết về người nông dân - những con người khổ đau bất hạnh bởi cái nghèo, cái đói. Trong số các tác phẩm ấy phải kể đến "Một bữa no" và "Tư cách Mõ". Hai tác phẩm này đều xoay quanh cuộc đời của những người nông dân khốn khổ, họ sống lay lắt, leo lét như ngọn đèn trước gió và chỉ cần một cơn gió mạnh tạt qua cũng đủ làm cho nó vụt tắt. Nếu như ở Một bữa no, ta bắt gặp hình ảnh của một bà lão với thân hình gầy còm ốm yếu, sống cảnh gà trống nuôi cháu vì chồng chết, con đi xa thì Tư cách mõ lại khắc họa lên chân dung của một anh mõ với dáng vẻ ngờ nghệch nhưng bên trong lại ẩn chứa sự lương thiện đáng quý. Cả hai nhân vật này tuy hoàn cảnh khác nhau nhưng đều đại diện cho tầng lớp nông dân Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám, bị xã hội phong kiến đè nén áp bức đến cùng cực.
Trước hết nói về nhân vật bà lão trong truyện ngắn "Một bữa no", đây là một người phụ nữ góa chồng, sống bằng nghề mò cua bắt ốc, cả đời lam lũ vất vả, tuổi già sức yếu nhưng vẫn phải lặn lội kiếm ăn nuôi thân. Bà có một người con trai nhưng đi biền biệt mấy năm không thấy về, không biết còn sống hay đã chết. Ngày ngày bà phải chống chọi với cái đói, cái rét và nỗi cô đơn trống trải. Cuộc sống cứ thế trôi đi cho đến khi bà bỗng dưng mắc bệnh phù thủng rồi nằm liệt giường. Vào một buổi chiều nọ, sau khi được hàng xóm cho bát gạo, bà liền nấu cháo để húp cho đỡ đói. Kỳ lạ thay, sau khi ăn bát cháo ấy vào, bà cảm thấy người khỏe hẳn ra, thậm chí còn có thể ngồi dậy quét sân, nhặt nhạnh ít củi rơi vãi để chuẩn bị đun bếp. Đến xế trưa, bà được người ta rủ đi gặt thuê với tiền công là hai hào, ngay lập tức bà đồng ý mà chẳng hề đắn đo suy nghĩ. Bà vừa đi vừa chạy cho kịp đến nhà chủ, kết quả là kiệt sức và gục ngã luôn trên đám lúa. Mặc dù vậy nhưng bà vẫn vui vẻ vì lần đầu tiên trong đời được ăn một bữa no nê. Qua câu chuyện này, chúng ta có thể thấy rằng bà cụ trong tác phẩm "Một bữa no" là một người phụ nữ nghèo khổ, bất hạnh nhưng lại có niềm khao khát mãnh liệt về một bữa cơm no để duy trì sự sống. Niềm khao khát ấy đã thôi thúc bà vượt qua mọi khó khăn, gian khổ để được ăn một bữa thật no nê, dù chỉ một lần trong đời.
Còn nhân vật anh mõ trong "Tư cách mõ" cũng là một người nông dân nghèo khổ, bất hạnh. Anh ta vốn là một người hiền lành, chất phác nhưng do gia đình quá nghèo nên bị ép buộc trở thành mõ làng. Công việc của anh là đi rao tin cho mọi người, mỗi ngày phải đi rất sớm và về rất muộn, có hôm còn phải ngủ lại ở đình làng. Vì tính chất công việc nên anh thường xuyên phải tiếp xúc với những kẻ giàu có, quyền thế trong làng, từ đó nảy sinh thói xấu là hay chửi thề, văng tục theo kiểu của bọn quan lại. Dần dần anh mõ cũng quên mất mình là ai và bắt chước theo cách nói năng, cư xử của bọn quan lại. Cho đến một ngày, anh tình cờ nghe được câu chuyện của hai tên quan lớn đang bàn bạc việc tuyển chọn mõ mới, anh mới chợt nhận ra bản thân đã đánh mất tư cách của một người nông dân chân chính. Từ đó, anh quyết tâm thay đổi, bỏ thói quen chửi thề, văng tục và trở lại làm một người mõ bình thường. Câu chuyện này mang ý nghĩa phê phán những thói hư tật xấu của một bộ phận người nông dân thời bấy giờ, đồng thời ca ngợi những tấm gương điển hình biết thức tỉnh và sửa chữa lỗi lầm.
Như vậy, cả hai nhân vật bà lão và anh mõ đều là những người nông dân nghèo khổ, bất hạnh, sống lay lắt, leo lét như ngọn đèn trước gió và chỉ cần một cơn gió mạnh tạt qua cũng đủ làm cho nó vụt tắt. Họ phải chịu đựng muôn vàn khó khăn, thử thách của cuộc sống, từ cái đói, cái rét cho đến sự cô đơn, trống trải. Tuy nhiên, điểm khác biệt giữa hai nhân vật này là bà lão thì chỉ mong muốn có một bữa cơm no để duy trì sự sống, còn anh mõ thì lại đánh mất tư cách của một người nông dân chân chính. Điều này cho thấy, dù cùng chung hoàn cảnh xuất phát điểm nhưng mỗi người lại có một số phận, một cuộc đời riêng biệt. Có người may mắn tìm được lối thoát cho mình, còn có người mãi mãi chìm đắm trong bóng tối của nghèo nàn, lạc hậu.
Qua hai tác phẩm "Một bữa no" và "Tư cách mõ", Nam Cao đã góp thêm tiếng nói tố cáo chế độ phong kiến thối nát, tàn bạo đã đẩy người nông dân vào bước đường cùng, khiến họ phải chịu đựng bao nhiêu bất công, oan trái. Đồng thời, ông cũng bày tỏ niềm xót thương, trân trọng đối với những mảnh đời bất hạnh, khổ đau.