phân tích bài thơ làm ruộng

Nguyễn Khuyến là một nhà thơ tiêu biểu của nền thi ca thời kỳ cuối thế kỷ XVIII và đầu thế kỷ XIX. Ông có rất nhiều bài thơ hay để lại nhiều ấn tượng sâu sắc với người đọc.
Bài thơ “Làm ruộng” là một trong số đó, bài thơ nói lên tình cảm yêu nước thương dân của tác giả Nguyễn Khuyến qua việc mượn hình ảnh người nông dân đi cày.
“Cuốc xới tuần mưa, cày sá nắng
Khôn khéo ru! Nào phải trang quân cơ
Chẳng qua nghề chơi cũng lắm công
Phú quý chẳng màng, danh lợi nào dám ham
Đất đai ông cũng chẳng cần
Thóc lúa không ăn, tiền bạc đâu dùng
Nước trong ngâm bóng trăng thanh
Lao xao gió hắt, tiếng đàn rền tranh”.
Mở đầu bài thơ tác giả đã miêu tả khung cảnh người nông dân đang làm ruộng:
“Cuốc xới tuần mưa, cày sá nắng
Khôn khéo ru! Nào phải trang quân cơ
Chẳng qua nghề chơi cũng lắm công”.
Hình ảnh người nông dân chăm chỉ cuốc xới đất khi trời mưa, cày ruộng dưới cái nắng gay gắt của ngày hè được tác giả khắc họa vô cùng chân thực. Người nông dân hiện lên thật tài giỏi, khôn khéo trong việc đồng áng. Họ biết nhìn trời mưa thì nên cuốc xới còn trời nắng thì nên cày ruộng. Tuy nhiên dù họ có tài giỏi đến mấy thì cũng chỉ là những người nông dân bình thường chứ không phải là những người ở “trang quân cơ”, tức là những người quyền cao chức trọng trong triều đình phong kiến xưa.
Tác giả sử dụng biện pháp liệt kê kết hợp với câu hỏi tu từ nhằm nhấn mạnh sự vất vả, cực nhọc của người nông dân khi làm ruộng. Đó không phải là một nghề dễ dàng mà ai muốn cũng có thể làm được. Nó đòi hỏi con người ta phải bỏ ra rất nhiều sức lực mới có thể làm xong công việc này.
“Phú quý chẳng màng, danh lợi nào dám ham
Đất đai ông cũng chẳng cần
Thóc lúa không ăn, tiền bạc đâu dùng”.
Ở hai câu thơ tiếp theo, tác giả đã khẳng định rằng mình làm nghề chơi chứ không phải vì phú quý hay danh lợi. Tác giả đã lựa chọn rời xa chốn quan trường về sống cuộc sống thôn quê giản dị. Đối với ông, tiền bạc, thóc lúa, đất đai đều không quan trọng bằng thú vui tao nhã khi ngắm ánh trăng thanh nơi đáy nước vào ban đêm.
“Nước trong ngâm bóng trăng thanh
Lao xao gió hắt, tiếng đàn rền tranh”.
Vào mỗi buổi tối, sau khi đã làm xong mọi công việc đồng áng, người nông dân sẽ ngồi bên cạnh chiếc giếng nước mát lành để lắng nghe âm thanh lao xao của gió hắt, tiếng đàn rền tranh. Đồng thời ngắm nhìn ánh trăng thanh in bóng xuống mặt nước. Khung cảnh ấy thật yên bình, giản dị khiến cho tâm hồn con người ta trở nên thư thái hơn bao giờ hết.
Qua bài thơ “Làm ruộng”, tác giả Nguyễn Khuyến muốn gửi gắm tới người đọc tình cảm yêu mến đối với người nông dân. Dù họ có vất vả nhưng lại mang đến những điều tốt đẹp nhất cho chúng ta.