Tố Hữu là nhà thơ lớn trong nền thơ hiện đại Việt Nam. Thơ ông luôn ca ngợi tinh thần yêu nước, ý chí kiên cường bất khuất của dân tộc ta qua những vần thơ đậm chất trữ tình chính trị. Một tiếng đờn cũng là một tác phẩm tiêu biểu cho phong cách sáng tác của Tố Hữu. Bài thơ đã khắc họa thành công hình ảnh người chiến sĩ cách mạng với tâm hồn lãng mạn, lạc quan, yêu đời và niềm tin vào tương lai tươi sáng của cuộc kháng chiến.
Mở đầu bài thơ, Tố Hữu đã giới thiệu về hoàn cảnh xuất hiện tiếng đàn:
“Trên đường cái ung dung chàng đi
Thong thả kéo đàn dưới bóng dì”
Chàng ở đây chỉ Cao Bá Nhạ - một người tri thức yêu nước thời xưa. Chàng đang thong dong dạo trên con đường dài với cây đàn trên tay. Tiếng đàn lúc này được ví như lời chào hỏi thân mật giữa đôi bạn tâm giao. Nó vang lên trong không gian yên tĩnh, tạo nên âm thanh du dương, trầm bổng.
Đến khổ thứ hai, tác giả tiếp tục miêu tả tiếng đàn:
“Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân nhẹ đưa
Nghe bàn web nàng chúa
Nghe dàn toàn khúc mùa xuân”
Từ nghe được lặp lại bốn lần nhấn mạnh cảm xúc say sưa, ngây ngất của nhân vật trữ tình trước tiếng đàn. Âm thanh ấy khiến cho nắng trưa trở nên xao động, bước chân nhẹ bỗng hơn, bàn phím đàn như có phép màu biến hóa, mang đến giai điệu rộn ràng của mùa xuân. Từ đó, ta thấy được sự hòa quyện tuyệt vời giữa âm nhạc và thiên nhiên. Tiếng đàn không còn là âm thanh đơn thuần mà nó đã trở thành một phần của cuộc sống, gắn bó mật thiết với mọi sự vật xung quanh.
Ở khổ ba, tác giả tập trung làm nổi bật vẻ đẹp tâm hồn của người chiến sĩ:
“Chiều chiều ra đứng ngõ sau
Trông vành vải rách bao màu áo xanh
Ngó bên đông, ngóng bên tây
Chỉ thấy mây bay gió thổi đìu hiu”
Nhân vật trữ tình đã dành trọn vẹn trái tim mình để hướng về quê hương đất nước. Dù phải xa gia đình nhưng anh vẫn luôn nhớ thương vợ con. Hình ảnh chiếc áo vá đầy màu sắc gợi nhắc về nỗi vất vả, nhọc nhằn của người phụ nữ Việt Nam. Người chiến sĩ cách mạng dù ở nơi xa nhưng vẫn luôn dõi theo từng bước chân của họ. Anh mong chờ từng ngày được đoàn tụ cùng gia đình, khao khát được trở về quê hương yêu dấu.
Khổ cuối khép lại bài thơ bằng những dòng thơ thể hiện ước mơ cao cả của người chiến sĩ:
“Một tiếng hò vọng núi non
Sinh thời Bác chẳng còn son
Rồi ra tắm hồ sen nở nụ cười”
Bác Hồ chính là nguồn cảm hứng bất tận trong thơ ca của Tố Hữu. Nhà thơ đã sử dụng biện pháp tu từ ẩn dụ để so sánh tiếng hò với bông hoa sen. Đó là âm thanh quen thuộc của vùng quê nghèo, tượng trưng cho vẻ đẹp giản dị, mộc mạc của con người Việt Nam. Tiếng hò ấy đã giúp người chiến sĩ vượt qua khó khăn, thử thách, giữ vững niềm tin vào tương lai tươi sáng của đất nước.
Về nghệ thuật, bài thơ sử dụng nhiều biện pháp tu từ độc đáo như so sánh, ẩn dụ,... Kết hợp với ngôn ngữ giàu sức gợi hình, gợi cảm, giọng điệu tha thiết, trang nghiêm. Tất cả đã góp phần khắc họa thành công hình ảnh người chiến sĩ cách mạng với tâm hồn lãng mạn, lạc quan, yêu đời và niềm tin vào tương lai tươi sáng của cuộc kháng chiến.
Có thể nói, "Một tiếng đờn" là một bài thơ hay viết về hình ảnh người chiến sĩ cách mạng. Qua đó, chúng ta thêm trân trọng và tự hào về thế hệ cha ông đã hy sinh xương máu để bảo vệ Tổ quốc.