Phân tích 8 câu cuối bài mùa hạ của xuân Quỳnh

Xuân Quỳnh là một trong số không nhiều nữ nhà thơ được công chúng yêu thích ngay khi tác phẩm của họ vừa ra đời. Thơ chị là tiếng nói nhân hậu, thủy chung, giàu trực cảm và da diết khát vọng hạnh phúc đời thường. Bài Mùa hạ còn xanh in trong tập Hoa dọc chiến hào (1968) thể hiện rõ phong cách thơ Xuân Quỳnh.
Bài thơ có hai khổ đầu tả cảnh mùa hè với những hình ảnh thân thuộc như hoa phượng đỏ, ve sầu kêu, hoa sen thơm ngát… Khổ thứ ba mở đầu bằng từ “nhưng” để chuyển ý. Nếu hai khổ trước miêu tả sắc màu rực rỡ thì ở đây chỉ có một màu xanh trải rộng. Màu xanh ấy là màu của cây lá hay của bầu trời? Có lẽ cả hai. Hình ảnh ẩn dụ “cánh diều giấy nghiêng” gợi nhớ về trò chơi dân gian quen thuộc của trẻ em vùng quê. Cánh diều giấy nhỏ bé nhưng lại có thể bay cao đến tận cùng mây gió. Câu thơ giúp ta hình dung ra khung cảnh làng quê thanh bình, yên ả. Tiếng ve râm ran vang vọng khắp không gian, báo hiệu cho mọi người biết rằng mùa hè đã sang. Mùi hương hoa sen lan tỏa khắp nơi, khiến con người cảm thấy thư thái, dễ chịu.
Khổ bốn tiếp tục phát triển mạch cảm xúc trên. Hai câu thơ đầu sử dụng phép đối: ngày – đêm, nóng – mát. Ngày thì nắng nóng gay gắt, còn ban đêm lại mát mẻ. Nghệ thuật lấy sáng tả tối làm nổi bật sự tĩnh lặng của không gian. Câu thơ “Đêm nghe chất muối thấm dần vào trang sách” diễn tả nỗi nhớ nhung da diết của lứa đôi yêu nhau. Tình yêu luôn gắn liền với nỗi nhớ khi xa cách.
Hai khổ thơ cuối bộc lộ niềm mong ước của nhân vật trữ tình. Điệp ngữ “mùa hạ còn xanh” được lặp lại hai lần nhằm khẳng định sức sống mãnh liệt của thiên nhiên, đất trời cũng như tuổi trẻ của con người. Nhân vật trữ tình bày tỏ nỗi băn khoăn về tương lai phía trước. Liệu mùa hạ còn xanh mãi hay sẽ phai tàn theo năm tháng? Tuổi trẻ có đủ sức mạnh để vượt qua khó khăn, thử thách hay không? Những câu hỏi tu từ không có lời đáp, buộc người đọc phải trăn trở, suy ngẫm.
Mùa hạ còn xanh là bài thơ ngắn nhưng chứa đựng nhiều ý nghĩa sâu sắc. Tác giả đã khéo léo kết hợp giữa biểu cảm với miêu tả, tự sự và bình luận để làm nổi bật chủ đề. Ngôn ngữ giản dị, trong sáng cùng giọng điệu nhẹ nhàng đã góp phần tạo nên thành công cho bài thơ.