Con đường nhỏ vắt ngang triền cát Vạt cỏ cháy khô hàng dương gầy xơ xác Đường về nhà em trưa nắng cát mù tung Ơi gió Lào thổi rát miền Trung Mười năm trước Nón che nghiêng đi về trên cát Bụi xương rồng...

câu 1: Thể thơ tự do. Nhân vật trữ tình là tác giả

câu 2: Nhân vật trữ tình bộc lộ cảm xúc trong bài thơ là khi tác giả đang trở về nhà sau một ngày làm việc vất vả và gặp phải thời tiết khắc nghiệt của miền Trung.

câu 3: Người "em" xuất hiện với hình ảnh gắn liền với con đường nhỏ vắt ngang triền cát vạt cỏ cháy khô hàng dương gầy xơ xác đường về nhà em trưa nắng cát mù tung ôi gió lào thổi rát miền trung mười năm trước nón che nghiêng đi về trên cát bụi xương rồng ngơ ngác bước em qua giờ đường cũ xương rồng khô héo cả hỏi người làng: - em đã lấy chồng xa em bỏ lại miền trung đầy bão gió bỏ cả vùng quê vật vã dưới nắng hè trên cát bỏng mình anh đi như chạy ở đâu rồi một bóng nón nghiêng che? ở đâu, ở đâu một mái tóc thề như dòng sông qua triền cát hạ gió lào trưa nay cát bay cồn cào quá đường vắng nắng chang trắng lóa chân trời nóng bỏng quê nghèo nỗi nhớ em ơi! Có thể nơi xa tìm thấy niềm vui em sẽ quên đi gió lào cát trắng nhưng miền trung, miền trung vẫn tảo tần thầm lặng nhớ thương em nỗi nhớ chẳng đâu bằng mẹ gọi em về khắc khoải những mùa trăng. Tác giả muốn gửi gắm đến người "em": đừng bao giờ quên quê hương, cội nguồn bởi nơi ấy luôn có tình yêu thương và sự hy sinh vô bờ bến dành cho ta.

câu 4: Quê hương là nguồn cảm hứng vô tận của nhiều nhà thơ Việt Nam và đặc biệt là Tế Hanh - một tác giả có mặt trong phong trào Thơ mới và sau cách mạng vẫn tiếp tục sáng tác dồi dào. Ông được biết đến qua những bài thơ về quê hương miền Nam yêu thương với tình cảm chân thành và vô cùng sâu lắng. Ta có thể bắt gặp trong thơ ông hơi thở nồng nàn của những người con đất biển, hay một dòng sông đầy nắng trong những buổi trưa gắn với tình yêu quê hương sâu sắc của nhà thơ. Bài thơ "Nhớ con sông quê hương" là kỉ niệm sâu đậm thời niên thiếu, tình yêu thương đối với cảnh vật và con người quê hương thân thương, mộc mạc mà đáng quý.
Bài thơ mở đầu bằng khung cảnh và không gian mênh mông của sông nước:
"Thuyền tôi trôi trên sông Hồng, ngay giữa bôn mươi sáu phố phường Hà Nội. Vừa lúc chập tối. Một bữa cơm thường, ăn vội vàng cho xong, vì phải đi ngay. Nhưng lòng tôi thì cứ lưu luyến mãi cái mùi cháo hành thân thuộc. Tôi nhìn sang bờ bên kia. Những bãi mía, những rừng dừa như những vệt mực loãng trên tờ giấy hồng điều già. Đêm xuống dần. Thành phố lên đèn. Những ngọn điện trên cầu Long Biên trông như những ngôi sao xa. Xa nữa chỉ thấy vòm trời lấm tấm ánh sáng. Và dòng sông thì rộng ra, dài thêm ra, mờ nhạt mất dạng."
Đoạn văn miêu tả rất chính xác, tinh tế, gợi cảm. Tác giả đã quan sát tỉ mỉ, ghi chép cẩn thận từng chi tiết, từng sự việc diễn ra trước mắt. Từ đó, ta thấy được nét đẹp bình dị, nên thơ của quê hương. Đó cũng là lời nhắc nhở mỗi chúng ta cần trân trọng vẻ đẹp giản đơn ấy.
Tiếp theo, tác giả kể về cuộc sống sinh hoạt của gia đình mình khi còn ở quê nhà:
"Tôi lớn lên đã thấy cáh mạng giương cao theo lá cờ Việt Minh. Rồi kháng chiến bùng nổ. Gia đình tôi tản cư về quê. Mẹ tôi tham gia phụ nữ cứu quốc. Bố tôi tham gia tự vệ chiến đấu. Chị tôi đi thanh niên xung phong. Còn tôi vào đội du kích. Chúng tôi sống ở hậu phương của hậu phương. Làng tôi là làng kháng chiến, gương cao lá cờ đỏ thắm trong mưa bom bão đạn của giặc Pháp. Chúng tôi sống trong hầm, trong hang đá núi. Cơm nắm dọc đường, rau măng rừng, áo vải mũ nan. Cuộc đời gian khổ mà hào hùng biết bao nhiêu!"
Bằng giọng kể chuyện nhẹ nhàng, ấm áp, tác giả đưa người đọc trở về với những ngày tháng khó khăn, vất vả nhưng tràn ngập niềm tin, niềm hi vọng của dân tộc. Đó là khoảng thời gian tuy ngắn ngủi nhưng mang ý nghĩa lịch sử to lớn. Qua đoạn trích, ta càng thêm khâm phục ý chí kiên cường, bất khuất của quân và dân ta trong thời kì kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược.
Kết thúc bài thơ, tác giả bộc lộ trực tiếp tình cảm của bản thân dành cho quê hương:
"Ôi Tổ quốc! Ôi cuộc sống chiến đấu! Ôi quê hương yêu dấu! Quê hương nuôi tôi khôn lớn. Quê hương đào tạo tôi trưởng thành. Quê hương sản sinh ra những con người sẵn sàng hiến dâng tất cả cho Tổ quốc. Quê hương đã cho tôi cả những cơn mưa rào, tiếng sấm mùa hạ, tiếng ếch nhái kêu đêm khuya, tiếng gà gáy sáng, tiếng chày giã gạo của các bà, các chị đêm đêm. Quê hương đã cho tôi cả những làn nắng óng mượt, những dòng sông đỏ nặng phù sa, những cánh đồng thơm mát, những hương vị ngọt ngào của lúa nếp, của hoa quả, những nụ cười rạng rỡ, tươi tắn, những con người mộc mạc, hồn nhiên mà giàu chí khí, kiên cường..."
Những câu văn dồn dập, liên hồi kết hợp với phép liệt kê, điệp cấu trúc giúp ta hiểu hơn về tình yêu tha thiết, mãnh liệt của tác giả dành cho quê hương. Đồng thời, đây cũng là lời tri ân sâu sắc của tác giả gửi gắm tới mảnh đất chôn nhau cắt rốn của mình.
Có thể nói, "Nhớ con sông quê hương" là một bài bút kí xuất sắc của nhà văn Vũ Bằng. Tác phẩm đã đem đến cho độc giả những rung cảm tuyệt vời về thiên nhiên và con người quê hương.

câu 5: - Nhan đề "Nỗi nhớ miền Trung" rất phù hợp với nội dung và cảm xúc chủ đạo trong bài thơ. Bài thơ là sự bày tỏ tình yêu tha thiết, sâu nặng đối với mảnh đất miền Trung thân thương, đặc biệt là hình ảnh con đường về nhà quen thuộc của nhân vật trữ tình. Nhan đề này cũng gợi lên được tâm trạng nhớ nhung da diết, khắc khoải của tác giả khi phải rời xa miền Trung.
- Cách thể hiện nỗi nhớ của nhà thơ vô cùng tinh tế và sâu sắc. Tác giả đã sử dụng nhiều biện pháp nghệ thuật để diễn tả nỗi nhớ đó, bao gồm:
+ Hình ảnh thơ đẹp đẽ, giàu sức gợi: Những hình ảnh như "vạt cỏ cháy khô", "hàng dương gầy xơ xác", "xương rồng ngơ ngác",... đều mang đậm dấu ấn của miền Trung, đồng thời cũng gợi lên được vẻ đẹp hoang sơ, hùng vĩ của thiên nhiên nơi đây.
+ Ngôn ngữ thơ giản dị, mộc mạc nhưng chứa đựng nhiều ý nghĩa sâu sắc: Những từ ngữ như "triền cát", "nắng cát", "gió Lào",... đều là những từ ngữ gần gũi, quen thuộc với người dân miền Trung. Tuy nhiên, khi được đưa vào thơ ca, chúng lại trở nên giàu sức gợi và mang ý nghĩa biểu tượng cao.
+ Giọng điệu thơ tha thiết, khắc khoải: Giọng điệu thơ chậm rãi, trầm buồn, thể hiện tâm trạng nhớ nhung da diết của tác giả.
- Bức thông điệp mà tác giả muốn gửi gắm qua bài thơ chính là tình yêu tha thiết, sâu nặng đối với mảnh đất miền Trung. Miền Trung là nơi gắn bó máu thịt với tác giả, là nơi đã nuôi dưỡng tâm hồn và trí tuệ của ông. Vì vậy, dù phải rời xa miền Trung, tác giả vẫn luôn nhớ nhung da diết và mong muốn được quay trở lại nơi đây.

câu 6: Chủ đề chính của tác phẩm là tình yêu quê hương tha thiết, sâu nặng của nhân vật trữ tình với miền Trung. Cảm hứng chủ đạo xuyên suốt văn bản là sự hoài niệm, tiếc nuối, xót xa khi phải rời xa quê hương.

câu 7: Bài thơ được viết theo phong cách ngôn ngữ nghệ thuật. Một số biểu hiện của phong cách sáng tác được thể hiện trong văn bản là: sử dụng các biện pháp tu từ, hình ảnh đặc sắc và giọng điệu cảm xúc.

câu 8: Vần và nhịp là hai yếu tố quan trọng trong việc tạo nên âm điệu và sự hài hòa cho bài thơ. Trong đoạn trích "Gió Lào Trưa Nay" của Thuận Hữu, vai trò của vần và nhịp được thể hiện rõ ràng trong việc thể hiện tâm trạng và cảm xúc của chủ thể trữ tình.
Đầu tiên, vần được sử dụng một cách linh hoạt để tạo ra sự liên kết giữa các câu thơ. Ví dụ, trong câu "gió lào trưa nay cát bay cồn cào quá", từ "lào" và "cồn" cùng vần với nhau, tạo ra hiệu ứng âm nhạc và gợi lên hình ảnh của cơn gió mạnh mẽ và cát bay cuồn cuộn. Điều này giúp tăng cường sức mạnh và tác động của câu thơ đối với người đọc.
Ngoài ra, nhịp cũng đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra sự nhấn mạnh và diễn đạt ý nghĩa của từng câu thơ. Trong đoạn trích, tác giả sử dụng nhiều loại nhịp khác nhau, từ nhịp nhanh và gấp gáp đến nhịp chậm và trầm lắng. Ví dụ, trong câu "đường vắng nắng chang trắng lóa chân trời nóng bỏng quê nghèo," nhịp nhanh và gấp gáp của từ "vắng" và "nắng" tạo ra cảm giác khẩn trương và căng thẳng. Ngược lại, trong câu "mẹ gọi em về khắc khoải những mùa trăng," nhịp chậm và trầm lắng của từ "khắc khoải" và "trăng" mang lại cảm giác buồn bã và hoài niệm.
Tổng hợp lại, vai trò của vần và nhịp trong đoạn trích "Gió Lào Trưa Nay" không chỉ làm nổi bật âm điệu và sự hài hòa của bài thơ mà còn góp phần quan trọng trong việc thể hiện tâm trạng và cảm xúc của chủ thể trữ tình. Qua việc sử dụng linh hoạt và khéo léo, tác giả đã tạo ra một bức tranh sống động về cuộc sống và tình yêu quê hương, đồng thời khơi gợi trong lòng độc giả những suy tư sâu sắc về giá trị của gia đình và quê hương.