phân tích bài Chiều Thu Quê Hương Của Huy Cận Chiều thu trong, lá trúc vờn đẹp quá. Lá mía xanh nhung quạt vào mái rạ Tiếng lao xao như ai ngả nón chào. Hoa mướp cuối mùa vàng rực như sao, Giếng trong...

Huy Cận là một nhà thơ tiêu biểu thuộc phong trào Thơ mới. Ông đã có nhiều tác phẩm hay để lại tên tuổi cho nền thi ca Việt Nam hiện đại. Trong đó không thể không nhắc đến bài thơ Chiều thu. Bài thơ được trích từ tập Lửa thiêng và được viết bằng tiếng mẹ đẻ - tiếng Việt. Đây cũng chính là điểm đặc biệt làm nên sự khác lạ của tác phẩm so với các sáng tác cùng thời.
Chiều thu là khoảng thời gian yên bình, tĩnh lặng nhất trong một ngày. Khi ấy, vạn vật dường như đều chìm đắm trong giấc ngủ say. Và buổi chiều thu nơi làng quê càng trở nên thanh bình hơn khi xuất hiện hình ảnh “bé thơ” và “mẹ hiền”. Hai đối tượng này sẽ tạo nên mối liên hệ mật thiết, gắn bó. Điều đó được thể hiện qua từng câu chữ trong bài thơ:
“Trời thu xanh ngắt mấy tầng cao,
Cần trúc lơ phơ gió hắt hiu.”
Khung cảnh thiên nhiên hiện lên thật tươi đẹp với màu xanh ngắt của bầu trời bao la, rộng lớn. Trên cái nền ấy là hình ảnh cần trúc (cây trúc bên ao) hiện lên mang nét yếu đuối nhưng vẫn đầy sức sống. Động từ “hắt hiu” vừa gợi hơi thở, nhịp thở của chiều thu, vừa khắc họa vẻ hoang sơ của cần trúc. Từ láy “lơ phơ” kết hợp cùng “gió hắt hiu” càng tô đậm nét tĩnh lặng, vắng vẻ của làng quê lúc chiều về.
Bức tranh thiên nhiên tiếp tục được mở rộng theo không gian với hình ảnh “bé thơ”, “mẹ hiền”:
“Núi uốn mình trong chiếc áo the xanh,
Gió xao động cành lá nhẹ rung rinh.”
Hình ảnh núi non hiện lên mềm mại, uyển chuyển như người thiếu nữ đang mặc trên mình bộ trang phục truyền thống. Động từ “uốn” khiến người đọc tưởng tượng đến đường cong tuyệt mĩ của dải núi xa. Bên cạnh đó, cách sử dụng từ ngữ còn nhấn mạnh vẻ đẹp dịu dàng, thướt tha của bức tranh thiên nhiên. Hình ảnh “mẹ hiền” xuất hiện nhằm khẳng định thêm vẻ đẹp ấy. Mẹ hiện lên với dáng vẻ dịu dàng, yêu thương, luôn che chở, bảo vệ đứa con nhỏ.
Tác giả khéo léo đưa hình ảnh “con cò” vào bài thơ, nhằm tăng tính gợi hình, gợi cảm:
“Con cò bay lả rập rờn bay,
Lưng con cò cõng nắng cõng mây.”
Cánh cò trắng muốt, nổi bật trên nền trời xanh thẳm. Nó cứ “bay lả rập rờn bay” như muốn hòa nhập vào khung cảnh chiều thu. Hình ảnh “lưng con cò cõng nắng cõng mây” ẩn dụ cho tình mẫu tử thiêng liêng, cao quý. Người mẹ sẵn sàng hy sinh tất cả vì con.
Bài thơ khép lại bằng lời ru ngọt ngào, sâu lắng:
“Ngủ đi! Ngủ đi! Bé ơi, ngủ đi!
Mẹ ru bé, bé nín, bé cười:
Miệng bé chúm chím nở bông hồng ban sớm.
Ru bé, bé ngủ, bé mơ bóng mẹ.
Mái tóc bé bồng bềnh như mây bạc.”
Điệp từ “ngủ đi” lặp lại ba lần như lời dỗ dành, âu yếm của mẹ dành cho con. Tiếng ru ngọt ngào ấy khiến bé thơ “bé nín, bé cười”. Nụ cười của bé giống như “bông hồng ban sớm” tỏa hương thơm ngát. Lời ru của mẹ giúp bé chìm vào giấc ngủ ngon lành. Mái tóc bé thơ bồng bềnh tựa đám mây bạc.
Qua bài thơ Chiều thu, Huy Cận đã vẽ nên bức tranh thiên nhiên làng quê Việt Nam vô cùng tươi đẹp. Đồng thời, ông cũng bày tỏ niềm tự hào, yêu mến quê hương, đất nước thông qua những vần thơ giản dị, mộc mạc.