Bài thơ "Nói với con" được tác giả Y Phương sáng tác vào năm 1980 khi đất nước mới thống nhất hòa bình chưa lâu, cuộc sống còn nhiều khó khăn gian khổ. Bài thơ là lời tâm sự thủ thỉ của người cha dành cho đứa con của mình, qua đó thể hiện những triết lí nhân sinh sâu sắc.
Mở đầu bài thơ, bằng những lời thơ chân tình, ấm áp của người cha, nhắc nhở con phải ghi nhớ công ơn sinh thành dưỡng dục của cha mẹ, đồng thời khuyên bảo con phải biết yêu thương, trân trọng những thứ tình cảm thiêng liêng ấy.
Người cha đã khéo léo gợi cho con nhớ lại hình ảnh người mẹ "lưng tròn", "tóc phảng phất hương bưởi", "mắt sáng trong", "bàn tay mẹ mỏi nhừ", "giọng nói trầm". Đó là hình ảnh người mẹ tần tảo, chịu thương chịu khó, hết lòng vì chồng vì con. Người mẹ sẵn sàng hi sinh tất cả để chăm lo cho gia đình nhỏ bé, vun vén hạnh phúc. Những câu thơ giản dị nhưng chứa đựng bao ý nghĩa sâu xa, nhắc nhở con không bao giờ được quên đi cội nguồn của mình.
Tiếp theo, người cha muốn nhắn nhủ đến con rằng dù cuộc đời có nhiều chông gai, thử thách thì cũng đừng nản chí mà hãy mạnh mẽ bước tiếp. Con hãy luôn tin tưởng vào bản thân, vào khả năng của mình, bởi chỉ có như vậy con mới có thể vượt qua mọi khó khăn, thử thách và đạt được thành công.
Cuối cùng, người cha mong muốn con hãy giữ gìn và phát huy những truyền thống tốt đẹp của quê hương, dân tộc. Quê hương là nơi chôn rau cắt rốn, là nơi nuôi dưỡng ta khôn lớn, trưởng thành. Quê hương có những truyền thống tốt đẹp, những giá trị văn hóa đáng tự hào. Con cần phải biết yêu thương, trân trọng quê hương, đồng thời góp phần xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp.
Qua bài thơ, tác giả đã gửi gắm đến bạn đọc những thông điệp vô cùng ý nghĩa. Đó là thông điệp về tình mẫu tử thiêng liêng, cao quý; về lòng hiếu thảo của con cái đối với cha mẹ; về tinh thần lạc quan, yêu đời; về lòng tự hào dân tộc... Những thông điệp này có ý nghĩa to lớn trong việc giáo dục thế hệ trẻ, giúp họ trở thành những người có ích cho xã hội.
Bài thơ "Nói với con" của Y Phương là một bài thơ hay, giàu ý nghĩa. Qua bài thơ, chúng ta thêm hiểu và trân trọng hơn tình cảm gia đình, tình yêu quê hương, đất nước.